Çilek Zararlıları ve Hastalıkları ile Nasıl Mücadele Edilir?

Çileklerde hastalık ve zararlılar, kök, meyve ve yapraklarda ortaya çıkabiliyor. Kök hastalıkları genellikle topraktan bulaştığı için toprak fümigasyonu veya sterilizasyonu gerekli oluyor. Meyve çürüklüğüne karşı, meyve tutumundan sonra birkaç kez sistemik mantar ilaçları (fungusit) uygulanması öneriliyor. Meyve çürüklüğünün sık görüldüğü bölgelerde ise alçak ve yüksek tünellerin, plastik ve cam seraların düzenli havalandırılmasına özen gösterilmesi tavsiye ediliyor. Ayrıca yaz dikimlerinde, bitkilerin sıra arası ve sıra üzeri mesafelerinin geniş tutulması önem arz ediyor. Virüs ve nematod problemlerinden kurtulmanın en etkili yolu ise sağlıklı fidelerle bahçe kurmaktan geçiyor. Çilek zararlıları ve hastalıkları ile nasıl mücadele edileceğine dair detaylı bilgiyi sizlerle paylaşıyoruz. 

Çilek Zararlıları Nelerdir? 

Çilek üretiminde zararlılar ve hastalıklar, verimliliği olumsuz yönde etkileyebiliyor. Bu nedenle, çilek üreticilerinin bu sorunlarla etkili bir şekilde mücadele etmek için çeşitli önlemler alması ve zararlıları daha yakından tanıması önem taşıyor. İşte çilekte sık görülen zararlılar, 

• Çilek zararlıları arasında kırmızı örümcek ilk sırada karşımıza çıkıyor. Özellikle çilek yapraklarına zarar veren örümceklerin kontrolü ancak ilaçlarla gerçekleştirilebiliyor. Boyları genellikle 0.5 mm olan sarımsı, yeşilimsi iki noktalı kırmızı örümcekler, bronzlaşmaya ve yapraklarda sarı beneklere sebebiyet veriyor. Çilek zararlısının yoğunluğu, meyvelerin küçük kalmasına, bodurlaşmasına ve ölümüne neden olabiliyor. 
• Çilek tripsi ise 1 mm büyüklüğünde oluyor. İnce ve uzun vücudu olan bu zararlılar çiçek tomurcuklarının meydana çıkması ile çileğe geçiyor. Bitki öz suyunu emen canlılar, meyvelerde şekil bozuklukları, düzensiz büyüme, döküm ve verim düşüklüğü meydana getiriyor. Çilek başına 10 trips görüldüğünde çilekte zararlı mücadelesine zaman kaybetmeden başlamak gerekiyor. 
• Danaburnu zararlısı, çilekte taçlardan ve gelişen meyveciklerden/meyvelerden besleniyor. Çileklerin en büyük düşmanlarından olan bu zararlılar ile mücadele için ilaçlamaya başvuruluyor. 

• Kadı lokması böcekleri, mayıs böcekleri olarak da anılıyor ve çileğin en önemli zararlıları arasında yer alıyor. Bitki köklerinde larva oluşturan böcekler bitkiyi öldürecek düzeyde zarar veriyor. Çilek zararlısı ile mücadelede en etkin yolu kimyasallar oluşturuyor. 

Çilek Zararlılarıyla Mücadele 

Çilek üretirken zararlıyla mücadele için yabancı otların toplanması, düzenli kontrollerin yapılması, yöreye uyumlu kültürel uygulamaların ve kimyasal savaşın gerçekleştirilmesi büyük önem taşıyor. Zararlı hasarına oldukça açık bir bitki olan çilek, köklerinden yapraklarına ve meyvelerine kadar hemen her parçasından zarar görebiliyor. Bu nedenle farklı zararlı türlerine karşı etkili ilaçları seçebilir, fiziksel önlemler alarak zararlı istilasına karşı mücadele verebilirsiniz. 

Çilek Hastalıkları Nelerdir? 

Çilek ekinlerinde farklı birçok hastalık görülebiliyor. Çeşitli belirtilerle meydana çıkan bu sorunlarla baş etmek için tüm hastalık semptomlarını daha yakından tanımalısınız. İşte çileklerde sık görülen hastalıklar, 

• Çilekte kurşuni küf yapraklarda, çiçeklerde, yaprak sapı bölümünde ve meyvede görülebiliyor. Özellikle çiçek açma evresinde hastalanann çilek çiçekleri aniden soluyor ve kuruyor. Çilek yanığı da denilen hastalık genellikle yanlış yağmurlama sulama sonucu ortaya çıkıyor. Bu nedenle bakım için doğru uygulamaya özen göstermelisiniz. 
• Çilekte de görülen külleme hastalığı özellikle sıcaklığın düşük, nemin yüksek olduğu zamanlarda karşımıza çıkıyor. Çileklerin yaprakları hastalandığında gümüşi bir renk alıyor ve küçük parçalar biçiminde ağa benzeyen yapılar oluşuyor. Küçük mantar sporları şeffaf görünümde bulunuyor. Hastalığın şiddeti arttıkça tüm yaprakların altları bu sporlarla kaplanıyor. 
• Yaprak lekesi ise çilek hastalıklarından bir diğeri ve yapraklarda meydana geliyor. Leke gibi görünen bu sorun özellikle taş ve çanak yapraklarda, meyve sapı ve stolanlarda oluşuyor. Hastalanan çileklerde yüzeysel siyah lekeler gözlenirken meyve çürümese de kalite düşüklüğü pazar değerini etkiliyor.  
• Eğer çilek ekimi öncesinde tarla dezenfekte edilmezse bir diğer çilek hastalığı olan kök çürüklüğü görülüyor. Gelişimde yavaşlamaya neden olan bu hastalık yaprakları küçültüyor, saplar kısa kalıyor ve kuruyor. Özellikle toprak altındaki saçak kökleri çürüten sorun, büyümeyi duraklatma ve ani ölüm ile sonuçlanıyor. Eğer hava sıcaklığının aniden artması söz konusu ise bitkiler kök çürüklüğüne daha açık hale geliyor. 

Çilek Hastalıklarıyla Mücadele 

Çilek üretirken bitkilerin düzenli olarak budanması, hastalıklardan korunmak için oldukça önemli. Ayrıca iyi havalandırma yapılması gerekiyor. Doğal zararlılarla ve hastalıklarla mücadele için bitkisel çözeltiler, yapışkan levhalar ve ilaçlar kullanılabiliyor. Öncelikle kültürel önlemlerin alındığı süreçte, çözüm alınmıyorsa mutlaka geç olmadan kimyasal uygulamalara geçmek gerekiyor. Çilek yetiştiriciliği için kimyasal mücadelede kullanılacak ilaçlar ve dozları: İl/ilçe Müdürlükleri ve reçete yazma yetkisi bulunan kişilerce belirleniyor. Bilinçsiz ilaç kullanımından kaçınmalısınız. Bölgenizdeki il/ilçe tarım müdürlüklerinden detaylı bilgi alarak çilek hastalıklarıyla mücadele için yol haritanızı belirleyebilirsiniz. 

Çilekte Hastalık ve Zararlılarla Mücadelede Dikkate Alınması Gereken Noktalar

Çilek hastalık ve zararlıları ile mücadele süreci oldukça zorlu. Bu gereksinimi azaltmak için dikkat edilmesi gereken kimi noktalar var. Çileklerde zararı azaltacak önlemler alabilirsiniz. (Kaynak)

• Yörenizde daha önceden kullanılan çeşitleri, yapılan çalışmaları takip ederek çeşit seçmelisiniz. Özellikle çilek ekeceğiniz yerde daha önce çıkan hastalıkları, bölgedeki aktif zararlıları bilerek çeşit belirlemeniz gerekiyor. Yöreye adapte olmuş çilek çeşitlerinin hastalık ve zararlılara karşı daha dirençli olabileceğini aklınızda tutmalısınız. Diğer taraftan ticari olarak hazırlanmış, kontrollerden geçirilmiş ve ilaçlanmış tohumları kullanarak daha dayanıklı ürünler elde edebilirsiniz. 
• Yeni tarlalara çilek bahçesi kuracaksanız hastalıksız fidelerden almalısınız. Sertifikalı fideler ve tohumlar kullanmalı, hastalık şüphesi duyuyorsanız ilgili fidelerden kesinlikle uzak durmalısınız. 
• Çilekleri drenajı iyi yapılmış, havalandırılmış, dezenfekte edilmiş topraklara ekmelisiniz. 
• Saçak köklü bitkiler olan çilekler suyla doymuş topraklarda çabuk çürüyeceği için  toprağın daha kuru olmasına dikkat etmelisiniz. Bahçenizin nemli kalmaya meyilli alanlarının kök çürüklüğüne davetiye çıkarabileceğini aklınızda tutmalısınız. Önlem olarak toprağa kanallar açabilir, hendekler yapabilir, sırta dikime yönelebilir ve dikim yastıklarını yükselterek çözüm üretebilirsiniz. 
• Toprak pH derecesinin 5.8 ile 6.5 arasında olmasına dikkat etmelisiniz. Böylelikle çilek için en uygun toprak ortamını hazırlayabilirsiniz. 
• Çilekler direkt güneş ışığı alan ve iyi havalandırılan alanlarda üretilmeli. Gölge bölgelerden uzak durmalısınız. 
• Sulama planını doğru yapmalı ve çilekleri fazla sulamadan kaçınmalısınız. 
• Çilek bahçesi kuracağınız alanlarda daha önce kök çürüklüğü geçmişi olmadığından emin olmalısınız. 

• Bahçede münavebe uygulamalısınız. Çilek bahçesi kuracağınız alanlarda son 5 yıl ve daha uzun süre çilek ekimi yapılmamasına dikkat etmelisiniz. Eğer yakın zamanda çilek üretimi yapıldıysa toprak fumigasyonu uygulamalısınız. 
• Gübreleme işlemi öncesinde mutlaka toprak analizi yaptırmalısınız. Dikim öncesi yapılacak analiz ile gübrelere karar vermeniz gerekiyor. Eğer analiz olmadan aşırı ve bilinçsiz düzeyde azot verirseniz, çilekleri hastalıklara açık hale getirebilirsiniz. 
• Çilek ekimi yapacağınız bahçede kesinlikle iyi drene edilmiş toprak olmasına özen göstermelisiniz. Bitkiler arasında hava sirkülasyonu sağlanacak sıra üzeri ve sıra arası mesafeyi korumalı, uygun çeşitler seçmelisiniz. Sık dikimden kaçınmalısınız. 
• İlkbahar büyüme dönemi başlamadan önce tarlada kış süresince kalan enfekte olabilecek yaşlı yaprakları bahçeden uzaklaştırmalısınız. 
• Dikim alanlarının çukur olmamasına dikkat etmeli, mümkün olduğunca düz araziler seçmelisiniz. 
• Hastalığa yakalanmış meyveler ile çiçek, sap ve yaprakları dipten keserek, hızla tarladan uzaklaştırmalısınız. 
• Hastalıklı bahçelerde kullandığınız ekipmanları dezenfekte etmeli ve yeni bahçelerde temizlemeden kullanmamalısınız.