Dipkazan Nedir?

Uzun yıllar boyunca işlenen ve pullukla sürülen topraklarda çizik tabanının altında, bitki kökleri açısından bozulmuş ve sıkışmış bir tabaka meydana geliyor. Taban Taşı olarak adlandırılan bu tabaka kırılmazsa, ürün verimi düşüyor. Çiftçilerimizin verim kaybetmeden toprak işleyebilmesi için bu tabakayı kırmaya yönelik tasarlanan makinelere dipkazan deniyor. 40 ile 100 cm derinliğinde çalışan aletler, derinlerdeki sertleşen ve sıkışan tabakayı kolaylıkla kırabiliyor. Düzenli olarak pullukla işlenen ve işleme derinliği 25 cm dolaylarında olan tarlaların 3-4 yılda bir, dipkazan ile işlenmesi, kaliteyi ve verimi yükseltiyor. Dipkazan nedir, nasıl kullanılır, dipkazan ile toprak işlerken nelere dikkat edilir gibi sorularınızın yanıtlarını yazımızın alt başlıklarında bulabilirsiniz: 

• Dipkazan Ne İşe Yarar? Faydaları Nelerdir?
• Dipkazan Çeşitleri Nelerdir?
• Dipkazan Parçaları Nelerdir? 
• Dipkazan Çalışırken Nelere Dikkat Edilmelidir?
• Dipkazanların Bakımı Nasıl Yapılır? 
• Çizeller

Dipkazan kullanımı ve aletlerin özellikler hakkında detaylı bilgiyi alt başlıklarımız bünyesinde bulabilirsiniz. Çiftçilerimize güvenilir bilgi sunma misyonu üstlenen Tarfin, girdi alışverişlerinde de yanınızda. Siz de tarımsal ve hayvansal girdi ihtiyaçlarınız için Tarfin Mobil’i hemen indirin, Tarfin yetkili satış noktalarının fiyatlarını anında karşılaştırın. Üstelik Tarfin’de ipotek, kefil şartı da yok. Alışverişinizi yaptıktan sonra peşin veya hasat vadeli ödeme seçenekleri de sizinle! Hemen size en yakın Tarfin yetkili satış noktasını ziyaret edin, toprağınızın bereketini artırmak için güvenilir yol arkadaşınız olan Tarfin ile tanışın. 

Dipkazan Ne İşe Yarar? Faydaları Nelerdir? 

Toprağın altında oluşan taban taşı, yağış mevsimlerinde suyun bitki köklerinde birikmesine neden oluyor. Toprağın alt katmanlarına geçmeyen sular bitkilerin yoğun neme maruz kalmasına, mantar hastalıklarının yayılmasına ve kök çürüklüğü sorunlarına yol açıyor. Ayrıca, kurak mevsimlerde taban sertliğinden dolayı nem toprak yüzeyine çıkamayarak derinlerde kalıyor. Bu da köklerin gelişememesine ve toprağın çatlamasına neden oluyor. İşte dipkazan ne işe yarar sorusunun yanıtları da buradan kaynaklanıyor. Dolaylı olarak, topraktaki kök çürüklüğünün önlenmesine yardımcı oluyor. Topraktaki nemin yüzeye doğru ulaşmasını, toprak geçirgenliğini sağlayarak kuraklıktan çatlamanın önüne geçiyor. Kuraklığa dayanıklı toprak oluşturmak için ipuçları arasında düzenli dipkazan çekiminin de yer alması gerekiyor.  Havalanan, işlenmesi kolaylaşan, geçirgenliği artan ve organizma faaliyeti çoğalan toprakta verim yükseliyor. Kısaca özetlemek gerekirse, toprak alt tabakasını kırarak, toprağın alt katmanlarında bulunan verimsiz toprağı üste çıkarmaksızın toprak işlemesi yapan makinelere dipkazan adı veriliyor. 

Dipkazan kullanmanın faydalarını kısaca sıralamak gerekirse: 

• Toprak altına yağmur suyunun süzülmesi sağlanıyor. Bu sayede erozyon önleniyor. 
• Kurak zamanlarda toprakta çatlamanın önüne geçiliyor. 
• Yağmur suyunun birikmesi önlenerek kök çürüklüğüne engel olunuyor. 
• Toprak havalanıyor. 
• Mantar hastalıklarının oluşmasına zemin hazırlayan birikintiler dağılıyor.
• Bitki artıkları alt katmanlara karışarak organizmal faaliyet destekleniyor. 

Dipkazan Çeşitleri Nelerdir?

Pulluk ortalama 25 cm derinlikle toprağı işliyor. Dipkazan ise derin uçları ile 40-100 cm kadar derinliğe erişebiliyor. Uç demiri ve ayak ve çatıdan ibaret olan bu basit alet ile 3-4 yılda bir, 4 ile 10 metre aralıkla toprak çekiliyor. Doğru bir şekilde kullanıldığında ürün veriminde dört kata kadar artış gerçekleşiyor. Çalışma derinliği fazla olan alet, diğer tarım makinelerine göre çok daha yüksek toprak direnci ile karşılaşıyor. Bunun sonucunda traktörlerden güç gereksinimi de artıyor. Dipkazanlar işleyen organlarına göre iki grupta inceleniyor: 

• Sabit dipkazanlar veya sabit işleyici organa sahip olan dipkazanlar, bir çatıya sabit şekilde bağlı bulunuyor. 1-4 adet işleyici organı olan modeller, 40-60 cm arasında tabana ulaşabiliyor. 
• Titreşimli veya salınımlı dipkazanlar, traktörlerin çeki gücünden yararlanmanın yanı sıra bir de kuyruk milinden hareket alıyor. Gövdenin ileri ve geri, yukarı ve aşağı hareketi bu şekilde sağlanıyor. Titreşimli modeller büyüklük ve şekil itibarıyla tek gövdeli modellerle aynı gibi görünse de çalışma derinliği sabit modellerden daha derin hedeflere ulaşıyor. 80 ile 100 cm derinliğe kadar ulaşabilen dipkazanlar daha az çeki gücünden yararlanıyor. 

Dipkazan Parçaları Nelerdir? 

Sabit ve titreşimli dipkazanlar aynı parçalara sahip oluyor. Yalnız titreşimli modellerde ek olarak bir şanzıman bulunuyor ve bu sayede aletler kuyruk milinden hareket alabiliyor. İşte parçaları: 

• Bir veya daha çok sayıda ayak bulunuyor. 
• Bağlama kafası parçalar arasında yer alıyor.
• Yan bağlantı muyluları dikkat çekiyor. 
• Çatı kısmı parçalar arasında.
• Payanda bulunuyor. 
• Uç demiri, 
• Topuz veya torpil adı verilen parça, 
• Son olarak destek ayağı her dipkazanda mevcut parçalar olarak sıralanıyor. 
• Hareket mili ve
• Dişli kutusu ise titreşimli işleyici organa sahip olan salınımlı dipkazanların olmazsa olmazları. 

Dipkazan Çalışırken Nelere Dikkat Edilmelidir?

Toprağın derinlemesine kesikler atılarak düzenlenmesini sağlayan dipkazan kullanırken dikkat edilmesi gerekenler var. Yeterli verim alabilmek için dipkazan kullanımı hakkında şu noktalara dikkat etmelisiniz: 

• Toprak kuru olduğunda çekmelisiniz. 
• Tek ayak bulunduran dipkazanla çalışırken kabartılan toprağın tekrar sıkışmaması gerekiyor. Bunun için birer iş genişliği atlayarak çalışmalısınız. 
• Eğer ayak sarısı birden fazlaysa, normal aralıklarla (4-10 metre mesafe ile) çalışmaya devam edebilirsiniz. 
• Su biriken, drenaj problemi olan tarlalarda çalışıyorsanız mutlaka işleyici organın arkasına tırtıl takmalısınız. Bu sayede fazla suyu tahliye ederek güvenle çalışabilirsiniz.
• Titreşimli çeşitler ile çalışırken traktörün ön seçme kolunun çeki kontrolde olması önem taşıyor. 
• Dipkazan bacakları üzerinde bulunan şase yüksekliği ayarlanabiliyor. Bu ayarla aletler her traktöre uyum sağlıyor. Kullanmadan önce montajın sorunsuz yapıldığından ve şase ayarının traktöre uyum sağladığından emin olmalısınız. 
• Tarla zemininde oluk oluşturmak istiyorsanız, uç demiri arkasında ağır ve ergonomik topaç monte etmelisiniz. 

Dipkazanların Bakımı Nasıl Yapılır? 

Üç dört yılda bir kullanılan, sürekli toprak işlemede öne çıkan aletlerden biri olmayan dipkazanların paslanmaması, kondisyonlarını kaybetmemesi için kapalı ve nemsiz alanlarda tutulmaları gerekiyor. Doğru muhafaza şartlarının sağlanmasının yanı sıra, kullanım öncesi ve sonrası mutlaka kontrolleri yapılması da önem arz ediyor. Aletin çalışan kısımlarını mutlaka gres yağı sürerek korumayı ihmal etmemelisiniz. Ayrıca bağlantı noktalarını kontrol etmeli, civata ve somunları sıkmalısınız. Aşınmış bir parça varsa mutlaka değiştirmelisiniz. 
 

Eğer titreşimli dipkazan kullanıyorsanız mafsallara gres basmalı, şarf milini yine gres yardımıyla korumalısınız. Benzer şekilde dişli kutusu yağını kontrol etmeli, azalmışsa yağ takviyesi gerçekleştirmelisiniz. 

Çizeller 

Dipkazan denildiğinde akla gelen çok bıçaklı çizeller de toprağı çizdiği için dipkazan ile aynı görevi üstleniyor. Toprağı derinlemesine yırtarak işleyen aletler, bitkisel artıkları toprağa karıştırmıyor. Toprağı kabartan ve taban taşı oluşumunu engelleyen çizel aletler, bitki kökleri toprağın daha alt tabakasına ulaşacağı için ekinlerin beslenmesine katkı sağlıyor. 

Sezon sonlarında temizlenerek kuru bir şekilde muhafaza edilen çizellerin, gevşeyen kısımları sıkılıyor. Aşınan ve bozuk parçaları yenisiyle değiştiriliyor. Takoz veya sehpa üzerinde saklanan aletler, bir sonraki kullanım zamanına kadar nemsiz ve kapalı bir alanda depolanıyor. 

Çizel parçaları arasında bağlama kafası, çatı, bağlantı saplamaları, ayak, değiştirilebilir uç demiri ve traktör alt bağlantılarına takılan muylular yer alıyor. 

Toprak nasıl oluşur? sorusunun detaylı yanıtını yazımızda bulabilirsiniz.