Erik Yetiştiriciliği Nasıl Yapılır?

Soğuk ılıman bölgelerin meyvesi olan erik, farklı türleri ile ülkemizin birçok bölgesinde yetiştirilebiliyor. Dünya erik yetiştiriciliği sıralamasında ilk 10 içinde olan Türkiye’de can erik ve papaz erik yetiştiriciliği gibi birçok üretim gerçekleştiriliyor. Ülkemizde erik bahçeleri çoğunlukla diğer meyve ağaçları ile karışık kuruluyor. Buna karşı son yıllarda Avrupa ve Japon eriklerinin yükselen trendi ile geçici çeşitler için özel erik bahçeleri de tercih edilebiliyor. Siz de erik yetiştiriciliği konusunda temel bilgileri yazımızdan öğrenebilirsiniz. Ek olarak Tarfin, girdi alışverişlerinde de yanınızda. Peşin veya hasat vadeli ödeme imkanı sunan özel sistemi ile çiftçilere destek veren Tarfin, Türkiye’nin dört bir yanında yetkili satış noktaları bulunduruyor. Size en yakın yetkili satış noktasını öğrenmek, anında girdi fiyatlarını karşılaştırmak ve siparişinizi oluşturmak için siz de Tarfin Mobil ile tanışabilirsiniz.  

Erik yetiştiriciliği konulu yazımızda bulacağınız başlıklar, 

• Erik Yetiştiriciliği için Toprak ve İklim Nasıl Olmalı?
• Erik Yetiştiriciliğinde Çoğaltma
• Erik Yetiştiriciliğinde Dikim Nasıl Yapılır? 
• Erik Yetiştiriciliğinde Toprak İşleme
• Erik Yetiştiriciliğinde Sulama
• Erik Yetiştiriciliğinde Gübreleme

Erik Yetiştiriciliği için Toprak ve İklim Nasıl Olmalı?

Çiftçilerimiz tercih ettikleri erik türünün iklim ve toprak isteklerinin bölgelerine uygun olmasına dikkat etmelidir. Erik türlerinin iklim ve toprak beklentisi çeşitlere göre büyük oranda farklılık gösteriyor. Ülkemizde yetiştirilen erik türleri içinde farklı iklim koşullarına en kolay uyum sağlayan türün P.cerasifera olduğu biliniyor. Avrupa grubu içinde kategorize edilen P.domestica çeşitleri ise kışın nispeten daha soğuk olduğu bölgelerde gelişim gösteriyor. Bunun aksine Japon grubu eriklerden olan P.salinica, daha ılıman iklimli yerlerde kolaylıkla yetiştirilebiliyor. Japon grubu erikler, ilkbahar geç donları nedeniyle iç bölgelerde yetiştirilemiyor. Diğer taraftan, kış soğuklarına dayanıklı eriklerde dahi soğuğa olan dayanıklılık, ilkbahar mevsiminde havaların ısınmasıyla azalmaya başlıyor. Dayanma gücündeki azalma ile beraber, çiçeklenme dönemine gelindiğinde duyarlılık maksimum düzeye çıkıyor. Öyle ki, erik tomurcukları -3.1 ile -1.1 °C ye; açmış erik çiçekleri ise -2,2 ile 0.6 °C ye kadar dayanabiliyor. Henüz genç olan erik meyveleri ise -1.1 ile -0.6 °C ye kadar dayanıklılık gösteriyor. Avrupa grubu erikler,  +7.2 °C'nin altında 1000 saatten fazla soğuklama süresi isterken, Japon grubu eriklerde ise kış soğukluğu süresi 600 saate kadar düşüyor. 

Erik yetiştiriciliğinde toprak isteklerinin mutlaka dikkate alınması gerekiyor. Orta derecede seçici ekinler arasında yer alan eriklerin türlerine göre istekleri farklılaşıyor. 

• Can erikler yüzeysel derinlikte kök sistemine sahip oluyor ve çoğunlukla saçak tipi kök geliştiriyor. Bu nedenle daha az derin topraklarda can erik yetiştiriciliği tercih edilebiliyor. Bununla beraber toprağın alt kısımlarında sert ve geçirgen olmayan bir tabaka bulunmaması şart görülüyor. 
• Japon erik yetiştiriciliğinde ise özellikle humuslu, besin açısından zengin, neme doymuş ve sıcak topraklar tercih ediliyor. 
• Avrupa erikleri ağır topraklarda daha iyi verim gösteriyor. Bu erikler Kanada, Amerika ve Avrupa bölgelerinde nemli, ağır ve killi topraklarda üretiliyor. 
• Drenajı iyi yapılmayan arazilerde badem, kiraz, kayısı ve şeftali yetiştiriciliği yapanlar verim sorunu yaşayabiliyor. Bu alanlarda erik yetiştiriciliği diğer meyvelerden daha iyi sonuç verebiliyor. 
• Erik yetiştiriciliği için en iyi toprak pH derecesi 6.5 olarak gösteriliyor. 
• Farklı topraklara kolaylıkla uyum sağlayabilen can erikler, fakir, kuru ve kireçli topraklarda bile üretilebiliyor. Diğer taraftan en iyi sonuç için nemli topraklar olması öneriliyor. 

Erik Yetiştiriciliğinde Çoğaltma 

Erik yetiştiriciliğinde tohum ve klon anaçları aracılığıyla fidan üretimi yapılıyor. Tohum anaçları için myrabolan, marianna, st. jülien, japon erikleri, kum erişi, şeftali çörüğü, zerdali ve badem çörüğü tercih ediliyor. Klon anacı olarak pixy, myrabolan b, myrabolan GF-31, Marianna GF 8-1, St. Julian A. kullanılıyor. Çoğunlukla aşı ile çoğaltılan eriklerde en çok durgun göz aşısı metodu kullanılıyor. 

Erik Yetiştiriciliğinde Dikim Nasıl Yapılır? 

Erik çiftçileri, kendine verimli çeşitlerden bahçe kuracağı zaman her çeşidi bloklar halinde bahçeye yerleştiriyor. Eğer bahçede kendine kısır çeşitler de bulunacaksa çeşitlerin birbirini tozlayacak şekilde yerleştirilmesi gerekiyor. Bunun için tozlayıcı oranı 1/9 olarak kabul ediliyor ve her ana çeşidin tozlayıcıları görecek şekilde dikilmesine özen gösteriliyor. Pazar değerini yükseltecek kalitede sonuç almak için iki ana çeşit arasında bir tozlayıcı gelecek şekilde erik dikimi gerçekleştiriliyor. (Kaynak)

Erik yetiştiriciliğinde tozlayıcı çeşidi seçerken çiçek zamanlarının aynı döneme denk gelmesine dikkat etmelisiniz. Böylelikle çiçeklerin aynı zamanda açtığını ve birbirlerini tozladıklarını görebilirsiniz. Bu da daha yüksek çimlenme gücü ve meyve tutumu anlamına geliyor. Türlerin birbirine uyumlu olmasına da özen göstermelisiniz. 

Buna ek olarak erik yetiştiriciliği için bahçe kurarken birden fazla çeşit kullanmak meyve verimini ve kalitesini de olumlu etkiliyor. Eğer bölgenizde kışlar ılıman geçiyor ve fazla yağış olmuyorsa erik fidanlarını kasım-aralık aylarından itibaren dikebilirsiniz. İlkbahar gelişme dönemine kadar dikime devam edebilirsiniz. Eğer kışlar soğuk ve yağışlı ise dikim için ilkbaharı beklemeniz öneriliyor. 

Erik Yetiştiriciliğinde Toprak İşleme

Yağışlı bölgelerde, erik bahçelerinde devamlı bir örtü bitkisi bulundurmak amacıyla çoğunlukla çayır bitkileri kullanılıyor. Örtü bitkisi büyüdüğünde ise biçim yapılıyor. Yağışın az olduğu bölgelerde erik yetiştirildiğinde ise düzenli temizlik büyük önem taşıyor. Bu tür bölgelerde bahçeler sonbaharda sürülüyor. İkinci sürüm ise şubat veya mart aylarında yapılıyor. Mayıs ayında gerçekleştirilen üçüncü sürümden sonra karık sulama kanalları açılıyor. Ağaçların dipleri çapa ile işlenerek bakımı yapılıyor. Yazın sulama nedeniyle bahçelerin otlanması durumunda, sulama kanallarını bozmamak adına toprağı sürmek yerine ot biçimi çiftçilerin tercihi oluyor. Bunu yaparken erik kökleri toprak yüzeyine yakın bir kısımda yayıldığından dolayı derin toprak işlemesinden kaçınılması gerekiyor. 

Erik Yetiştiriciliğinde Sulama

Erik ağacı yetiştirilmesi için sulamada sınır 750 mm’yi gösteriyor. Yağış miktarı 750 mm’yi geçen yerlerde erikler sulamadan da yetişebiliyor. Ancak yağış bu rakamın altında kaldığında mutlaka sulama yapılması gerekiyor. Saçak köklü olduğu için eriklerde su ihtiyacı derin köklü meyvelere göre çok daha fazla görülüyor. Buna rağmen P. cerasifera gibi bazı erik türleri kuraklığa karşı yüksek ölçüde dayanıklılık gösteriyor. Erik yetiştiriciliğinde sulama için karık, çanak, tava veya karık-çanak kombinasyonları tercih edilebiliyor. Günümüzde modern bahçe ve sera sulama sistemleri ile beraber erik yetiştiriciliğinde damlama ve mini yağmurlama tekniklerinin de kullanıldığı kayıtlara geçiyor.

Erik Yetiştiriciliğinde Gübreleme

Erik yetiştiriciliği püf noktaları arasında gübrelemeye ayrı bir parantez açılması oldukça önemli. Zira topraktaki besin maddelerinin oranına, toprağın tipine, eriğin cinsine, ağaçların yaşına, verim miktarına göre gübreleme önerileri farklılaşıyor. Bu nedenle toprak analizi yaptırarak uygulamaya geçmelisiniz. İşte erik yetiştiriciliğinde gübreleme konusunda ipuçları, 

• Mutlaka gübre takip sistemi ile kayıt altına alınmış gübreler kullanmalısınız. 
• Toprak pH derecesi 6.5’un altına indiğinde amonyum sülfat kullanmaktan kaçınmalısınız. 
• pH derecesi 5’in altında ise üre gübresini tercih etmemelisiniz. 
• Azotlu gübreleri kış mevsiminin sonunda, ilkbahar gelişmesi öncesinde vermelisiniz. Eriklerde azotun hem sülfat hem de nitrat formlarının cevabını alabilirsiniz. 
• Kimyasal gübrelerin yanında 2 yılda bir iyi yanmış çiftlik gübresi kullanabilir, yeşil gübreleme tercih edebilirsiniz. 
• Fosforlu ve potaslı gübreleri ise kış başında, meyve veren erik ağaçları için sıra arasına, genç ağaçlar için ise taç izdüşümüne uygulamalısınız.