Mercimek Yetiştiriciliği Nasıl Yapılır?

Baklagiller arasında yer alan mercimek, yüksek protein içeriğiyle beslenme rutinlerinde önemli yer ediniyor. Kurak bölgelerde, ekim nöbeti uygulamasıyla beraber yetiştirilen mercimek, bu sayede hem çiftçilerimiz hem de ülke ekonomimiz için avantaj vadediyor. Mercimek yetiştiriciliği, yazlık ve kışlık üretilen farklı çeşitleriyle her mevsimde yapılabiliyor.

Mercimek yetiştiriciliği için toprak hazırlığı yaparken özen göstermek gerekiyor. İlk gelişme evresi oldukça zayıf olan ekin, bu nedenle yabancı otlardan tamamen arınmış topraklarda yetiştiriliyor. Tohum yatağının keseksiz olması gerekiyor. Toprak yüzlek işleniyor, tohum yatağının yumuşatılmamasına ve canlı kök kanallarının bozulmamasına dikkat ediliyor. Eğer kışlık tahılların ardından mercimek yetiştirilecekse, tahıl hasadının ardından, gölge tavında ilk toprak işleme gerçekleştiriliyor. Bunun yanında ilk yağışlar da beklenebiliyor. Bazı çiftçilerimiz, ilk yağışlarından ardından ilk işlemeyi yapabiliyor. İkinci ve yüzlek işleme aracılığıyla tohum yatağı hazır hale getiriliyor. Mercimek yetiştirilecek bölgenin koşullarına göre, ekim zamanına denk gelecek şekilde tohum yatağı hazırlanıyor.  

Toprak hazırlığı, soklu pullukla 15-20 cm derinliğinde gerçekleştiriliyor. İlk sürümden sonra, kazayağı tırmık ile ikinci sürüm ve tohum yatağı hazırlığı tamamlanıyor. Doğru toprak hazırlığı için tahıl hasadında anız yüksekliğinin fazla bırakılmaması gerekiyor. Eğer yazlık mercimek ekimi yapılacaksa, sonbahar sürümünden sonra ilkbahara kadar tarla bekletiliyor. Yine ekim öncesinde kazayağı tırmık ile ikinci sürüm ile toprak hazır hale geliyor. 

Mercimek Ne Zaman Ekilir? 

Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nde kırmızı mercimekler kışlık olarak yetiştiriliyor. Bunun yanında Orta, Doğu ve Batı Anadolu’da yeşil mercimek yetiştiriciliği yazlık olarak gerçekleştiriliyor. Ülkemizde tescil edilen kışlık çeşitler, çok soğuk havaları bile tarlada atlatabilecek dayanıklılıkta olduğu için Güneydoğu, kıyı kesimler, geçit bölgeleri ve Orta Anadolu’da kışlık ekim rahatlıkla yapılıyor. Orta, Doğu Anadolu ve geçit bölgelerinin bir kısmında ise yazlık ekim tercih ediliyor. Kışlık ekim, ekim ayının ikinci yarısında ve kasım ayında yapılıyor. Yazlık ekim için ise ocak, şubat ve mart ayları uygun görülüyor. Yazlık ekimin nisan ayını geçmemesi gerekiyor. Eğer yüksek tane verimi arzu ediyorsanız, kışlık ekimi tercih etmelisiniz. Ancak yeterli verim için yabani ot kontrolüne dikkat göstermeniz gerekiyor. 

Mercimek Nasıl Ekilir? 

Mercimek yetiştiriciliği, günümüzde eğimli ve taşlı arazilerde serpme yoluyla yapılıyor. Uygun arazilerde tahıl mibzeri kullanılarak sıravari ekim gerçekleştiriliyor. Ekim sırasında toprağın bastırılması tohum bereketini artırıyor. Mercimek yetiştiriciliğinde en uygun ekim sıklığı 15 x 2.5 - 5  cm olarak hesaplanıyor. Ekim derinliğinin 4-5 cm olması gerekiyor. Ankara Üniversitesi kaynaklarına göre, metrekareye ekilen tohum miktarı, kışlık çeşitlerde tane boyuna göre 150 ile 250 arasında değişiyor. Yazlık çeşitlerde ise metrekareye 200 ile 300 arasında tane ekiliyor. 

Mercimek Yetiştiriciliğinde Gübreleme 

Ankara Üniversitesi kaynaklarına göre, mercimek yetiştirirken azotlu gübre çeşitlerinden çok fazla reaksiyon alınamıyor. Yüksek verim elde etmek için gübrelemede çeşitlilik tercih ediliyor. Dekara 4 kilogram N ve 4 kg P2O5 gübre veriliyor. Ayrıca 3-4 kilogram kadar K2O ve 10-15 kilogram kirece de ihtiyaç duyuluyor. 

Eğer tahıl sonrası mercimek ekecekseniz, azotlu gübre kullanmayı ihmal etmemelisiniz. Ancak mercimeğin bakteriler aracılığıyla ortak yaşamdan azot aldığını aklınızda tutmalı ve önerilen gübre miktarını aşmamalısınız. Zira fazla azot verilmesi, tane verimini düşürüyor. Eğer kurak bölgelerde mercimek yetiştirecekseniz, kök gelişimi için fosfor gübresi kullanmalısınız. Yabancı ot gelişimine neden olduğu için ahır gübresi kullanmamalısınız. Ayrıca, sonbaharda kullanacağınız azotlu gübrenin amonyum içermesine, ilkbaharda kullanacağınız azotun nitratlı olmasına özen göstermelisiniz. 

Mercimek Yetiştiriciliğinde Nelere Dikkat Edilmesi Gerekir? 

• Yabancı ot kontrolü gerçekleştirdiyseniz ve araziyi ekim öncesi iyi hazırlamışsanız mercimek yetiştirirken fazla bakım yapmanıza gerek kalmıyor. 
• Mercimeğin ilk gelişme evresi oldukça yavaş ilerliyor ve ilk gelişme sıcaklığı yüksek oluyor. 
• Mercimek verimi, yabancı ot durumunda %90’a kadar düşebiliyor. Bu nedenle yüksek tane verimi için ilk gelişme aşamasında en az bir kez ot almalısınız. Eğer iki defa ot alımı yaparsanız verimin çok da yüksek olduğunu görebilirsiniz. 

• Ekim öncesi pestisit ile yabancı ot kontrolüne dair ilaçlama yapabilirsiniz. Ancak yoğun kimyasal kullanımından kaçınmalısınız. Ancak çıkış sonrası buğdaygillerin yok edilmesi için ilaç kullanmak zorunda kalabilirsiniz. 
• Mercimek kuru şartlarda yetiştirilebiliyor. Bu nedenle sulamaya gerek duyulmuyor, fazla su ekine zarar veriyor. Ancak aşırı kurak geçen bir sezon söz konusu olduğunda 1-2 defa sulama yapabilirsiniz. 

Mercimek Hastalıkları ve Mercimek Zararlıları 

Mercimek yetiştiriciliğinde çiftçilerimizin en sık sorun yaşadığı hastalık ve zararlılar arasında mercimek yeşil kurdu ilk sırada yer alıyor. Hem mercimek hem de nohut yetiştiriciliği için sorun olan zararlı, mercimeklerin yapraklarını ve tanelerini yiyerek besleniyor. Ayrıca, zararlılar arasında sıralanan mercimek hortumlu böceği de sorun teşkil ediyor. Özellikle ekinin ilk büyüme aşamaları için büyük zarar oluşturan böcek, bitkiyi kurutabiliyor. Bitkilerde görülen apion zararlısı, mercimeklerin bodurlaşmasına ve verim kaybına neden oluyor. 

Mercimek tarlalarında sorun olan yabancı otların başında ise canavar otu geliyor. Mercimek köküne tutunarak gelişen ota, orobanş da deniyor. Kurumaya neden olan canavar otlarının mücadelesinin oldukça zor olduğu biliniyor.

Mercimek hastalıkları arasında mildiyö dikkat çekiyor. Çiçeklenmeye yakın dönemde yoğunlaşan hastalık için nem en önemli nedeni oluşturuyor. Erken müdahale büyük önem taşıdığı için sık ve detaylı kontrol tavsiye ediliyor. Ayrıca kökboğazı çürüklüğü de mercimeklerde görülüyor. Su birikintisi olan, tesviyesi iyi yapılmayan tarlalarsa problem baş gösterebiliyor. 

Mercimek Hasadı Nasıl Yapılır? 

Mercimekte olgunlaşma homojen olmadığı için makineli tarım çoğunlukla tercih edilmiyor. Bitki boyunun kısa ve yaslayıcı olması da makineli tarıma engel oluyor. Mercimek hasadı çoğunlukla elle yolunarak gerçekleştiriliyor. Orak, tırpan veya biçme makineleri kullanılıyor. Bazı çiftçilerimiz, traktörle çekilen makineleri ve biçerdöverleri de hasatta kullanabiliyor. Biçilerek hasatta, tane dökümünün azalması için hasadı sabah saatlerinde yapabilirsiniz, hasatta gecikme durumunda %50 oranında tane kaybı yaşayabilirsiniz. Hasat edilen mercimekler 7-10 gün arasında kurutuluyor. Ardından harman yerlerine taşınarak harman ediliyor ve çuvallanıyor. Çuvallanan mercimekler, hemen satışa sunulabildiği gibi depolarda da saklanabiliyor. Baklagillerin depolanmasına uygun koşullar sunan depolarda, mercimeklerin muhafaza edilmesinde bir sakınca görülmüyor. 

Siz de mercimek yetiştiriciliği sırasında karşılaşacağınız tüm tarımsal ihtiyaçlar için Tarfin Mobil ayrıcalıklarını keşfedebilirsiniz. Tarımsal ve hayvansal girdi alışverişi için mobil uygulama üzerinden fiyat karşılaştırma avantajı sağlayan, peşin veya hasat vadeli alışveriş imkanı tanıyan Tarfin, Türkiye’nin dört bir yanındaki yüzlerce satış noktası ile çiftçilerimize destek oluyor. Siz de Tarfin ile zaman kaybetmeden tanışın!