Pamuk Yetiştiriciliği Nasıl Yapılır?

Tropik bitkiler arasında sınıflandırılan pamuk, kazık köklü ekinlerden biri. Pamuk, 80 ile 120 cm boyunda ölçülüyor, dik gövdeli olan ekin, 180 cm’ye kadar inen bir kök bulunduruyor. Farklı çeşitlerdeki pamukların kimi geniş ayalı yapraklara sahipken kimi ince uzun veya derin oymalı yapraklar bulunduruyor. Çiçeklenme ve hasat dönemi, diğer ekinlerle karşılaştırıldığında uzun olarak biliniyor. 

Tekstil endüstrisinde kullanılan pamuk, lifleriyle kumaş yapımının ana maddesini oluşturuyor. Çiğit adındaki tohumlar, bitkisel yağ sanayisinde işlenerek yer ediniyor. Dünyanın dört bir yanında ekilen ve işlenen pamuk, ülkemizin de önemli değerlerinden biri. Özellikle Çukurova Bölgesi’nde tarımı yapılan bitki, Adana’nın simgesi olarak görülüyor. Çukurova’nın beyaz altını ismiyle anılan pamuk, her geçen gün düşük alım fiyatları ve piyasada ödemelerin geç yapılması gibi nedenlerle daha az ekilir hale geliyor. Pamuk çiftçisi, her yıl daha az alana pamuk ekiyor. Atılacak doğru adımların ve piyasada yapılacak değişikliklerin umudu ise korunuyor. 

Pamuk Üretimi Nasıl Yapılır?

Pamuk üretimi yaparken dikkat edilmesi gereken birçok nokta bulunuyor. Sulama gerektirdiği ve  işlenmesi hayli meşakkatli olduğu için yoğun emek isteyen pamuk üretimi için özel yetiştirme notları şöyle sıralanıyor: 

• Pamuk yetiştiriciliği yaparken mutlaka ekim nöbeti uygulamak gerekiyor. Ekim nöbeti yaparken kış yağışları, toprağın tesviyesi gibi noktalara önem verilmesi tavsiye ediliyor. Ekim nöbetinde en çok tercih edilen bitkiler; baklagiller, patates yetiştiriciliği, hububat ürünleri, yer fıstığı yetiştiriciliği, mısır yetiştiriciliği, çeltik ve yem ekinleri oluyor. 
• Pamuk ekimi öncesi toprağın hazırlanması gerekli görülüyor. İlk önce toprak, 25-30 cm derinliğinde sürülerek alt üst ediliyor. Derin sürüm, yabani köklerin imhasını sağlıyor. Ayrıca toprak, organik madde oluşturabilmesi için havalanıyor ve karışıyor. Bu işlem, gözenekliliği ve su tutma kapasitesini de artırıyor. Böylece toprak daha verimli bir form kazanıyor. 
• Pamuk hasadının ardından, pamuk ekinlerinin sapkeserlerle küçük parçalara ayrılması gerekiyor. Bununla beraber ekim alanı 25-30 cm derinliğinde sürülüyor. 
• Ekim zamanını doğru ayarlamak da pamuk üretimi için önemli görülüyor. İyi hazırlanmış, normal tavlı toprağın ısısı göz önüne alınarak ekim zamanı öngörülüyor. Toprağın ısısı sabah 8’de 15 dereceye ulaştığında, 4-5 gün içinde aynı şartlar sürüyorsa, ekim zamanı gelmiş sayılıyor. Bu şartlar senenin iklim özelliklerine göre değişse de ortalama her yıl 20 Nisan - 15 Mayıs arasını işaret ediyor. 
• Tüm şartlar uygun olduğunda, mibrezle veya sırayla ekime başlanıyor. 
• Sıra arası 60 - 80 cm bırakılıyor. Bakım ve çapalama makineyle yapılacaksa, aralık 65-70 cm, hayvanla gerçekleştirilecekse 50-60 cm ayarlanıyor. 
• Dekara ortalama 5-6 kilogramlık tohum atılıyor. 
• Pamuk tohumları derine ekilmiyor. İdeal dikim derinliği 4-5 cm olarak biliniyor. Çok derine ekilen tohumların çimlenmesi zorlaşıyor. Toprak yapısı çok hafifse, kısmen daha derin ekim tercih edilebiliyor. Toprak formu ağır olduğunda kesinlikle derine ekim yapılmaması öneriliyor. Toprak piresi konusuna da ayrıca dikkat etmek gerekiyor.

Pamuk Yetiştiriciliği Nerede Yapılabilir?

Pamuk ekini, sıcağı seviyor. Buna bağlı olarak, sulu ortamlarda yetiştirilen pamuk, ortalama 120 ile 200 gün arasında değişen büyüme süresinde yetişiyor. Bu sürenin don vurmadan atlatılması önem arz ediyor. Bitkinin su ihtiyacı sıcaklıkla beraber artacağından, normal yağışla elde edilemeyen suyun, sulama ile bitkilere verilmesi gerekiyor. Süzek ve alüvyal topraklarda yetişen bitki, 6.5 ile 7.5 arasında pH değeri olan topraklara uyum gösteriyor. Ekim yöresinin yağış miktarı ve aylara göre dağılımı pamuk yetiştiriciliği için önemli taşıyor. Pamuk tarımı, yağmurla yapılacaksa bölgenin en az 500 mm yağış alması, yağışların 200 mm’lik kısmının ekinin gelişme dönemine düzenli dağılması gerekiyor. Ayrıca pamuk ekiminden hemen sonra görülen aşırı yağışların, fide çıkışını olumsuz yönde etkilediği biliniyor. Aşırı yağışlı veya aşırı kuru topraklarda pamuk tarımı büyük zarar görüyor. Toprak ve ekin üzerinde kurutucu olan rüzgarlar, özellikle kozaların açtığı devrede estiğinde pamuklar; dökülüyor, kirleniyor, çiftçilerimiz bereket ve kalite kaybı yaşıyor. 

Pamuk üretimi aşamaları içinde toprak organik maddesi verimliliği direkt etkiliyor. Topraklarımızda pamuk üretimi için organik maddenin %2 olması ideal görülüyor. Ancak sıcak iklimlerde mikrobiyal ayrışma hızlı olduğu için topraklardaki organik madde yüzdesinin çok düşük olması sorunu ortaya çıkıyor. Bu nedenle pamuk tarımında organik gübreleme yapılıyor. Uygulamalar sayesinde toprağın organik madde miktarı %10 ile %20 kadar artırılabiliyor.

Pamuk yetiştiriciliği yapılacak alanın toprak eğiminin, yüzey akışına engel olmayacak düzeyde olması gerekiyor. Pamuk sulanarak yetiştirildiği için eğimli arazide ekim durumunda, beklenen verimin alınması oldukça zor görülüyor. 

Pamuk Üretimi Yaparken Nelere Dikkat Edilmeli?

• Bölgeye ekilecek pamuk çeşidinin, o bölgede yapılan adaptasyon çalışmalarından başarıyla geçmesi gerekiyor. Her pamuk türü ülkemizin tüm bölgelerinde yetişmeye uygun görülmüyor. 
• Erkenci çeşit seçimi, pamuk tarımında ekonomik önem taşıyor. Erkenci çeşitler, daha geç ekilme şansı sunduğu için avantaj yaratıyor. Böylece erken ekimin getirdiği soğuk ve don riski azaltılabiliyor. 
• Uzun ömürlü çeşitlerin bakım, sulama ve ilaç ihtiyacı daha yüksek oluyor. Yine bu ekinlerin hasadı yağışlara kalabildiği için risk oluşturuyor. 
• Pamukların iri ve dolgun olması, içinde yabancı madde bulunmaması gerekiyor. 
• Tohumları seçerken, çiftçilerin çimlenme oranının %70’in altında olmadığından emin olması tavsiye ediliyor. 
• Pembe kurt sorununa karşı sterilize edilmiş, ilaçlanmış tohumların tercih edilmesi öneriliyor. 
• Sertifikasız tohum kullanılmaması gerektiği not düşülüyor. 

Pamuk Bitkisi Ne Zaman Sulanır? Bakımı Nasıl Yapılır? 

Pamuk yetiştiriciliği püf noktaları arasında bakım geniş yer kaplıyor. Doğru bakım uygulamaları yapılmadığında, pamuk üretiminde verim ve kalite düşüş gösteriyor. 

Gübreleme pamuk yetiştiriciliği için ilk önemli bakım maddesi olarak görülüyor. Azot eksik olduğunda, pamuğun boylanması, dallanması, meyve ve çiçek adedi azalıyor. Rengi açık yeşil bir hal almaya başlıyor ve damarları sararıyor. Azotlu gübre uygulaması dekar alana toplam 30 kilogram 20-20’lik kompoze gübrenin verilmesiyle gerçekleştiriliyor. İşlem sırasında mibzer veya ekim yoluyla banda verme uygulamaları tercih edilebiliyor. Ekinlerin fosfor ihtiyacı dekar alana 7 kg üzerinden ölçülerek hesaplanabiliyor. Organik pamuk üretimi için farklı kurallar olduğunu hatırlatmak gerekiyor.

Yılda hektar başına 170 kg saf azotu geçmeyecek şekilde organik hayvansal üretimden elde edilen gübre, organik pamuk yetiştiriciliğinde kullanılabiliyor. Pamuğun ihtiyaç duyduğu suyun %60’ı, 60 cm’lik kısımdan alınıyor. Bu nedenle ilk aşamada daha az su verilirken, verilen su miktarı kademeli olarak artış gösteriyor. Erken sulama gelişimi engellediği gibi çiçeklenmeye de mani oluyor. Doğru sulama zamanı, bitkinin görünümünden anlaşılabiliyor. Gelişimi yavaşlayan, olgun yaprakları kirli açık yeşil renk alan, yaprak ısısı artan, çiçek adedi azalmaya başlayan, yapraklarda sabah saatlerinde de pörsüme görülen bitkilerin sulanması gerekiyor. Sulama için karık usulü sulama metodu öneriliyor. 

Sulu pamuk tarımında yabancı ot durumuna göre 2-3 kez el, 3 veya 4 kez traktör çabası gerekebiliyor. Yeterli çapalama yapılmadığında fide döneminde görülebilen mantarların sebep olduğu kurumalar artış gösteriyor. Fazla fide çıktığında kesinlikle alınması gerekiyor. Seyreltmenin erken yapılması, fide çıkışından en fazla 20 gün sonra tamamlanması önem arz ediyor. 

Tarlada %60 koza açılımı varsa birinci el hasada hazır anlamına geliyor. Ülkemizde eylül ayının ortasından ekim sonuna kadar pamuk hasadı yapılıyor. İkinci el toplama ise yine ekim ayı içinde gerçekleştiriliyor. 

Pamuk üreticisi çiftçilerimiz için tarım girdileri Tarfin’de. Tarfin Mobil aracılığıyla bereketi artıracak ürünlerin fiyatlarını karşılaştırabilir, alışveriş yaparken tasarruf edebilirsiniz. Üstelik ister peşin, ister hasatta ödeme vadesini Tarfin’de bulabilirsiniz. Hemen Tarfin Mobil uygulamasını indirin siz de avantajları keşfedin! 

Tüm bunlar dışında genel olarak her birinin özelliği farklı olmakla birlikte ve farklı yetiştiricilik türlerinde kullanılan gübreleme seçenekleri arasında bulunan üre gübresi ya da kalsiyum nitrat gübresi en bilinenler arasında yer alıyor. Bu gübreler ile ilgili yazılan makaleleri okuyarak nerede ve nasıl kullanılması gerektiğini öğrenebilirsiniz.