Münavebe, ekim nöbeti anlamına geliyor. Farklı bitkilerin art arda zamanlarda, aynı alanda, birbirini takip edecek bir takvimde yetiştirilmesine münavebe adı veriliyor. Tarla tarımının vazgeçilmez uygulamalarından biri olan nöbetleşe yetiştirmede amaç, toprağın üretkenliğini artırmak oluyor. Ekim nöbeti ile bereketlendirilmesi beklenen topraktan, doğru ürün seçimi sayesinde alınan verim artabiliyor. Münavebe ile ilgili detaylı bilgiyi yazımızda bulabilirsiniz. Tarım girdileri için alışverişlerinizde ise Tarfin Mobil uygulaması yanınızda. Peşin veya hasat vadeli ödeme seçenekleri bulunan uygulama ile girdi fiyatlarını hızlıca karşılaştırma fırsatı sizinle. Tarfin Mobil ile ön onaylı kredi limitinizi öğrenmek ise sadece birkaç dakikanızı alıyor. Tarfin, size en yakın yetkili satış noktasını kolayca bulma ve binlerce memnun çiftçi arasında yerinizi alma fırsatı sunuyor. Hemen değerlendirin!
Münavebe nedir yazımızda bulacağınız diğer başlıklar:
Hemen uygulamayı indir, fiyatları karşılaştır.
Alışverişini hasada varan vadelerle Tarfin'den yap, uygun fiyata al, tasarrufun cebine kalsın!
Hemen uygulamayı indir, fiyatları karşılaştır.
- Münavebe Nasıl Yapılır?
- Münavebe Faydaları Nelerdir?
- Münavebe Yaparken Nelere Dikkat Edilmelidir?
- Hangi Arazilerde Münavebe Uygulanabilir?
Münavebe Nasıl Yapılır?
Karlı tarımsal üretim ve sürdürülebilirliğin sağlanması en az 3-5 yıllık bir üretim planlaması ile mümkündür. Bu bağlamda, hangi ürünlerin hangi miktarlarda üretileceğinin belirlenmesi gerekiyor. Çünkü bazı ekinler, uzun yıllar boyunca aynı tarla üzerinde sürekli olarak ekildiğinde verimlerinde büyük ölçüde düşüş yaşanıyor. Keza topraktan da hep aynı mineraller alındığı için toprak da zenginliğini zaman içinde kaybederek verimsizleşebiliyor. Bu bitkiler arasında; keten, pancar, yulaf, bezelye, kolza, ayçiçeği ve haşhaş bulunuyor. Aynı tarlaya ikinci bir bitki ekmek bu soruna çözüm üretiyor.
İkinci bitkinin ekimine kadar geçmesi gereken süre ise ekim molası olarak anılıyor.
Ekim nöbetinde bitkilerin sırasıyla ekilme durumlarına göre, önce ekilen bitkiye "ön bitki" adı verilirken, bu bitkiden sonra gelen bitkiye "müteakip bitki" veya “sonraki bitki” deniyor. Ayrıca "birinci, ikinci ve üçüncü müteakip bitki" gibi ifadeler de kullanılıyor.
Peki münavebe nasıl yapılır? Aslında iki tip münavebe olduğunda söz etmek mümkün.
Sabit ekim nöbeti
Bu sistemde bitkiler düzenli bir sıra izliyor ve her yıl aynı sırayla ekiliyor. Bu şekilde belirli bir ekim nöbeti oluşturuluyor. Örneğin, ülkemizin kıyı kesimlerinde Pamuk-Buğday-Mısır-Fiğ+Yulaf bu sıra ile her yıl ekilebiliyor. Sabit münavebe ile ekinlerde verim artarken toprak da farklı bitkiler aracılığıyla zenginliğini koruyor.
Değişken ekim nöbeti
Bu sistemde bitkiler yine belirli bir sırayla ekiliyor. Ancak yıllara göre değişen bir düzen söz konusu oluyor. Örneğin,kıyı kesimlerimizde uygulanan değişken münavebe için şu örneği verebiliriz: Karpuz-Buğday-Soya-Patates ve bir sonraki yıl: Pamuk-Fiğ+Yulaf-Mısır (ana ürün)-Yonca (3-4 yıl) -Pamuk gibi.
Münavebe Faydaları Nelerdir?
Münavebe yani ekim nöbeti, toprak verimliliğini artırıyor. Farklı bitkilerin sırayla ekilmesi nedeniyle toprak yorgunluğu azalırken her yıl farklı bitkilerin yetiştirilmesi, toprakta çeşitli besin maddelerinin kullanılmasını sağlıyor. Aslında toprağı boş bırakmak da toprak yorgunluğu için bir çözüm. Fakat toprağın boş kalması su ve toprak erozyonuna neden olduğu için ekim nöbeti gereksinimi bir zorunluluk halini alıyor.
Biyoçeşitlilik artıyor, zararlı organizmaların yayılması zorlaşıyor. Ekim nöbetinde bulunan bitkilerin yabancı otlara karşı gösterdiği rekabet gücü artışa geçiyor. Ekim nöbeti sırasında kültür bitkisinin yanı sıra uygulanan fiziksel önlemler de yabancı ot kontrolünde kritik bir rol oynuyor.
Buna ek olarak farklı bitkilerin dönüşümlü olarak yetiştirilmesi, toprak erozyonunu azaltıyor ve bitki hastalıklarının kontrol altında tutulmasına yardımcı oluyor. Ekim nöbeti, toprak yönetimini daha sürdürülebilir hale getirmenin en kolay yollarından biri. Bu da iklim değişikliği ile mücadeleye katkı sağlıyor.
Son olarak 2018 üretim yılından itibaren, örtü altı üretimler ve çeltik dışındaki ürünler için aynı tarlaya üç yıl art arda aynı bitki ekimi yapıldığında, üçüncü üretim için belirtilen destekleme ödemeleri uygulanmıyor. Bu da desteklerden yararlanamamak anlamına geliyor. Bu nedenle, bitkisel üretim desteklemelerinden yararlanmak isteyen çiftçilerimiz, münavebe uygulamalarına başvuruyor. Hem ekolojik hem de ekonomik faydaları nedeniyle münavebe çiftçilerimizin tercihi oluyor.
Münavebe Yaparken Nelere Dikkat Edilmelidir?
Ekim nöbeti yaparken dikkat etmeniz gereken noktalar var. Bu noktaları göz önüne alarak planlama yaptığınızda verimli sonuç elde edebilir ve uzun yıllar münavebe ile toprağın verimini artırabilirsiniz: (Kaynak)
- Çok su ve besin maddesi gereksinimleri olan bitkilerin arka arkaya ekilmemesine özen göstermelisiniz. Münavebedeki bitki sıralaması ve çeşitliliği, toprak verimliliği ve humus oluşumu için kritik öneme sahip olduğundan yanlış ekim nöbeti yaparak toprağın daha da verimsizleşmesine yol açabilirsiniz.
- Çavdar, Mısır, Bakla, Soya Fasulyesi, Darı, Kenevir, Tütün; Pamuk, Çeltik bitkilerinin art arda ekilmesinde herhangi bir sorun görülmüyor. Bunun aksine keten, yonca, yulaf gibi bitkilerin aynı arazide yeniden yetiştirilmesi için mutlaka ekim molası vermek gerekiyor. Örneğin keten için 6 yıl, yonca için 5 yıl, pancar için 4-5 yıl, yulaf yetiştiriciliği için 3 ile 4 yıl, bezelye için 4, turp için 3, haşhaş için yine 3 yıl vakit geçirmelisiniz.
- Ekim nöbetini belirlerken bölgenin iklimini, tarlanın toprak yapısını, sulama olanaklarını, yetiştirilebilecek ekinleri, yabancı ot, zararlı ve hastalık durumunu, ulaşım, depolama gibi koşulları mutlaka göz önüne almalısınız.
- Yetiştirilecek bitkilerin kök yapısı ve derinliğine, yetişme sürelerine, ekinlerin isteklerine, hastalık ve zararlı duyarlılığına mutlaka bakmalısınız.
Hangi Arazilerde Münavebe Uygulanabilir?
450-500 milimetre altındaki yıllık yağış ortalamasına sahip bölgelerde, uygun toprak koşulları ve iklim şartlarının varlığında, münavebe sistemi uygulanabiliyor. Bu bölgelerde doğal yağışların sınırlı olması nedeniyle, "bir yıl ekim bir yıl nadas" uygulamasıyla toprağın bekletilme süresinin azaltılması hedefleniyor. Bu amaçla, "korunga-nadas-buğday," "buğday, sonra nadas, ardından mercimek," "buğday sonrası baklagil," "arpa ardından baklagil" gibi nöbetleşe ekim uygulamaları tercih ediliyor. Böylece, toprak ve su kaynaklarının daha verimli bir şekilde kullanılmasına katkı sağlanıyor.
