Yer Fıstığı Yetiştiriciliği Nasıl Yapılır?

Kuruyemiş veya kahvaltılık ezme olarak sofralarımızda yerini alan yer fıstığı, günümüzden binlerce yıl önceden bu yana yetiştiriliyor. Yer fıstığı yetiştiriciliği hakkında en eski deliller, Brezilya, Paraguay, Arjantin, Bolivya, Ekvator ve Uruguay’da bulunuyor. İncelikli bir süreç sonucu yetişen yer fıstıkları, literatürde Latince adı olan Arachis Hypogea ile anılıyor. 

Peki yer fıstığı hangi ayda ekilir? Ülkemizde, yer fıstığı ana ürün olarak ekileceği zaman nisan ayında ekime başlanıyor. Eğer ikinci ekim olarak yer fıstığı tercih ediliyorsa, ön bitkinin hasadının hemen ardından zaman kaybetmeden yer fıstığı yetiştiriciliğine başlanıyor. Tohumlar, ekim öncesinde (5 - 10 gün kadar önce) kabuklarından ayrılıyor. Ancak daneleri kapsüllerden çıkarırken zarın ufalanmamasına, yırtılmamasına özen göstermelisiniz. Hastalık ve zararlılara karşı, tohumlara ekim öncesinde ilaç ve bakteri kültürü aşılaması yapılabiliyor. Bu işlem için tohumların hafif nemli olmasına dikkat etmelisiniz. 

Peki yer fıstığı nasıl ekilir? Yer fıstığı ekimi, çapa bitkileri için üretilen, uygun ekim plakaları kullanılarak gerçekleştiriliyor. Mibzerle ekimin yanı sıra  pamuk mibzerinin kovaları çıkarılarak da ekim yapılabiliyor. Mibzerle ekim sırasında 75 - 80 cm sıra arası, 25-30 cm sıra üzeri mesafe korunuyor. Dekara iri danelerde 6 - 7 kilogram, küçük danelerde 4 - 5 kilogram tohum verilmesi yetiyor. Ortalama 5 - 7 cm derinliğe tohum ekebilirsiniz. 

Yer Fıstığı Yetiştiriciliği için Toprak Nasıl Olmalı? 

Ülkemizde her geçen gün daha sık yetiştirilen yer fıstığı, doğru fizibilite çalışmaları sonucu çiftçilerimizin yüzünü güldürecek verim verebiliyor. Yer fıstığı yetiştiriciliği için özel koşullar gerekmesi, tarlada ön hazırlığın doğru yapılmasını gerekli kılıyor. Öncelikle toprak kalitesinin iyi ve tohumun filizlenebilmesi için verimli olması gerekiyor. 

• Toprak pH değerinin 6 ile 7 arasında olması gerekiyor. 
• Yer fıstığı yetiştiriciliğin hafif ve ılık kumlu topraklarda yapılıyor. 
• Ekim nöbeti uygulaması, yer fıstığı yetiştiriciliğinde avantaj sağlıyor. Fıstık ekilen bahçede bir yıl arayla mısır yetiştiriciliği yapmak iki ürünü de artırıyor. 

Yer Fıstığı Yetiştiriciliği için İklim Nasıl Olmalı? 

Ekim yapacağınız bölgenin şartları yer fıstığı için ideal görülen iklim koşullarına uygun olmalı. Yer fıstığının gelişmesi için bitki büyüme aşamaları boyunca sıcak hava gerekiyor. En az 350 mm su gerekiyor. Eğer 500 mm yağış alan bölgede yer fıstığı yetiştirilebiliyorsa, bu miktar yer fıstıkları için daha da iyi görülüyor. Eğer düzenli yağış yoksa sulamayı ihmal etmemelisiniz. Su az olursa, tohum gelişimi ve büyüme engelleniyor. Ayrıca, toprak ısısı 12 derecenin üstünde olmalı. Daha düşük ısıda tohumlar çimlenemiyor. Vejetasyon süresinde toplam ısı isteği 3000 C derece, aylık ısı gereksinimi 20 derece ölçülüyor. 

Yer Fıstığı Yetiştiriciliği için Toprak Hazırlığı Nasıl Yapılır? 

Yer fıstığı yetiştirmeden önce, sonbaharda toprak 20-25 cm derinlikte sürülüyor. Tapan veya merdane kullanarak toprağı bastırmalısınız. Ayrıca, toprağı tava gelmeden işlemeye özen göstermelisiniz. Sonbahar aylarında hazırlıklara başlamalı, ilkbaharla beraber hazırlıklara devam etmelisiniz. Yer fıstığı yetiştirmek için mevsim bahar ayları olarak görülüyor. Ekimin öncesinde toprağı hafif bir şekilde kazarak havalandırmak, ön hazırlıkları tamamlamaya yetiyor. 

Yer fıstığı eğer ikinci ekin olarak yetiştiriliyorsa arpa veya buğday yetiştiriciliği sonrasında, hasadı mümkün olduğunca dipten yapmalısınız. Ardından, hasat artıklarını, sapları temizlemelisiniz. Toprak tava geldiğinden hemen sonra kültüvatörle sürmeli ve tapan çekerek toprağı hazırlamalısınız. 

Yer Fıstığı için Gübreleme Nasıl Olmalı? 

Topraktaki besinleri iyi bir şekilde değerlendiren yer fıstığı bitkisi, yeterli besinleri aldığında hızlı gelişme gösteriyor. Bu nedenle toprağın bileşen açısından zengin olması oldukça önemli. Eğer toprak analizi sonucu değerlerde eksiklik varsa; azot, fosfor, potasyum ve kalsiyum desteği kullanabilirsiniz.

Özellikle kalsiyum düzeyinin yüksek olması, yer fıstığının iyi gelişmesi için şart. Dekara 3 kilogram kadar azot, 8-9 kilogram fosfor verebilirsiniz. Gübrelerin tamamını ekimle birlikte, mibzerle tohum derinliğine verebilirsiniz. Akademik verilere göre yer fıstığı dekardan ortalama 26 kilogram azot, 44 kilogram p205, 13 kilogram K2O, 7.4 kg Ca ve 2.3 kg Mg kaldırıyor. Bu değerler bağlamında gübreleme gereksinimini hesaplayabilirsiniz. Ancak yer fıstığı yetiştiriciliğinde gübreleme konusunda bazı notlar var: 

• Uzun süre art arda yer fıstığı yetiştirilen alanlarda azot gübresi ihtiyacı kalmıyor. Baklagil sınıfında olan yer fıstığı, havanın serbest azotunu toprağa bağlayabiliyor. 
• Yer fıstığı tarımı yapılan alanlarda, fazla kil olmayacağı için hesaplama yaparken fosforun toprakta tutunma payının hesaba katılması gerekmiyor. 
• Fosforlu gübrenin tamamı ekim sırasında verilebiliyor ancak yaprak analizine göre geç gübreleme de yapılabiliyor. Eğer yer fıstığında fosfor eksikliği belirtileri varsa yaprak gübresi uygulanabiliyor. 
• Yer fıstığı yetiştiriciliği boyunca, topraktan yüklü miktarda K2O kaldırıyor. Ancak fazla potasyum, kalsiyum alımını engellediği ve bitkiyi çürüttüğü için fazla gübrelemeden kaçınmak gerekiyor. 
• Toprağın pH değeri 5.9’un altına düştüğünde, mutlaka kalsiyum verilmesi gerekiyor. 

Yer Fıstığı Bakımı Nasıl Yapılır? 

Yer fıstığı yetiştiriciliğinde bakıma henüz ilk yetişme aşamasında başlamalısınız. Çapalama, yabancı ot kontrolü, sulama ve hastalık/zararlı mücadelesi yapılan bakım işlemlerini oluşturuyor. Yabancı otlarla mücadele etmek için mekanik, kültürel ve kimyasal yollara başvurabilirsiniz. 

Çapa bitkisi olan yer fıstığını yetiştirirken, kök bölgesini gevşetmeli, havalandırmalı ve yabancı ot için çapa yapmalısınız. Ekinler, ortalama 3-4 yapraklı hale geldiğinde ilk çapa yapılıyor. Bu sırada seyreltmeyi gerçekleştirmelisiniz. Eğer fıstık üst üste birkaç yıl aynı alana ekildiyse, bir önceki yıldan kalan ve temizlenemeyenler de toprak yüzeyine çıkabiliyor. ilk çapada bu bitkiler de imha ediliyor. Yabancı ot kontrolü için 2. ve 3. çapa yapılıyor. İlk çapayı yüzeysel yapmaya özen göstermeli, diğer çapaları daha derin gerçekleştirmelisiniz. Böylece toprak iyice abartılıyor. Ayrıca kapsül iğneler oluştuğunda çapalamaya son vermek gerekiyor. Çapayı, elle sıra üzeri, traktörle sıra arası biçiminde yapabilirsiniz. Son çapada, lister çapa kullanılması, boğaz doldurma ve sulama karık açma için işlem yapılması gerekiyor. Sulama sonrasında ise çapa yapmamalısınız. 

Yabancı ot mücadelesi için herbisit kullanılıyor. Ekim öncesinde, çıkış öncesi ve sonrasında farklı ilaç uygulamasıyla yabancı otlar ortadan kaldırılabiliyor. Mekanik ot kontrolüyle destekleyerek ilaçlamayla beraber etkili sonuç alabilirsiniz. 

Yer Fıstığı Ne Zaman Ekilir?

Yer fıstığı ne zaman ekilir sorusu için yer fıstığı ekimi, iklim koşullarına ve bölgeye göre değişiklik gösteriyor, ancak genellikle bahar veya erken yaz aylarında gerçekleşiyor. Yer fıstığı tohumlarını genellikle Nisan ve Mayıs aylarında toprağa ekmek uygun olabileceği biliniyor. Bu dönem, toprak sıcaklığının yer fıstığı tohumlarının çimlenmesi için ideal olduğu bir zaman olduğu için genellikle bu dönem tercihe diliyor. Ekim yapmadan önce yerel iklim koşullarını ve don tehlikesini göz önünde bulundurmalı ve uygun bir ekim takvimi belirlemelisiniz. Yer fıstığı ne zaman ekilir sorusu için tarım uzmanlarına danışabilirsiniz.

Yer Fıstığı Hasadı 

Yer fıstıkları, yapraklar sarardığında, danelerin büyük çoğunluğu koyulaşıp normal iriliğe ulaştığında, kapsüllerin iç zarında kahverengi çizgiler görülüyor. Hasat, özel fıstık sökme aletiyle gerçekleştiriliyor. Ayrıca dilerseniz, kulağı kırılmış tek soklu pulluk, bel, kürek gibi aletlerle de hasadı gerçekleştirebilirsiniz. Kabuklu olarak depolanan yer fıstıklarının neminin bilinmesi önem taşıyor. Depolanacak kabuklu fıstıklarda %7-8 nem, depoda ise %60 nem maksimum değeri oluşturuyor. 

Siz de yer fıstığı yetiştiriciliği sırasında kullanacağınız tarımsal ürünleri Tarfin Mobil aracılığıyla sipariş verebilirsiniz. Türkiye’nin farklı bölgelerinde yer alan yüzlerce yetkili satış noktası sayesinde Tarfin ile tanışabilir, Tarfin Mobil uygulamasını indirerek avantajlı alışverişi keşfedebilirsiniz. Peşin veya hasat vadeli tarım alışverişine imkan tanıyan uygulama sayesinde siz de zaman kaybetmeden toprağınıza bereket katmaya başlayabilirsiniz.