Turp Yetiştiriciliği Nasıl Yapılır?

Orta Asya, Hindistan ve Doğu Asya kökenli bir bitki olan turp, en eski kültür bitkileri arasında yer alıyor. Senelik veya iki senelik çeşitleri bulunuyor. İştah açıcı özelliği ile bilinen turplar ülkemizde çiğ olarak tüketilse de Asya ve Avrupa mutfağında pişirilerek yeniyor. Kırmızı, beyaz, siyah çok sayıda çeşidi olan turpları daha yakından tanımak ve turp yetiştiriciliği hakkında detaylı bilgi edinmek için Tarfin Blog yazımızdan faydalanabilirsiniz. Dilerseniz tarımsal girdi fiyatlarını Tarfin Mobil üzerinden görüntüleyebilir ve siparişlerinizi Tarfin yetkili satış noktaları aracılığıyla verebilirsiniz. Üstelik Tarfin ile vereceğiniz siparişlerde peşin veya hasat vadeli ödeme seçenekleri de sizleri bekliyor. 

Turp yetiştiriciliği hakkındaki yazımızda yanıt vereceğimiz diğer sorular: 

• Turp Çeşitleri Nelerdir? 
• Turp Yetiştiriciliği için İklim ve Toprak Nasıl Olmalı? 
• Turp Yetiştiriciliği için Ekim Nasıl Yapılır? 
• Turp Yetiştiriciliğinde Sulama Yapılır mı? 
• Turp Hastalıkları ve Zararlıları Nelerdir? 
• Turp Yetiştiriciliğinde Gübreleme Nasıl Olur? 
• Turp Yetiştiriciliğinde Hasat Nasıl Yapılır? 

Peki turp yetiştiriciliği nasıl yapılır? Turplar, tohumların doğrudan yetiştirme yerlerine dikilmesi ile üretiliyor. Serpme veya sıravari ekim yapılarak üretim başlıyor. Fındık turpları tahta ve tavalara, geniş alanlarda ise düze ekiliyor. Bayır veya kestane turpu yetiştirirken ise tava veya masuralar kullanılıyor. 

Meyve içinde bulunan ve düzensiz olarak yer alan tohumlar, bir gramda 60 ile 100 adet arasında değişen sayıda oluyor. Bu tohumların optimum çimlenme sıcaklığı 25 dereceyi gösterirken, tohumlar çimlenme gücünü 4-6 yıl boyunca koruyabiliyor. 

Turp Çeşitleri Nelerdir? 

Farklı renk, şekil ve irilikte turp çeşitleri bulunuyor. 

• Yuvarlak turplar, ortalama 2.5-3 cm çapında yumrular taşıyor. Scarlet turnip, scarlet globe ve saxa cinsleri bu grupta sayılıyor. 
• Uzun turplar, silindire yakın şekliyle dikkat çekiyor. Ortalama uzunlukları 12 ile 14 cm arasında değişiyor. White icicle, cincinnati market ve chartier bu grupta bulunuyor. 
• Küçük turplar arasında scarlet grobe, runde weisses ve scarlet gem sayılıyor. 
• İri turplar arasında delikates, strasburger ve gournay mevcut. 

Renklerine göre turplar ele alındığında ise fındık turp, bayır turpu ve kestane turpu olarak üç çeşit sayılabiliyor. 

Turp Yetiştiriciliği için İklim ve Toprak Nasıl Olmalı? 

Ilık ve serin iklimden hoşlanan turplar, yüksek sıcaklık veya aşırı soğuk sevmiyor. Turp yetiştiriciliği için tohum ekimi sonrası, çimlenme aşamasında sıcaklığın 12 ile 15 derece, gelişme döneminde ise 14-15 derece olması gerekiyor. Eğer sıcaklıkta artış meydana gelirse bitkinin vegetatif büyümesi ve yaprak sayısı artıyor. Bu durumda büyüme olumsuz etkilenerek yumru küçük kalıyor. Bunun yanında eğer geç dönemde düşük sıcaklıklar yaşanırsa, küçük yumrulardan sürgün oluşarak çiçeklenme baş gösteriyor. Eğer sıcaklık 10 derece altına inerse, bitkide sapa kalkma oranı ciddi oranda yükseliyor. 

Turp yetiştiriciliği için toprak seçimi oldukça önemli. Seçici olan bitki, derin, geçirgen, hafif bünyeli ve tınlı topraklar seviyor. Küçük çeşitler, hafif yapılı ve kumlu tınlı topraklarda yetiştiriliyor. Eğer toprak ağır bünyeli olursa, yumrularda çatlama, acılaşma, şekil bozuklukları meydana geliyor. Bu nedenle turp yetiştiriciliği killi ve ağır topraklarda yapılamıyor. Kumlu topraklarda ise organik ve ticari gübre ile toprağın beslenmesi gerekiyor. 

Ayrıca toprakların pH derecesinin 6.0 ile 7.4 arasında olmasına dikkat etmelisiniz. Toprağın yeterli neme sahip olmasına, yetersizse mutlaka sulama yapmaya özen göstermelisiniz. 

Turp Yetiştiriciliği için Ekim Nasıl Yapılır? 

Turp yetiştirilecek yerlerde toprağın iyi hazırlanması gerekiyor. Yabancı otları ve kültür bitkisi artıklarını temizlemelisiniz. (Kesinlikle anız yakma yapmamalısınız.) 15-20 cm derinlikte işleme yapabilir, yeterli gübreleme sonrası freze işlemiyle besinin toprağa karışmasını sağlayabilirsiniz. Daha sonra turp çeşitlerine göre tahta, tava veya masura ile toprak hazırlığını tamamlayabilirsiniz. 

• Fındık turplarını yetiştirmek üzere tohumları tava ve tahtaya yerleştirebilirsiniz. Geniş alanda turp yetiştiriciliği için düze ekim de yapabilirsiniz. Turp yetiştiriciliği için ekim çoğunlukla ağustos ayında yapılıyor. Tohumlar, 10-15 cm sıra arası, 3-5 cm sıra üzeri mesafe korunarak 1,5 - 2 cm derinlikte toprağa yerleştiriliyor. Uygun koşullar bulunduğunda turplar 4-5 hafta içinde hasada hazır hale geliyor. 
• Bayır ve kestane turplarını ise tava veya masuralara yerleştirebilirsiniz. 30-40 cm sıra arası, 10-15 cm sıra üzeri mesafe ile 2-3 cm derinliğe ocak usulü ekim yapabilirsiniz. 

Turp Yetiştiriciliğinde Sulama Yapılır mı? 

Turp yetiştiriciliğinde kalitenin korunması ve ekinin ideal gelişimi için düzenli sulama yapılması gerekiyor. Eğer geniş alanlarda turp ekimi yapıyorsanız, tarlada yağmurlama sulama tercih edebilirsiniz. Tavalarda salma sulama, masuralarda karık içine sulama yapabilirsiniz. 

Üretim döneminde iklim koşullarına bağlı olarak ortalama 3-6 kez sulama gerekiyor. Sonrasında oluşan kaymak tabakayı kırmayı ve yabancı ot mücadelesini de ihmal etmemelisiniz.

Turp Hastalıkları ve Zararlıları Nelerdir? 

Turp da birçok bitki gibi hastalık ve zararlı sorunu yaşıyor. Turp hastalıkları arasında en sık rastlananların başında turp bakteriyel lekesi geliyor. Tüm gelişme döneminde ekini etkileyen bu enfeksiyonda kotiledon yaprak kenarlarında siyahlanma oluşuyor. Etkilenen fideler soluyor. Bunun yanında turp kök siyahlaşması da görülebiliyor. Kök siyahlaşması hastalığında bitki gövdesinde lezyonlar oluşuyor. Mavi, gri veya siyah bu lezyonlar gelişerek krater görünümü kazanıyor. Eğer henüz turplar fide halindeyken bu hastalığa yakalanırsa, ölüm gerçekleşiyor. 

Turp yetiştiriciliği yapan çiftçilerimizin karşılaştığı zararlılar arasında haçlı pire, beyaz kelebek tırtılları, bahar lahana sineği, crucifer böcek, lahana güvesi, lahana ateşi, kolza tohumu sineği ve kolza çiçeği yer alıyor. 
 

Hastalık ve zararlılardan korunmak için kimyasal mücadelenin yanı sıra yabancı ot temizliği de önem taşıyor. Fındık turpları dışındaki iri çeşitlerde düzenli çapalama ile etkin sonuç alabilirsiniz. Çapa yapılamayacak yerlerde ise elle ayıklamayı tercih edebilir veya malçlama ile yabancı otlardan kurtulabilirsiniz.

Turp Yetiştiriciliğinde Gübreleme Nasıl Olur? 

Milli Eğitim Bakanlığı kaynaklarına göre, turp taze çiftlik gübresinden hoşlanmıyor. Turp çeşitlerine göre uygulanacak gübreler değişiklik gösteriyor. Ancak genellikle dekar başına 6 kilogram saf azot, 4 kilogram fosfor ve 9 kilogram potasyum veriliyor. Eğer erkenci çeşitler yetiştiriliyorsa gübrenin tamamı ekim öncesinde uygulanıyor. Geçci çeşitlerde ise azotlu gübre miktarının yarısı ekim öncesinde, diğer yarısı ise turp oluşumunda tatbik ediliyor. Fosforlu ve potasyumlu gübreler ise ekim döneminde veriliyor.

Turp Yetiştiriciliğinde Hasat Nasıl Yapılır? 

Fındık turpları, 3-4 haftada, iri turp cinslerinden olan kestane ve bayır turpları ise ekimden 3 ay sonra hasada hazır hale geliyor. Kademeli olarak birkaç defada hasat edilen turplar, odunlaşmadan, koflaşmadan tarladan alınıyor. 

Eğer hasatta geç kalınırsa, yumruların içi selülozlaşarak kalitesini kaybediyor. Hasat olgunluğuna erişmiş fındık turpları yapraklarından tutularak elle sökülmek suretiyle toplanıyor. Bayır ve kestane turplarında ise söküm bel veya çapa yardımıyla yapılıyor. 

Hasat edilen turplar, irilik, sertlik gibi kriterlere bağlı olarak kalitesine göre sınıflandırılıyor. Sonrasında pazara ulaşmak üzere ambalajlanıyor. Eğer depolama yapılacaksa, sıcaklığın 0 derece, nispi nem oranının %95 ve üzeri olduğu yerler tercih ediliyor. Depolama sürecinde O2 konsantrasyonlarında faydalı seviye %1 olarak görülüyor. Ayrıca CO2, %2.5 konsantrasyonda olduğunda daha olumlu depolama sonuçları elde ediliyor.