Soya Fasulyesi Yetiştiriciliği Nasıl Yapılır?

Ülkemizde özellikle bitkisel protein ihtiyacı için tercih edilen soya fasulyesi, önemli besin maddeleri arasında yer alıyor. Anavatanı Çin ve Kore gibi Uzak Doğu ülkeleri olan soyanın tarihi 4 bin yıl öncesine kadar uzanıyor. Yetiştirildiği bölgelerde, insanların ana besin maddesi ve geçim kaynağı olan soyanın yetiştiriciliği, bugün dünyada en çok; Amerika, Brezilya, Arjantin ve Çin’de yapılıyor. Türkiye’de 1930’lu yıllarda soya yetiştiriciliğinin başladığını aklınızda tutabilirsiniz. İlk yıllarda Karadeniz Bölgesi’nde yetiştirilen soya, son yıllarda ikinci ürün yetiştirme projeleri kapsamında Ege ve Akdeniz bölgelerimizde üretiliyor. Hatta günümüzde Adana ve Osmaniye, ülkemizin soya yetiştiriciliğinin %80-85’ini karşılıyor. 

Siz de soya bitkisi ve soya yetiştiriciliği hakkında detaylı bilgiyi Tarfin Blog’ta bulabilirsiniz. Çiftçilerimizin girdi alışverişlerinde destekçisi olan Tarfin, Tarfin Mobil uygulaması ile her an yanınızda. Siz de Tarfin Mobil uygulamasını hemen indirerek girdi fiyatlarını anında karşılaştırmaya başlayabilir, Tarfin’in sizlere sunduğu peşin veya hasat vadeli ödeme seçeneklerinden faydalanabilirsiniz. Tarfin’in on binlerce mutlu çiftçisinden biri olmak, ihtiyaçlarınızı zaman kaybetmeden karşılamak için Türkiye’nin dört bir yanında sizlerle buluşan Tarfin yetkili satış noktalarını ziyaret edebilirsiniz. 

Peki, sütü, peyniri, unu, filizi ile dünyanın en sevilen besinleri arasında yer alan soyanın yetiştiriciliği nasıl yapılır? Soya yetiştiriciliği için öncelikle toprağı hazırlamalısınız. Sonbaharda toprağı 20-25 cm derinlikte, sürmeli ve hastalık etkisini azaltmak adına toprağı iyice havalandırmalısınız. Şubat ayı civarında, yağış sonrasında çıkan yabani otları diskaro ile geçmeniz gerekiyor. Nisan sonunda, toprak tava geldiğinde diskaro yardımıyla birkaç kez daha yüzlek şekilde sürüm gerçekleştirmelisiniz. Sürümler arasında gübre atabilir, sonrasında toprağı sıkıştırarak, tapan çekerek nem kaybının önüne geçebilirsiniz. Böylelikle tarla, soya fasulyesi ekimine hazır hale geliyor. 

Eğer ikinci ürün olarak soya yetiştiriciliği yapacaksanız, süreç biraz daha hızlı oluyor. Haziran ayında hububat hasadı yapılması nedeniyle, yüksek sıcaklığın tavı olumsuz etkileme ihtimaline karşı toprak işlemeyi kısa sürede bitirmelisiniz. Az işleme veya anız mibzeriyle ekim yaparak yüksek verim elde edebilirsiniz. Ancak anız mibzeri uygulaması, ülkemizde henüz pek yaygın olmadığından ve anız yakmaya getirilen yasaklar nedeniyle diskaro benzeri aletlerle toprağı karıştırarak işleme yapmak yeterli oluyor. Bu süreci, salma sulama ile tamamlayabilirsiniz. 5-6 gün sonrasında toprak tava gelince kültivatörle toprağı 15-20 cm derinlikte sürmeli, gübre atmalı ve tapan çekerek hazırlığı bitirebilirsiniz. 

Soya Fasulyesi Nasıl Ekilir? 

Soya yetiştiriciliğinde toprak hazırlığı için sulama, toprak işleme ve ekim metodunu takip edebilirsiniz. Toprak sıcaklığı 8-10 dereceye ulaştığı zaman ekim yapılabiliyor. İkinci ürün için temmuz ayının ilk haftasına kadar ekimin gerçekleşmesi önem arz ediyor. Soya fasulyesini, iyi hazırlanmış tohum yatağına 2-3 cm derinlikte ekebilirsiniz. Sıra arası ve sıra üzeri mesafeleri, 70x3, 60x4, 50x5 cm olarak takip edebilirsiniz. Eğer arazi şartları uygunsa sıra arasını 40-45 cm mesafeye kadar indirmek mümkün oluyor. Bu durumda, sıra üzeri için 5 cm mesafe korumak yeterli. Bir dekara 7-7.5 kg iri, 6-6.5 kg küçük tohum ekilebiliyor. 

Soya Yetiştiriciliği için İklim ve Toprak İsteği Nasıldır? 

Soya, yetişme süresi boyunca 2400-3000 derece sıcaklık arzuluyor. Çimlenme için ise 8 ile 10 derece arasında toprak sıcaklığı gerekiyor. Ekin geliştikçe, sıcaklığın 16 ile 30 derece arasında olması önem arz ediyor. Ayrıca soya fasulyesinin toprak yönünden seçici olmadığını bilmelisiniz. Killi, killi kumlu, orta ağır, kolay ısınan, humuslu topraklarda verimle soya yetiştirebilirsiniz. Toprağın pH derecesinin 4’ün üzerinde olması, toprak karakterinin nötr bulunması öneriliyor. 

Soya Yetiştiriciliğinde Sulama Nasıl Yapılır? 

Soya yetiştiriciliği süreci boyunca, dekara 500-600 ton su veriliyor. Ekimden hasada dek yeterli suyun toprakta olması verimli soya yetiştiriciliği için şart. Soya fasulyesi için sulama tarla tavalara bölünerek gerçekleştiriliyor. Bitki boyu 8-10 cm olduğunda ilk sulama yapılması öneriliyor. Eğer ilk sulamada gecikirseniz, bitki boyunun kısa kaldığını ve ilk bakla yüksekliğinin düşük olduğunu fark edebilirsiniz. Bu da verim kaybı anlamı taşıyor. Bunun yanında, çiçeklenme, başak oluşumu dönemlerinin çok sulama gerektirdiğini aklınızda tutmalısınız. İkinci ve üçüncü sulamayı bu dönemlerde yapabilir, toplamda 3-4 sulama ise soya yetiştiriciliği sürecini tamamlayabilirsiniz. 

Soya Yetiştiriciliğinde Gübreleme Nasıl Yapılır? 

Soya Tarımı çiftçi broşürüne göre, soya bir bakliyat olduğu için özel bakteriler havanın azotunu bağlıyor. Ancak yine de ekimle beraber 2-3 kilogram saf madde içeren azotlu gübre vermek gerekiyor. Dekara verilecek saf fosfor miktarı 6 kilogramı gösteriyor. Ülkemiz topraklarında yeteri kadar potasyum bulunduğu için potasyum desteği vermek gerekmiyor. 

Soya yetiştiriciliğinde gübrelemenin en önemli noktası, fosforun toprağa en geç ekimle beraber, kök derinliği düzeyinde uygulanması. Azotta böyle bir zorunluk bulunmuyor ancak dağıtım masrafını azaltmak için azot da fosforla beraber, kök derinliğine verilebiliyor. 

Soya Yetiştiriciliğinde Rastlanan Hastalık ve Zararlılar Nelerdir? 

Soyanın çok sayıda hastalık ve zararlısı olduğundan bahsetmek mümkündür. En önemli hastalık nedenleri arasında nematod, mildiyö ve virüs sayılabiliyor. Tomurcuk yanıklığı, kömür çürüklüğü, mozaik virüsü gibi hastalıklar, soya bitkisinde sık görülüyor. Soyanın en bilinen zararlıları arasında ise, kırmızı örümcek, yeşil kurt, kokulu yeşil böcek, prodenia zararlısı, pamuk çizgili yaprak kurdu ve beyaz sinek yer alıyor. Hastalık ve zararlı mücadelesi için uygun dozlarda ilaçlama yapılması gerekiyor, ayrıca yabancı ot mücadelesi de büyük önem taşıyor.