Kavun Yetiştiriciliği Nasıl Yapılır?

Tek yıllık bitkiler arasında sayılan kavunun, anavatanının Asya olduğu biliniyor. Dünyaya, Doğu Anadolu’dan, Kafkasya, İran, Afganistan ve Türkistan’dan yayılan kavunlar, farklı çeşitleriyle bugün tüm dünyada yetiştiriliyor. Kabakgillerden sürüngen gövdeli bir ekin olan kavun, iri meyvesi ile tanınıyor. Kavun, plantae alemi, magnoliophyta şubesi, magnoliopsida sınıfı, cucurbitales takımı, cucurbitaceae familyası, cucumis cinsi ve cucumis melo türüne ait görülüyor. Kavun yetiştiriciliği, çok soğuk bölgeler dışında, ülkemizin hemen her yöresinde yapılabiliyor.

Kısa ve kalın bir kazık köke sahip olan kavun, ortalama 20-30 cm kök derinliğine ulaşıyor. 3 ile 5 ana sürgüne sahip oluyor. Sarı renkli olan kavun tohumları, uygun şartlarda 5-8 yıl muhafaza edilebiliyor. Bu sayede çiftçilerimiz kavun yetiştiriciliği yaparken tohumlarını uzun süre kullanabiliyor. 

Kavun Yetiştiriciliğinde Toprak ve İklim Özellikleri Nasıl Olmalı?

Kavun yetiştiriciliği özellikle ılık ve sıcak iklimlerde yapılıyor. Uzun gelişme süresi olan ekin. sıcak ve kuru hava ancak nemli toprak seviyor. Ancak Milli Eğitim Bakanlığı’nın Kavun Yetiştiriciliği kaynağına göre, nemli havada yetişen kavunlarda mantar hastalıkları daha çok görülüyor. Ayrıca olgunlaşabilen meyveler olsa da kalitede düşüş gözleniyor. Sıcaklık uygun olduğunda ve güneşle temas arttığında, çeşide bağlı olarak meyvenin şeker oranı yükseliyor. Kavunlar, türlerine has hoş kokularıyla fark yaratıyor. 

Kavun yetiştiriciliği yapanlar, özellikle gelişim devrelerinde kavunun soğuktan kolaylıkla etkilendiğinin ve öldüğünün altını çiziyor. Yetişme süreci boyunca don tehlikesi yaşanmaması, kavunun yetiştirilebilmesi için ekim zamanı önemli görülüyor. Çiftçilerimiz, fideleri dondan korumak için örtüler kullanabiliyor. Ayrıca, ilkbaharda, soğuk ve don tehlikesi olmadan, toprak sıcaklığı 15 derecenin üstündeyken ekime başlamak da dona çözüm oluyor. Yine don tehlikesine karşı, hasadın sonbahardan önce tamamlanması öneriler arasında yer alıyor. Kavun tohumunun yüksek oranda çimlenebilmesi için sıcaklığın 25-30 derece olması gerekiyor. Tam gelişme ve verim için şartların uygun olması halinde, 82 ile 120 gün arasında hasat gerçekleştirilebiliyor. 

Elbette toprak özellikleri de bu süreçte oldukça önemli görülüyor. Kavun yetiştirmek için derin, geçirgen, humuslu, kumlu-tınlı, tınlı-kumlu topraklar öneriliyor. Özellikle rutubetçe zengin nehir kenarı arazilerde, düzenli sulama yapılan alanlarda, daha kaliteli ve iri mahsul alınabiliyor. Ancak nemli toprakta yetişen kavunların tatlılığının, kurak toprağa göre daha az olduğu biliniyor. Bu nedenle, çiftçilerimiz kavunu genellikle kuru tarım ile yetiştirmeyi tercih ediyor. Toprak birkaç defa, derin bir şekilde işlendikten sonra bol çapa yapılarak topraktaki nem muhafaza ediliyor. Bu sayede toprak, kuru tarımda bile kavuna nem sağlayabiliyor. Son olarak, kavun yetiştiriciliğinin, asit oranı yüksek topraklarda yapılamadığını bilmelisiniz. Kavun için pH derecenin 6.0 ile 6.7 arasında olması yüksek verimin sırrı oluyor. 

Tohumdan veya Çekirdekten Kavun Yetiştirme Yöntemleri Nelerdir?

Kavun yetiştiriciliği tarlada veya alçak tüneller aracılığıyla yapılıyor. Öncelikle derin sürüm (25-30 cm) ve kültivatör/diskaro  ile ikileme yapılarak arazi hazırlanıyor. Şubat ve mart aylarında ikinci toprak işleme dönemi geliyor. Toprak tavında işlenerek ekim-dikim için hazır oluyor. Yabancı ot temizliği, güz sürümü ve havalandırma işlemlerine özen gösteriliyor. Genellikle ikinci mahsul olarak ilkbaharda tohumdan yetiştiriciliğe başlanıyor. Araziye önce dekar başına 6-8 ton kadar çiftlik gübresi sürülüyor. Gerekliyse ilaçlama yapılıyor. Sürüm sonrası, toprak analizlerine bağlı olarak gerekliyse azot, fosfor ve potas desteği sağlanıyor. İkinci sürümle toprak tesviye ediliyor. 

İstanbul Tarım İl Müdürlüğü’nün belgesine göre, kavun yetiştirilecek arazide ekimden önce sıra arası 2 m olacak şekilde karık pulluğuyla karıklar çekiliyor. Karıkların kenarına tek taraflı olarak, sıra üzeri 75 mm mesafe korunarak ocak vasıtasıyla ekim yapılıyor. Bir ocağa ortalama 4-5 tohum veriliyor. Üzeri 5-6 cm toprakla örtülerek hafifçe bastırılıyor. 

Aşılı ve Aşısız Fide Usulü Kavun Yetiştiriciliği Nasıl Yapılır?

Fide ile kavun yetiştiriciliği, tohumdan yetiştirmeye göre ortalama 15-20 gün erkencilik sağlıyor. İşlemler sırasında 10x13 cm boyutlarındaki altı delik plastik torbalar kullanılıyor. İyi karışmış harç ile doldurulan torbalara 4-5 cm derinlikte tohum konuluyor. 1-2 tohum her torba için yeterli oluyor. Torbalar bu işlem sonrasında seralar ve yüksek tünellere konuluyor. Süzgeçli kovalarla sulanıyor. Genellikle mart ayında yapılan bu işlem ile yetişen fidelerde zaman içinde yabancı otlar bitebiliyor, bu durumda otlar temizleniyor. Ortalama 30-40 günde fideler ekime hazır hale geliyor. Fideler, sürülmüş ve karıkları açılmış araziye 2 metre sıra arası, 75 cm sıra üzeri mesafe ile dikiliyor. 

Aşılı fide usulü kavun yetiştiriciliği gitgide yaygınlaşıyor. Aşılamanın meyve büyüklüklerini ve kalitesini artırması sebebiyle, çiftçilerimiz aşılı fide ile kavun yetiştiriciliği yapmayı tercih ediyor. Ayrıca bu yöntem, erken hasada yardımcı oluyor. Aşılamada anaç bitki olarak su, balkabağı veya kestane kabağı kullanılıyor. Anaçların ilk yaprağını oluşturduğu dönemde, yapraktan hemen hemen 1 cm alttan aşağıda bir çizik atılıyor. Bu sırada jilet veya kesici bir alet kullanabilirsiniz. Bu kısma, kavunun yukarı doğru kesilen ucu yerleştirilerek pens ile tutturuluyor. 10 gün kadar aşı bakım ünitesinde kalan fideler sonra normal parsele yerleştiriliyor. Aşılı kavun fidesi ile üretim yapılıyorsa taban gübresinin unutulmaması gerekiyor. Dikim esnasında anaç gövdesinin toprak üstünde kalması, aşı noktasının toprağa değmemesi önem taşıyor. Çapalamada aşı noktası toprakla kapatılmıyor. Ayrıca fide kökleri etrafında boşluk kalmayacak şekilde sıkıştırma tercih ediliyor. Asla boğaz doldurma tercih edilmiyor. Can suyu verilerek tamamlanan dikimde, anacın gücü göz önüne alınarak gübreleme programı oluşturuluyor. 

Kavun Hasadı ve Depolama İşlemleri

Meyvelerin olgunlaşma devresinde hasat edilmesi avantaj sağlıyor. Olgunluğa gelen kavunlar, elle koparılarak veya bıçakla kesilerek toplanıyor. Sabah yapılması gereken hasadın küçük yığınlar halinde gerçekleştirilmesi ve ürünlerin güneşte fazla bekletilmemesi tavsiye ediliyor. Hemen pazara veya depoya sevk edilen kavunlar eğer depoda uzun süre kalacaksa ters çevrilerek depolanıyor. 

Kavun Zararlıları ve Hastalıkları Nelerdir? 

Kavun yetiştiriciliğinde yeterli verimin alınabilmesi için hastalık ve zararlılarla etkin mücadele önem taşıyor. Kavun yetiştiriciliğinde en sık rastlanan hastalık ve zararlılar şöyle sıralanıyor: 

• Solgunluk: Çimlenme itibarıyla, gelişme döneminde bu hastalık görülebiliyor. Tohumun topraktan çıkmaması, fidelerin sararması veya ölmesi belirtiler arasında görülüyor. Fidelerin kök boğazında, kılcal köklerde, yara ve çürüme meydana gelebiliyor. Mantar kökenli olan solgunluk, kahverengi yanıklar ve zamklaşma ile beraber görülebiliyor. Bu durumda hastalıklı bitkilerin sökülmesi ve bitkiler kol atmaya başladıktan sonra 2-3 kez fungusit ilaçlarla ilaçlanması öneriliyor. 
• Külleme hastalığı: Yaşlı yapraklar yuvarlak lekelerin görülmesi ile başlayan hastalık sonrasında gövde ve sapı da kaplıyor. Beyaz toz olarak görülen lekeler sonra koyulaşıyor ve gelişim sonlanıyor. İlaçlama ile mücadele edilen hastalıkta, 10 gün arayla 2-5 kez ilaçlama gerekebiliyor. Sistematik ilaçların 20 gün arayla uygulanması öneriliyor. 

• Yaprak biti: Bitki özsuyunu emerek beslenen bitler, yaprakta kıvrılmaya neden oluyor. İlaçlama ile bitlerden kurtulabilirsiniz. 
• Antraknoz: Siyah ve yuvarlak benzeri lekeler görülen yapraklardaki lekeler birleşerek yaprağın tamamen kurumasına neden oluyor. Sap ve meyvelere de hafif çukurluklar veren hastalıkta meyveler daha sonra kavuniçi renge dönüyor. Kültürel tedbirler ve ilaçlama ile sorunun üstesinden gelinebiliyor. 
• Mozaik virüsü: Hem karpuz mozaik virüsü hem de hıyar mozaik virüsü kavun yetiştiriciliği için sorun teşkil ediyor. Karpuz mozaik virüsü bitlerden taşınıyor. Yapraklarda kabarcıklar ve yeşil lekeler oluşturan virüs, sürgünlerde bodurluğa, kıvrılmaya neden oluyor. Erken dönemde hastalanan ekinlerde meyve vermeme de görülebiliyor. Temiz tohum kullanımı ve bit mücadelesi virüse karşı önem arz ediyor. Hıyar mozaik virüsü de büyük zarara karşılık geliyor. Açık yeşil sarı benekli olan yapraklar fark ediliyor. Ekin bodur kalıyor. Meyve tutumu az ve kalitesiz oluyor. İlaçla mücadelesi olmayan hıyar mozaik virüsü için sertifikalı tohum seçilmesi ve bit mücadelesi öneriliyor. 
• Kırmızı Örümcek: Bit gibi özsuyundan beslenen örümcekler, yaprak altlarına yerleşiyor. Sararan, kıvrılan ve kuruyan ekinlere ilaç uygulanması çözüm üretiyor. 

Tarfin, kavun yetiştiriciliği için ihtiyacınız olan tüm tarımsal ürünler için yanınızda. Tarfin Mobil avantajlarıyla alışverişlerinizi yapabilir, peşin veya vadeli ödeme seçeneklerini değerlendirebilirsiniz.