İlkbahar Sebzeleri Nelerdir?

Yazın habercisi ilkbahar mevsiminde doğa uyanırken bizlere farklı sebzeler, meyveler de armağan ediyor. İlkbahar sebzeleri nelerdir, tarım takvimine göre ilkbaharda neler yapılır sizlerle paylaşıyoruz. Tarfin yalnızca güncel bilgi kaynağı oluşturarak değil, alışverişlerinizde avantajlar sağlayarak da yanınızda. Tarfin Mobil ile çevrenizde bulunan, size en yakın Tarfin yetkili satış noktalarını görüntüleyebilirsiniz. Girdi fiyatlarını karşılaştırabilir, seçiminizi yaparak peşin veya hasat vadeli ödeme imkanlarından yararlanarak alışverişinizi tamamlayabilirsiniz. 

İlkbahar sebzeleri konulu yazımızda yer alan alt başlıklar: 

• İlkbahar Sebzecilik için Tarım Takvimi
  • Mart Ayı Sebzecilik için Tarım Takvimi
  • Nisan Ayı Sebzecilik için Tarım Takvimi
  • Mayıs Ayı Sebzecilik için Tarım Takvimi
• Sebzeler için İlkbahar Geç Donlarının Etkisi
• İlkbahar Geç Donlarından Korunmak için Alınabilecek Önlemler Nelerdir?
• İlkbahar Sebzeleri Nasıl Hasat Edilir?

İlkbaharda olgunlaşan sebzeler arasında enginar, havuç, pırasa, kıvırcık, kuşkonmaz, ıspanak, pancar ve karnabahar sayılıyor. İlkbaharın ortalarından itibaren madımak otu, bezelye, şalgam, taze kekik ve taze soğan da bulunabiliyor. Ayrıca ebegümeci, asma yaprağı ve bakla da ilkbahar sebzeleri arasında yer alan diğer ekinlerden. 

İlkbahar Sebzecilik için Tarım Takvimi 

İlkbahar sebzeleri nelerdir sorusunun yanıtı olarak akla yeme olgunluğuna erişen ekinler geliyor. Bu tarihlerde, ilkbaharda ekimi yapılan sebze ve meyveler, çiftçilerimizin tarım takviminde kendine yer buluyor. Mart, nisan ve mayıs aylarını içine alan ilkbahar mevsiminde ülkemizde yapılan tarım işlerini ay ay sizler için detaylandırıyoruz. 

Mart Ayı Sebzecilik için Tarım Takvimi

Takvimler mart ayını gösterdiğinde, tarla ziraati için toprak işlemeye devam ediliyor. Ayrıca gübreleme de sürdürülüyor. Eğer toprakta kaymak tabaka oluşmuşsa, tırmık veya kazayağı ile kırılıyor. Bu yolla tahılda kardeşlenme sağlanabiliyor. Ayrıca sonbahar mevsimi için yapılan ekimlerin ikinci azot uygulaması yine bu dönemde gerçekleştiriliyor. Yazlık tahıl ekimi sürerken mera ve yem bitkilerinin ekimi de gerçekleştiriliyor. İklim şartlarının uygun olduğu yerlerde tütün yetiştiriciliği için fidelik tesisine ve pamuk için tohum ekimine başlanıyor.

Mart ayında sebzecilik için turfanda domates, hıyar hasadı yapılıyor. Kabak yetiştiriciliği yapan çiftçilerimiz, bu dönemde turfanda hasat alıyor. Bunun yanında sıcak ve ılık yastıklara ekilen tohumların birinci şaşırtması için doğru zaman oluyor. Toprağı işlenen sebze bahçeleri gübrelenirken, domates, patlıcan ve biber yetiştirilen alanlar tavaya alınıyor. Bu ekinlere can suyu verilmesinin unutulmaması önem taşıyor, eğer şaşırtma yapılmamışsa çapa gerçekleştiriliyor. Özellikle bakla ve bezelye yetiştiriciliği için mart ayı çapalama yapım zamanı anlamına geliyor. 

Nisan Ayı Sebzecilik için Tarım Takvimi

İlkbahar sebzelerinin hasadı yapılırken yazlık ekimler için toprak nisan ayında da gübreleme, nadas uygulanan alanlarda işleme sürdürülüyor. Uygun bölgelerde ekim mevsimi gelen sebzelerin tohum ve fidelerinin ekim ve dikimi gerçekleştiriliyor. Yabancı ot temizliği, kaymak bağlamış topraklarda  kırma işlemi, hububatta topraktan artıkların alınması tamamlanıyor. Ayrıca bazı tarlalarda seyreltme ve tekmele, yeni ekilen bitkilerde sulama zamanı yine nisan ayına denk geliyor. 

Seralarda turfanda sebzelerin hasadının sürdüğü ilkbaharda, sıcak yastıklarda yetişen fideler sulanıyor, kimileri söküm ile şaşırtılıyor. Tarla hazırlığı süren ilkbahar sebzelerinde gerekli gübreler tatbik ediliyor. Bahçeler tava ve masuralara ayrılıyor. Yazlık tohumların ekimi yapılıyor, dikilen fideler can suyu ile buluşuyor. Gerekli durumlarda hereğe alma ve çapalama gerçekleşiyor. İlkbahar sebzelerinde veya yeni dikilen savunmasız fidelerde hastalık ve zararlılara karşı önlemler artırılıyor. Yaz sıcakları ve bilinçsiz sulama ile beraber birçok hastalık/zararlı artışı olabileceğinden özellikle mantar hastalıklarına karşı dikkatli olunuyor. 

Mayıs Ayı Sebzecilik için Tarım Takvimi

İlkbahar sebzeleri yerini yavaş yavaş yaz sebzeleri ve meyvelerine bırakırken, yazlık ekim yapılacak tarlalarda artık ikileme, üçleme ve gübreleme zamanları geliyor. Çapa, ot mücadelesi, toprak işlemesi devam ederken çeltik tavaları da hazırlanıyor. Yer fıstığı yetiştiriciliği yapanlar, boğaz dolduruyor. Pamuk, soya, fasulye, susam gibi bitkiler için fide dikimi mayıs ayında tamamlanıyor. Tarla ziraatı yapan çiftçilerimiz rutin sulama, çapa, herek bağlama, budama, seyreltme gibi bakım işlerine ağırlık veriyor. Yaz mevsiminin ayak seslerinin duyulduğu mayıs ayında sebzecilik yapanlar, sıcak ve soğuk yastık işlerini gerçekleştiriyor. Fide hazırlığı, gübreleme, tavaya fide dikimi, uç alma ve hastalık/zararlı mücadelesi hız kazanıyor. Ay boyunca hasadı yapılan ilkbahar sebzeleri ise paketlenerek pazara sunuluyor. 

Meyve ve Sebzeler için İlkbahar Geç Donlarının Etkisi

Özellikle bahçe bitkileri, tarla sebzeleri yetiştiren çiftçilerimiz için en önemli zarar etkenlerinden biri de ilkbahar geç donları oluyor. Daha çok çiçeklerde ve sürgünlerde zarar oluşturan geç donlar, bitkilerde verimi önemli oranda düşürüyor. Bütün çiçeklerin birden açtığı meyve ağaçlarında zarar ortalamanın da üstünde oluyor. Daha geç çiçek açan elma ve armut gibi meyveler ise çiçeklenme süresinin uzunluğu nedeniyle, ilkbahar geç donlarından sebzeler ve bazı ağaçlar (örneğin badem ağacı) kadar zarar görmüyor. 

İlkbahar Geç Donlarından Korunmak için Alınabilecek Önlemler Nelerdir?

İlkbahar aylarında çiftçiler için zarar oluşturan geç donların görüldüğü bölgelerde, don zararından korunmaya yönelik alınabilecek önlemler var. İşte ilkbahar geç donlarından korunmak için atılabilecek bazı adımlar: 

• Hasat olgunluğuna erişmiş sebzelerin bekletilmeden toplanması gerekiyor. 
• Don riski geçene kadar sebzelerin, bitkilerin örtü altına alınması öneriliyor. Özellikle çilek yetiştiriciliği için bu yöntem sıklıkla uygulanıyor. 
• Kış budamasının geç yapılması uyanmayı geciktiriyor. Bu da bağcılıkta ilkbahar geç donlarından daha az hasar almak anlamına geliyor.
• Meyve bahçelerinde don zamanlarında ateş yakılıyor. Dumanlama, sisleme, yağmurlama yapmak veya havayı karıştıran pervanelerden destek almak don zararının azaltılmasına yardımcı oluyor. 
• İlkbaharda diklen sebzelerin fideleri ilkbahar geç donlarının ardından toprakla buluşturuluyor. Böylelikle, fideler  en narin zamanlarında don tehlikesi ile karşı karşıya kalmıyor.

İlkbahar Sebzeleri Nasıl Hasat Edilir?

İlkbahar sebzeleri olarak andığımız, bahar zamanında yenebilir olgunluğa erişen sebzelerin nasıl hasat edildiğine dair notlarımız sizlerle: 

• Hasat edilecek enginarların başı iki yaprağı ile birlikte kesiliyor. Bir sürgünde genellikle bir baş ve iki yan baş oluyor. Başlar aynı anda olgunlaşmadığından ilkbahar sebzesi genellikle her hafta yeniden hasat ediliyor. 
• Hasat edilecek ilkbahar sebzelerinden kuşkonmaz ise özel aletlerle dip kısmına basılarak kesiliyor. Olabildiğince az güneşe maruz bırakılan sürgünler hızla nemli bir ortamda muhafaza ediliyor. Bu sayede canlılığını koruyor. 
• Havuçta ise hasattan bir gün önce tarla sulanıyor. Elle veya makine ile diğer bitkiler zarar görmeden sebze kökünden çıkarılıyor. 
• Pırasada elle veya pullukla söküm yapılarak ilkbahar sebzesinin hasadı tamamlanıyor. Temizlenen bitkinin kökleri kısaltılıyor ve pazara hazır hale geliyor. 
• Elle veya makine ile sökülen pancarların hasadı için kök sebze çevirerek dışarı çekiliyor. 
• Karnabahar sebzesinin hasadında tacın gövde ile bir araya geldiği yer referans alanıyor. Bu kısımdan kesilen ilkbahar sebzesi genellikle bıçakla hasat ediliyor ve sebzenin çevresindeki 4-5 yaprak da taçla beraber alınıyor. 
• Kıvırcık başları, kök boğazı üzerinden keskin bir bıçakla kesilerek toplanıyor. 
• İlkbahar sebzeleri arasında yer alan ıspanak da yine toprak yüzeyinin hemen üzerinden kesilerek demetler halinde piyasaya sürülüyor. 
• Son olarak taze soğan topraktan sökülerek hasat ediliyor ve üst yaprakları temizlendikten sonra kökleri yıkanarak demetler halinde pazarda yerini alıyor.