Doğu Anadolu Bölgesi’nde Yetişen Tarım Ürünleri

Yüksek ve engebeli alanları ile dikkat çeken Doğu Anadolu Bölgesi, bu nedenle tarıma uygun topraklar açısından kısıtlı. Genellikle tektonik kökenli olukların tabanlarında bulunan ovalar ve platolarda tarım yapılıyor. Bölgede tarımsal faaliyetin öne çıktığı illerin başında Malatya, Erzurum, Elazığ, Iğdır, Muş, Bingöl ve Erzincan ovaları geliyor. Van ve Ağrı illerimizin ova ve platoları ise tahıl tarımı için uygunluk gösteriyor. Doğu Anadolu’da tarım hakkında detaylı bilgiyi siz de yazımızdan alabilirsiniz. Ayrıca tarımsal faaliyetlerde kullanacağınız girdilerin fiyatlarını Tarfin Mobil üzerinden karşılaştırmanız mümkün. Dilerseniz Doğu Anadolu’da ve diğer bölgelerimizde yer alan 1000’i aşkın Tarfin yetkili satış noktasından sipariş oluşturabilirsiniz. Tarfin siparişlerinizde peşin veya hasat vadeli ödeme imkanı da sizleri bekliyor. 

Doğu Anadolu’da tarım konulu yazımızda bulabileceğiniz diğer başlıklar: 

• Doğu Anadolu Bölgesi’nde Yetişen Tarım Ürünleri Nelerdir? 
• Doğu Anadolu Bölgesi Tarım için Verimli mi?
• Doğu Anadolu Bölgesi’nde Tarımda Makineleşme
• Doğu Anadolu Bölgesi’nin İklimi Nasıldır?
• Doğu Anadolu Bölgesi’nde Hayvancılık Nasıldır?
• Doğu Anadolu Bölgesi’nin Ekili Alanları Ne Kadardır? 

Doğu Anadolu Bölgesi’nde Yetişen Tarım Ürünleri Nelerdir? 

Doğu Anadolu özellikle tahıl yetiştiriciliği ile tanınıyor. Ancak bu faaliyetler ticari aktiviteden çok bölge halkının ihtiyacını karşılamaya yönelik yapılıyor. En çok ekilen tahıllar arasında ilk sırayı buğday alırken ikinci sırada arpa göze çarpıyor. Peki hangi ürün, nerelerde yetiştiriliyor? 

• Doğu Anadolu Bölgesi’nde yetişen tarım ürünlerinin başında yer alan buğday en çok Malatya ve Ağrı illerinde üretiliyor. 
• En çok arpa üretimi yapılan yerler arasında ise Erzurum, Ağrı ve Ardahan yer alıyor.
• Kayısı, Malatya ilinin sulanan bölümlerinde, Fırat ve Tohma Çayı kıyılarında yetiştiriliyor. 
• Akarsu boylarında ancak oldukça sınırlı alanda elma yetiştiriciliği yapılabiliyor.
• Malatya, Elazığ ve Erzincan’da çeşitli meyve ve sebzelerin yanı sıra dut da üretiliyor. 
• Erzurum’un Pasinler ve Horasan ovalarında lahana ve patates yetiştiriciliği yaygın olarak yapılıyor.
• Muş Ovası, en çok nohut yetiştiriciliği yapılan Doğu Anadolu alanını oluşturuyor.
• Geçmiş yıllarda Bitlis, Muş ve Malatya’da tütün yetiştiriciliği yaygın olarak görülse de günümüzde diğer tarım ürünlerine talebin arttığına dikkat çekiliyor.
• Bölgede yetiştirilen sebzeler arasında, biber, yeşillikler, domates, kabak, karpuz, patlıcan, fasulye, kavun, hıyar ve pırasa sayılabiliyor. Ancak şartlar dolayısıyla kısıtlı alanlarda sebzelerin tarımı yapılıyor.
• Şeker fabrikalarının kurulması ile beraber Elazığ, Erzincan, Malatya ve Kars illerinde şeker pancarı üretimi gerçekleştiriliyor. 

Doğu Anadolu Bölgesi’nde yetişen tarım ürünleri, Türkiye’nin buğday ve nohut üretiminin %7’sini tek başına karşılıyor. Ayrıca arpa üretiminin %7.5’u Doğu Anadolu’da gerçekleştiriliyor. Bölgedeki en önemli ticari tarım ürünü kayısı olurken, diğer ürünlerin hemen hepsi bölge insanının ihtiyacını karşılamaya yönelik yapılan tarımsal faaliyetler olarak sınırlandırılıyor. 

Doğu Anadolu Bölgesi Tarım için Verimli mi?

Ülkemizin doğusunda yer alan bölgede dağların yoğunluğu nedeniyle daha az alanda tarım yapılabiliyor. Ayrıca karasallığın şiddetli olması nedeniyle 2000 metrenin üzerindeki Kuzeydoğu Anadolu platolarında tahıl tarımı gerçekleştirilebiliyor. Havadaki nispi nem düşük olduğu için yüksek alanlarda güneş radyasyonu fazla bulunuyor. Bu da gündüz vakitlerinde toprağın fazla ısındığı anlamına geliyor. Toprak sıcaklığı alçak sahalara kadar yükselirken bu avantaj, arpa yetiştiriciliği gibi tarımsal faaliyetlerin bölgede yapılmasını sağlıyor. Ancak tohumların çimlenme ve yeşerme gibi hassas dönemlerinde olabilecek don olaylarına karşı temkinli olmak önem taşıyor. 

Bölgede yer alan ve en verimli alanların başında gelen Malatya platosu, sulanabilen alanlarda meyve ve sebze tarımı ile öne çıkıyor. Özellikle kayısı yetiştiriciliği alanda aktif olarak yapılıyor. Diğer taraftan, sulanamayan alanlarda buğday yetiştiriciliği gerçekleştiriliyor. Iğdır ovası ise yaz dönemindeki sıcaklıklar nedeniyle özel iklim avantajı vadediyor. Bu sayede bölgede meyve ve sebze tarımı yapılabiliyor.

Doğu Anadolu Bölgesi’nde Tarımda Makineleşme 

Bölgede geniş alanda buğday ve çavdar yetiştiriciliği yapılıyor. Buna bağlı olarak, ekim gerçekleştirilen geniş ovalarda tarım teknolojilerinden yararlanılabiliyor. Ancak oldukça engebeli olan bölge genelinde, tarımda makine kullanımı maalesef yaygınlaşamıyor. Ancak bölgede verimi artırmak için tarımsal teknoloji kullanımından bahsedilmesi mümkün. İletişim, güvenlik, depolama için gerekli donanım ve yazılım desteği alınıyor. Özellikle tarım alanları ile fabrikalar arasındaki lojistik kontrollerin ve iletişimin sağlanması için gerekli iletişim ağları kuruluyor. Tarım arazileri ile fabrika tesisleri arasında görüntülü ve yazılı veri akışı sağlayan sistemler yaygınlaşıyor. 

İşletmeler üzerinden yapılan teknoloji girişimleri sonucu, yazılım sistemleri ile kesintisiz bilgi paylaşımı aktifleşiyor. Ayrıca güvenlik sorunlarına karşı, küçük, orta ve büyük ölçekli tesislerde kamera kullanımı gibi çözümler tercih ediliyor. 

Doğu Anadolu Bölgesi’nin İklimi Nasıldır? 

Denize uzak ve yüksek olan Doğu Anadolu’da karasal iklim etkisi görülüyor. Çok geniş bir alana yayılan bölgede, yükseklik farklarından ötürü farklı iklim özellikleri dikkat çekiyor. Örneğin Erzurum-Kars kısmı kışın soğukların en şiddetli olduğu alanı işaret ediyor. Burada aynı zamanda ortalama sıcaklıklar da oldukça düşük değerlere karşılık geliyor ve yaz yağışları artıyor. Buna karşın Yukarı Fırat adı verilen bölüm daha güneyde yer aldığı, yükseklik azaldığı için sıcaklıklar çok daha fazla oluyor. Kış yağışlarının daha çok görüldüğü alanda, yaz mevsiminde ise kuraklık baş gösteriyor. 

Doğu Anadolu Bölgesi’nde Hayvancılık Nasıldır? 

Çayır ve otlak alanlar açısından oldukça zengin olan Doğu Anadolu’da kırsal kesimin en önemli geçim kaynağını hayvancılık oluşturuyor. Faaliyetler çoğunlukla geleneksel usullerle, otlak hayvancılığı şeklinde gerçekleştiriliyor. 

• Erzurum - Kars platolarında sığır yetiştiriciliği yapılıyor. Yazın hayvan sürüleri dağ çayırlarında otluyor. Kış aylarında ise biçilerek kurutulan otlar hayvanlara yem oluyor. Bu hayvanlar çoğunlukla Kars, Ağrı, Bingöl, Van ve Erzurum illerimizdeki et kombinalarında işleniyor. 

• Yüksek ovalık alanlar ve platolar ise koyun yetiştiriciliğine sahne oluyor. 
• Malatya, Muş, Elazığ, Bingöl ve Hakkari’de kıl keçisi yetiştiriciliği yaygın olarak yapılıyor. Bu iller, bölgenin güney kesimine tekabül ediyor. Daha çok meşe ormanlarında otlayan keçiler, kışın ise yazdan toplanmış meşe dallarının yaprakları ile besleniyor. 

Doğu Anadolu Bölgesi’nin Ekili Alanları Ne Kadardır? 

2003 yılı Tarım İl Müdürlükleri verilerine göre Doğu Anadolu Bölgesi’nin toplam tarım alanı 3.218.376 hektar oluyor. Alanın %21’lik (666.460 hektar) kısmı nadas alanı olarak duruyor. 2.372.108 hektarlık bölümde ise ekim faaliyetleri devam ediyor. Bölgedeki tarım alanının %3’ü olan 42.179 hektarlık bölümde sebze, %10’una denk düşen 137.629 hektarlık kısımda ise meyve yetiştiriliyor. Doğu Anadolu’daki tüm tarım alanlarının toplamı, Türkiye’nin toplam tarım alanlarının %12’sine denk düşüyor. Türkiye’nin toplam tarım alanı miktarı 26.579.218 hektar olarak hesaplanıyor. 
 

Doğu Anadolu Bölgesi’nde hayvancılık faaliyetleri modern tesislerde yapılmadığı için hayvanların et ve süt veriminin düşük olduğunu görebilirsiniz. Büyükbaş ve küçükbaş hayvancılığın yanı sıra Erzurum-Kars ve Erzincan’da kaliteli bal üretimi gerçekleştiriliyor. Bunun yanında Malatya’nın Beydağı Karlık Mevkii’nde karakovan balı üretiliyor.