Hububatta Kök ve Kök Boğazı Çürüklüğü Hastalıkları

Hububat ürünleri tarımda önemli yer kaplıyor. Hem beslenmemizde hem de ticarette hayati rol üstlenen hububatlar için en büyük tehditler ise kök ve kök boğazı çürüklüğü hastalıkları olarak görülüyor. Dünyada ve ülkemizde ekim alanlarının hemen hepsinde görülebilen bu sorun, verimin %40’a kadar azalmasına ve kayıp oluşmasına neden olabiliyor. Nadir dahi olsa kayıp %50’ye ulaşabiliyor. Hububatta kök ve kök boğazı çürüklüğü hastalıkları yazımızda bulacağınız başlıkları şöyle sıralayabiliriz: 

• Buğdayda Kök ve Kök Boğazı Çürüklüğü 
  • Buğdayda Kök ve Kök Boğazı Çürüklüğü ile Mücadele
• Hububatta Kök ve Kök Boğazı Çürüklüğü Etmeni Fusarium 
  • Hububatta Kök ve Kök Boğazı Çürüklüğü Etmeni ile Mücadele
• Hububatta Göçerten Hastalığı  
  • Hububatta Göçerten Hastalığı ile Mücadele
• Buğday ve Arpada Bipolaris sorokiniana Kök ve Kökboğazı Çürüklüğü 
  • Buğday ve Arpada Bipolaris sorokiniana Kök ve Kökboğazı Çürüklüğü ile Mücadele

Siz de hububatta kök ve kök boğazı çürüklüğü hastalıklarını daha yakından tanıyarak önlemlerinizi alabilirsiniz. Tüm bu sorunlarla baş ederken oluşan girdi ihtiyaçlarınız için üzülmeyin! İhtiyaçlarınızı ertelemeden tarımsal girdi alabilmenize yardımcı olan Tarfin ile tanışın. Peşin veya hasat vadeli ödeme seçenekleri sunan Tarfin, Tarfin Mobil ile size en yakın yetkili satış noktasını kolaylıkla bulmanızı, girdi fiyatlarını karşılaştırmanızı sağlıyor. Üstelik Tarfin üzerinden alışveriş yaparak avantajlı fiyatlarla girdi almanız da mümkün! Siz de Türkiye’nin dört bir yanındaki binlerce Tarfin çiftçimiz arasındaki yerinizi almak için hemen size en yakın yetkili satış noktamıza ulaşabilirsiniz.

Buğdayda Kök ve Kök Boğazı Çürüklüğü 

Rhizoctonia solani olarak kayıtlara geçen buğdayda kök çürüklüğü adlı hastalık buğday yetiştiriciliği için en önemli sorunlardan biri. Kök ve sağ çürüklüğüne neden olan bu hastalık cüceleşmeyi de beraberinde getiriyor. Ayrıca şiddetli enfeksiyon olduğunda maalesef tarlada çimlenme dahi olmuyor veya yer yer boşluklar içeren şekilde çimlenme meydana gelebiliyor. 

Köklerde meydana gelen kahverengi sınırla çevrili renk bozulması, hastalığın en önemli göstergelerinden biri oluyor. Eğer yoğun ve ağır enfeksiyon varsa bitkiler saplarından kırılarak yan yatabiliyor. Keskin göz lekesi olarak da anılan bu sorun, bitkilerde gelişimi yavaşlatıyor. Kök çürüklüğü yaşayan ekinler ölse de mantar etkeni, iki yıldan daha uzun bir süre toprakta canlı kalabiliyor. Yoğun nem, sık ekim gibi yanlışlar ise hastalığın yayılmasına zemin oluşturuyor. Benzer şekilde toprak işlemenin yetersiz olması da hastalığı şiddetlendiriyor. Toprak kökenli olan buğdayda kök ve kök boğazı çürüklüğü sorunu tohumla da taşınabiliyor.  

Buğdayda Kök ve Kök Boğazı Çürüklüğü ile Mücadele

Buğdayda kök ve kök boğazı çürüklüğü sorunu yaşamamak için sık ekimden kaçınmalısınız. Hastalık bulaşımı olan arazilerden toprak almamalı, orada kullanılan malzemeleri dezenfekte etmeden kullanmamalı ve sertifikalı olmayan hiçbir tohumu eklememelisiniz. İyi toprak işleme, uygun ekim derinliği ve toprak tavı kurallarını harfiyen uygulamalısınız. Buna ek olarak, ekimden önce topraktaki yeşil bitkileri ve artıklarını temizlemeli, toprağı iyice işlemelisiniz. Yabancı ot istilası durumunda ilaç kullanmayı ihmal etmemelisiniz. Ayrıca dengeli gübreleme de buğdayda kök ve kök boğazı çürüklüğü ile mücadelede önemli bir faktör. Erkenci çeşitlerin hastalığa daha duyarlı olduğunu da aklınızda tutabilirsiniz. Hastalıkla ilgili ilaçlama yapacağınız zaman hangi fungusit ilacını kullanacağınızı Tarım Bakanlığı kaynaklarından öğrenerek seçim yapmalısınız. 

Hububatta Kök ve Kök Boğazı Çürüklüğü Etmeni Fusarium 

Serin iklim tahılları, yağışlı geçen yıllarda fusarium etmeni nedeniyle büyük zarara uğrayabiliyor. Toprak ve tohumla taşınabilen içerikler, tarlada hasat artıkları kaldığında, yabancı otların köklerinde veya toprakta yaşayarak zarar oluşturabiliyor. Üstelik bu etmenler toprakta da zarar meydana getiriyor. 

Tahılların zayıf gelişimine neden olan parazitler, kardeş ölümleri ve başak cılızlığından da sorumlu tutuluyor. Bunun yanında hektolitre ağırlığı ve bin dane ağırlığında da azalma meydana geliyor. Hububatta kök ve kök boğazı çürüklüğü olduğunda, sap kısmında da şeritler halinde kahverengi lekeler görülüyor. 
 

Fusarium etmeninin hububatta kök ve kök boğazı çürüklüğüne neden olması için, çiçeklenme döneminde su stresi önemli bir faktör. Bu dönemlerde meydana gelen akbaşak oluşumu dolayısıyla bitkilerde su ve besin iletimi kesintiye uğruyor. Bozukluklara neden olan bu sorun, çok şiddetli kök ve kök boğazı çürüklüğü olduğu durumlarda ise bitkinin tamamen ölmesine yol açıyor. 

Hububatta Kök ve Kök Boğazı Çürüklüğü Etmeni ile Mücadele

Kök ve kök boğazI çürüklüğü etmenlerine karşı mücadele ederken,

• Derin sürüm yapmalısınız. Anız gömerek veya tarladan uzaklaştırarak hastalık etmeninin azalmasını sağlayabilirsiniz. 
• Sertifikalı ve güvenilir tohumlar kullanmalı, dirençli çeşitler seçmelisiniz. 
• Sık ekim, aşırı sulama ve bilinçsiz gübrelemeden uzak durmalısınız. 
• Konukçu olmayan ayçiçeği, bakliyat veya kanola yetiştiriciliği yapabilir, bu şekilde minimum 2-3 yıl münavebe uygulamalısınız. Özellikle buğdayın ardından mısır veya yine buğday ekmekten kaçınmalısınız. 
• Yabancı bitki ve otları temizlemelisiniz. 
• Ekim öncesi tohum ilaçlaması yapabilir, hastalık şiddetli olduğunda ve zarar gören alanlarda yeşil aksam ilaçlamasına başvurabilirsiniz. 

Hububatta Göçerten Hastalığı  

Halk arasında karabacak olarak da bilinen hububatta göçerten hastalığı, kök ve kök boğazı çürüklüğü sorunlarından biri olarak tanımlanıyor. En fazla zarara sebep veren hastalıklardan olan göçerten hastalığının konakçıları buğday, arpa, trikale ve çavdar olarak biliniyor. 

Sağlıklı bitki köklerinin topraktaki enfekte artıklarla teması ile başlayan hastalık, köklerin zayıflamasına, bodurlaşmaya, erken olgunlaşma, dane bağlayamama ve köklerde lezyonlara neden oluyor. Kahverengi ve siyah renklerde olan lezyonların yanında, beyaz başak gelişimi de meydana geliyor. 

Zor ayırt edilen hububatta göçerten hastalığını bodur ve açık renkli ekinlerden anlayabilirsiniz. Bu sorun çoğunlukla besin eksikliği ile karıştırıldığı için göçerten hastalığı mücadelesinde geç kalınabiliyor. Göçerten hastalığı belirtileri arasında kök boğazında silahlaşma ve çürüme, bitkilerde yatma ve kırılma yer alıyor. 

Hububatta Göçerten Hastalığı ile Mücadele

Hububatta göçerten hastalığı ile karşılaştığınız alanlarda baklagil ve yağ bitkileri ekmeli, 2-3 yıl ekim nöbeti uygulamalısınız. Erken ekimden kaçınmanız ve dayanıklı çeşitler seçmeniz önem taşıyor. Ayrıca toprakta alkaliliği azaltan azotlu gübreler seçmeli (Amonyum sülfat gibi) ve yabani bitki - artık temizliğine önem vermelisiniz. Ekimden önce tohum ilaçlama yoluyla kimyasal göçerten hastalığı mücadelesine başvurabilirsiniz. (Kaynak)

Buğday ve Arpada Bipolaris sorokiniana Kök ve Kökboğazı Çürüklüğü 

Hem tohum hem de toprak kökenli olan buğday ve arpada bipolaris sorokiniana kök ve kökboğazı çürüklüğü etmeni gelişim dönemlerinde hastalık meydana getiriyor. Tane ölümleri ve yanıklık sorunlarına yol açan kök ve kök boğazı çürüklüğü, yapraklarda nokta halinde lekeler de oluşturabiliyor. Başakta kavuz ve tane yanıklığı görülürken zamanla belirtiler daha belirginleşerek bitkinin koyu ve soluk kahve bir renge bürünmesine yol açıyor.  

Buğday ve Arpada Bipolaris sorokiniana Kök ve Kökboğazı Çürüklüğü ile Mücadele

Kök ve kök boğazı çürüklüğü etmeni tohum ve topraktan bulaştığı için bitki artıklarını ve yabani otları temizlemelisiniz. Toprak uzaklaştırma ve işleme yolu ile topraktaki etmen yoğunluğu azaltılabiliyor. Ayrıca dayanıklılığı teşvik etmek için toprak analizi yaptırmalı, element eksiklerini mutlaka tamamlamalısınız. Erkenci çeşit ekmemek, geç ve dayanıklı çeşit tercih etmek de yine kök ve kök boğazı çürüklüğü için önleyici oluyor. Ayrıca tohum ve yeşil aksam ilaçlaması yapabilirsiniz.