Bamya Yetiştiriciliği - Bamya Nasıl Ekilir?

Anadolu’da yetiştirilen ve tüketilen geleneksel sebzelerden biri olan bamya, ülkemizin belli yörelerinde üretilmeye devam ediyor. Plantae alemi, magnoliophyta şubesi, magnoliopsida sınıfı, malvales takımı, malvaceae familyası, hibuscus cinsinden olan bamya, botanik biliminde Hibuscus esculentum adıyla anılıyor. Ebegümecigiller arasında sınıflandırılan bitkinin ana yurdunun Amerika veya Asya kıtası olabileceği düşünülüyor. 

Bamyanın yararları nedeniyle düzenli tüketimi öneriliyor. 

• Sindirimi kolay olduğu için hastalar, yaşlılar tarafından da tüketilebiliyor. 
• Bamya çiçeği suyu çay olarak tüketildiğinde göğsü yumuşattığı biliniyor. 
• Lif oranı yüksek olan bamya, bağırsakların hızlı çalışmasında destek veriyor. 

Tüm yararlarına rağmen, özellikle büyük şehirlerde bamya bulmak zor olabiliyor. Yüksek fiyatlardan alıcı bulan bamyalar, iş gücü gereği, ot temizliği, ekim gibi süreçlerde çokça emek sarf edilmesi nedeniyle kısıtlı üretiliyor.

Peki bamya nasıl yetiştirilir? Bamya yetiştiriciliği kısmen küçük alanlarda gerçekleşiyor. Verimsiz topraklarda bile yetiştirilebildiği için çiftçilerimize avantaj sağlayan bamya, hem kuru hem de sulu tarımla üretilebiliyor. Bamya nasıl ekilir merak ediyorsanız karıkla ekimi tercih edebilirsiniz.

Bamya tarlasına önceden hazırlanan karıkların boyun noktalarına ocakvari direkt tohum ekimi yapılıyor. Öncelikle ilkbaharda toprak derin olmayacak şekilde sürülerek ekime hazırlanıyor. Düzlenen tarlada ekim yapılacak masuralar 40-50 cm ara ile açılıyor. Toprak tavı uygunsa hemen ekime geçilebiliyor. Uygun değilse, tavlama bekleniyor ve uygun ortamda masura boyun noktalarına 20-25 cm sıra üzeri mesafe korunarak üçer tohum ekiliyor.

Ekim derinliği 2-3 cm olarak belirleniyor. Ekim esnasında her ocağın üzerine bir avuç kadar yanmış ahır gübresi koymak, kaymak tabaka oluşumunun önüne geçiyor. Çiftçilerimiz ekimden önce tohumları, bir gün süreyle ıslak bez arasına tutarak çimlenmesini kolaylaştırabiliyor. Tav, sıcaklık ve tohum uygun olduğunda, tohumlar 2 hafta içinde toprak üzerinde görünür hale geliyor. Eğer kuru bamya yetiştiriciliği yapılacaksa, toprak işlemesinin ardından düz tarlaya, mibzer ile sıra arası 40-50 cm, sıra üzeri 15-20 cm mesafe korunarakekime geçiliyor. Bir dekara ortalama 1.5-2 kg tohum yeterli oluyor. Bu bilgiler dahilinde bamya nasıl dikilir sorunuza yanıt bulmanın rahatlığını yaşayabilirsiniz.

Bamya Tohumu Ne Zaman Ekilir?

Bamya ne zaman ekilir sorusu için Samsun Tarım İl Müdürlüğü’nün Bamya Yetiştiriciliği belgesine göre, bamya sıcak iklim sebzesi olarak kategorize ediliyor. Hava sıcaklığının 16, toprak sıcaklığının 15 derece üstüne çıkmasının ardından ekimine başlanıyor. Bamya ekim zamanı bölgelere göre değişiklik gösteriyor. Peki bamya nasıl ekilir, zamana nasıl karar verilir? Bamya ekiminde toprak nemi ilk değişkeni oluşturuyor. Hava ve toprak sıcaklığında istenen derecelere ulaşıldığında, toprağın tavı geldiğinde, ekim süresi ortalama 15-20 gün arasında değişiyor. Bu bilgiler dahilinde bamya ekim zamanını kontrol edebilirsiniz.

Bamya Yetiştiriciliği için Uygun İklim ve Toprak Özellikleri Nelerdir?

Ilıman iklimlerde yıllık, tropik iklimlerde ise çok yıllık bir bitki olma özelliği gösteren bamyalar, yüksek sıcaklıkta daha yüksek verim sağlıyor. 5-6 derece sıcaklığa kadar dayansa da verimi oldukça düşüyor. Gece sıcaklıkların düştüğü alanlarda düzenli ürün veremeyen, bodur kalan bitki, soğuklara karşı duyarlı görünüyor. Keza, yaz mevsiminin kısa olduğu yerlerde, özellikle bodur boylu ve erkenci çeşitler yetiştirilebiliyor. Ülkemizde, Akdeniz, Ege, Marmara ve Karadeniz bölgelerinde bamya yetiştiriciliği yapılıyor. 

Söz konusu toprak özellikleri olduğunda ise bamya tarımı pek seçici olmadığının altı çiziliyor. Her türlü toprakta rahatlıkla yetişen bamyalar için en ideal toprağın ise derin, geçirgen ve kumlu-tınlı olanlar olduğu belirtiliyor. Bamyanın özellikle ekim döneminde aşırı nemli toprak sevmediğinin üstünde duruluyor. Toprak pH’ının 5.0 ile 8.0 arasında olması bamya yetiştiriciliği için tavsiye ediliyor. 

Bamya Yetiştiriciliğinde Sulama ve Gübreleme Nasıl Yapılır?

Bamya yetiştiriciliğinde sulana ve gübreleme için masura şeklindeki bamya yetiştiriciliğinde, tohum ekimi sırasında salma sulama yapılıyor. Yağmurlama sulama külleme hastalığı belirtilerine neden  olduğu için tercih edilmiyor. Bamya tarımı üzerinde ilk meyveler görüldükten sonra verilen suyun ise verim üzerinde olumlu etki gösterdiği biliniyor. Ayrıca, ilk yabani ot temizliğinin ardından sulama öneriliyor. Ekinler, 15-20 cm boya ulaştıklarında ikinci, 2-3 hafta sonra ise üçüncü çapa gerçekleştiriliyor. Sonrasında genellikle çapaya gerek kalmıyor. Sulu tarım yapılıyorsa sulamaya devam ediliyor. Bamya yetiştiriciliğinde en verimli sulama sistemi çeşidinin karık usulü olduğu biliniyor. 

Bamya yetiştirirken verilecek gübreler, toprak analizi ile belirleniyor. Çok kıraç arazilerde, 4-5 yılda bir bamya ekimi yapılıyorsa gübreleme gerekmeyebiliyor. İhtiyaç varsa, ekim öncesinde dekara 25-30 kilogram kadar fosforlu gübre veriliyor. Sulu tarımda, her yıl veya iki yılda bir, tarlaya 5:10:5 veya 4:12:4 NPK gübresi veriliyor. Dekara 20 ile 50 kilogram arası karışık gübre yeterli oluyor. Fosforlu gübrenin bir yıl arayla tatbiki tercih ediliyor. Ancak, bamyanın gübreye çok yüksek reaksiyon göstermediği biliniyor. Özellikle Marmara Bölgesi’nde susuz ve gübresiz bamya yetiştiriciliği yapılabiliyor. Sadece dekar başına 2-3 ton çiftlik gübresi kullanımı da tercih ediliyor. 

Bamya Yetiştiriciliğinde Hasat Nasıl Yapılır?

Sebzeler arasında hasadı en zor olan bitkilerden birinin bamya olduğu biliniyor. Yapraklarındaki dikensi tüyler nedeniyle hasat sırasında çiftçilerimiz kaşıntı sorunu yaşayabiliyor. Bu nedenle toplayıcılar genellikle eldiven kullanıyor veya ellerine bez sarıyor.

Tohum ekiminden 40-60 gün sonra çiçeklenmeye başlayan bamya tarımının ilk hasadı çiçeklenmeden birkaç gün sonra yapılıyor. Hasat gecikirse bamya sertleşeceğinden genellikle meyve normal iriliğinin üçte birine ulaştığında hasat ediliyor. İrilik türe göre değişse de bamyaların boyu genellikle 1.5 ile 4 cm arasında farklılaşıyor. 

Hasadın sürekli ve düzenli yapılması önem taşıyor. Hasatla beraber bitkinin meyve üretimi teşvik ediliyor. Hasat ortalama 1.5-4 ay devam ediyor. Ekimden hemen hemen 60 gün sonra başlayan hasat her gün veya gün aşırı devam ediyor. Zor ve zahmetli olan bamya hasadı, meyvenin aşağıdan yukarı doğru çekilmesi şeklinde gerçekleştiriliyor. İşçiler günde ortalama 10 kilogram bamya toplayabiliyor. Çok verimli olan ve her hasattan sonra hızla meyvelerini olgunlaştırarak yeniden hasada hazırlanan bamyanın hasadının ertelenmemesi piyasa değeri açısından önemli görülüyor. 

Hasat edilen bamyalar, istif edildikten sonra ayıklama ve boylama işlemlerinden geçiriliyor. Kurumuş çiçekler, çok iri taneler ayrıldıktan sonra bamyalar konservelik ve yemeklik olarak sınıflandırılıyor. Bamya meyveleri 7 - 10 derece sıcaklıkta ve %90 - 95 nemde, kontrollü depolarda 8 - 10 gün süre ile depolanabiliyor. 

Bamya Zararlıları ve Hastalıkları Nelerdir?

Bamya üretiminde önemli bir hastalık veya zararlıdan söz edilmiyor. Bu nedenle ilaçlama yapılması pek fazla tercih edilmiyor. Yine de külleme ve yaprak bitleri gibi sorunlar başa gelebiliyor. Bunun yanında kök boğazı çürüklüğü gibi fungusit kullanımı gerektiren problemler ve beyaz sinekler ile mücadele gerekebiliyor. 

Bamya yetiştiriciliği sırasında gerek duyduğunuz tüm tarımsal ürünleri Tarfin ayrıcalıklarıyla satın alabilirsiniz. İhtiyacınız olan ürünlerin fiyatlarını Tarfin Mobil üzerinden karşılaştırabilir, peşin veya vadeli alışverişinizi yapabilir ve ürünlerinizi satış noktasından teslim alabilirsiniz.. Siz de Türkiye’deki binlerce Tarfin kullanıcısı çiftçimizden biri olmak için 500’ü aşkın hemen satış noktalarımızdan birine hemen gelebilirsiniz. Güvenli tarım alışverişi ile toprağınıza bereket katabilirsiniz.