Üre, proteinin metabolize edilmesi ile doğal olarak oluşan, dışkıyla atılabilen bir ürün olma özelliği taşıyor. Tarım sektöründe hem ekinlerde gübre hem de hayvan yemi olarak kullanılan üre, susuz amonyağın yüksek derecede (180) basınçla reaksiyona girmesi sonucu elde ediliyor.
Beyaz rengi ve kokusuz olması ile bilinen üre gübresi, suda kolaylıkla çözünebilmesi sayesinde pratik uygulama vadediyor. Azotlu gübreler içinde kategorize edilen üre gübreleri, hem topraktan hem de yapraktan uygulanabiliyor. Böylelikle bitkilerin azot ihtiyaçları karşılanabiliyor. CO(NH2)2 - %46 N formülündeki üre gübresi, amidli gübre olarak sınıflandırılıyor. İçindeki karbon ve yapısındaki azot bu sınıflandırma için gerekçe gösteriliyor. Dr. Gürbüz Mızrak’ın “Üre gübresinde azot kayıplarının nedenleri ve kayıpları azaltma yöntemleri” adlı makalesine göre, yavaş etkili gübrelerden olan üre gübresi, bitki tarafından kullanılırken işlemden geçiyor. Topraktaki üre bakterilerinin reaksiyona girerek amonyum azotu oluşturması gerekiyor. Üre gübresi etki süresi ve etkinin derecesi; toprağın sıcaklığına, topraktaki üre bakteri konsantrasyonuna göre değişiyor.
Üre Gübresi Nedir? Ne İşe Yarar?
Üre gübresi, bitkilerin azot ihtiyacını karşılamak için kullanılan bir besin olarak tanımlanıyor. Bitkinin gelişiminin hızlanmasına yardımcı olan, canlılık veren, fotosenteze yardımcı olan ve verimi artıran ürün, gelişimin tüm evrelerinde ekine destek veriyor. Hemen her ekinde kullanımı tercih edilen üre gübresi, üre eksikliğinde yaşanan sorunların önüne geçiyor. Üre yetersiz olduğunda, ekinlerin gelişiminde yavaşlama, yapraklarda solma, verimde azalma görülebiliyor.
Mustafa Kemal Üniversitesi’nin Ziraat Fakültesi’nde yer alan Tarla Bitkileri Bölümü’nün Toprak, Bitki Besin Maddeleri, Gübreleme, Gübre Çeşitleri adlı sunumuna göre, üre gübresi içindeki %46’lık azot oranıyla en yüksek azota sahip gübre olma ünvanını taşıyor. 100 kilogramlık üre günlerinde 45-46 kilo saf azot yer alıyor.
Üre Gübresi Çeşitleri Nelerdir?
Üre gübresi içinde yüksek oranda azot bulunduran gübreye deniyor. Ancak iki ve üç besinli kompoze gübreler de içinde genellikle üre gübresi bulunduruyor. Bu nedenle 20.20.0 (azot, fosfor) ve 15.15.15 (Azot, fosfor ve potasyum) gibi kompoze gübreler de, halk arasında üre gübresi çeşitleri içinde anılabiliyor. Kompoze gübrelerin bilinen anlamda üre gübresi olmadığı, forrmülünde bir bileşen daha bulundurduğunun altı çiziliyor.
Üre Gübresi Faydaları Nelerdir?
Üre gübresi, ekinlerin gelişimini hızlandırıyor, boy yapıcı, kök geliştirici etki vadediyor. Meyve ve dane gelişiminde önemli rol üstlenen üre, özellikle hububat ve mısır ekiminin temel destekleri arasında yer alıyor. Bingöl Üniversitesi’nin Bitki Besleme ders notlarına göre, üre gübresi faydaları sayesinde dünyanın dört bir yanında giderek daha yaygın bir şekilde kullanılıyor. Yaygınlaşmaya sebep olarak özellikle dört neden olduğunun altı çiziliyor:
- Ürenin yüksek dozda azot bulundurması nedeniyle kullanımı tercih ediliyor.
- Tarımsal değeri yüksek olan üre gübresi bu nedenle sıklıkla kullanılıyor.
- Üre gübresi, tarım araçları üzerinde daha az paslandırıcı etki yapması nedeniyle tercih ediliyor.
- Fiziksel özelliklerinin uygunluğu üre gübresini daha cazip hale getiriyor. Suda hızlı çözünebilme, pratik uygulama üre gübresinin avantajlarını oluşturuyor.
- Birim azot üzerinden incelendiğinde, üre gübresi çok daha ucuza mal oluyor.
Ayrıca üre gübresinin yanıcı olmaması nedeniyle depolama riskinin olmaması ve nötr pH özelliği sayesinde ekine zarar vermemesi önem arz ediyor.
Doğru uygulamada üre gübresi zararları söz konusu olmuyor. Ancak toprak altı uygulama sırasında eğer gübre ekinin köküne veya ekilen tohuma denk gelirse bitkiye zarar verebiliyor. Tohumun çimlenmesi bozuluyor veya tamamen engelleniyor. Fazla üre gübresi uygulaması toprağı asidik hale getirebiliyor ve doğal verimi azaltıyor. Çok fazla kullanımda ekinde yanma görülebiliyor. Ürenin yoğun, fazla ve gereksiz kullanımının çevre için de zararlı olabileceği, atmosferi kirletici etki verebildiği belirtiliyor.
Üre Gübresi Ne Zaman ve Nerelerde Kullanılır?
Mustafa Kemal Üniversitesi Toprak, Bitki Besin Maddeleri, Gübreleme, Gübre Çeşitleri adlı sunumun notlarında yer aldığı üzere güzlük ekim için azotlu gübre kullanılacağı zaman, amonyum sülfat veya üre gübresinin kullanımı öneriliyor. İlkbahar ve yaz gübrelemelerinde ise amonyum nitrat kullanımı tavsiye ediliyor. Uzmanlar, azotlu gübreler arasında verim açısından çok ciddi fark olmaması nedeniyle, biri bulunamadığında diğer azotlu gübrelerin tercih edilebileceğini vurguluyor. Üre tercihen yağışlı bölgelerle kullanılıyor, ancak geçit ve kurak bölgeler için de uygun görülüyor. Kurak bölgelerde yağış öncesinde toprağa gömülerek tatbik edilmesi azot kaybının önüne geçiyor.
Bitkilere daha yarayışlı olabilmesi için bakteriler tarafından reaksiyona girmesi ve amonyum ve nitrata dönüştürülmesi gerekiyor. Bu nedenle üre gübresi, diğer gübrelerden daha erken zamanda uygulanıyor. Reaksiyon yani kimyasal dönüşüm sırasında, üre üst gübre olarak kullanıldığında, besin toprak yüzeyinde kalıyor ve %30’a varan oranda gaz halinde azot kaybı yaşanıyor. Özellikle kireçli ve kumlu topraklarda uygulama yapılırken bu soruna karşı dikkatli olunması öneriliyor. Benzer bir şekilde hava sıcaklığı yüksek olduğunda da azot kaybının yüksek olacağının altı çiziliyor.
Azotlu gübreler arasında yer alan üre gübresi, pH bakımından nötr özellik taşıyor. Hemen hemen tüm; tahıllarda, meyvelerde, sebzelerde, ekinlerde kullanılabiliyor. Ekimle beraber, ekim öncesinde, toprak altı veya toprak üstü uygulamayla verilebiliyor. Üre gübresinden etkin bir şekilde faydalanabilmek için azot kaybının azaltılması önem arz ediyor. Gübre verildikten sonra toprağın hemen karıştırılması tavsiye ediliyor. Ürenin fazlaca verilmesi gereken durumlarda, gereken miktar birkaç kısma bölünerek uygulanıyor. Üre gübresi eğer toprak yüzeyine serpilecekse, hava sıcaklığına, sulamaya dikkat etmek gerekiyor. Hatalı sulama nedeniyle gübre toprağın derinlerine inebiliyor. Güneşle beraber buharlaşıp belli oranda kaybolabiliyor.
Dap gübresi ve şeker gübresi tarım gereklerinizde olduğu gibi üre gübresi ihtiyaçlarınızda da Tarfin avantajlarından faydalanabilirsiniz. Ekonomik fiyat güvencesi, ister peşin ister vadeli veya hasatta ödeme opsiyonları sunan Tarfin Mobil, kolaylıkla fiyat karşılaştırmaya da imkan veriyor.
