Damla Sulama Sistemi Nedir? Avantajları ve Dezavantajları

Damla sulama, çiftçilerimizin ekinlerini yetiştirirken sıklıkla başvurdukları sulama teknikleri arasında yer alıyor. Ekinlerin sağlıkla, en uygun miktarda suyu alarak, hızla büyümesi için özenle emek harcayan çiftçilerimiz, neden damla sulamayı tercih ediyor, bu tekniğin özellikleri, avantajları neler merak ediyorsanız, yazımızdan bilgi alabilirsiniz. 

Damla Sulama Sistemi Nedir?

Damla sulama, adını teknik özelliklerinden alıyor. Suyun doğrudan, damlacıklar halinde, kök bölümüne verildiği sistem bu isimle anılıyor. Damla sulama, sık sık ve azar azar sulamaya dayanıyor. Hem gübrelenmiş hem de henüz gübre serilmemiş topraklarda kullanılan sulama türünde, su basıncı düşük tutuluyor. Önceleri serada kullanılarak yaygınlaşan damla tekniğiyle sulama, günümüzde açık alanda da tercih ediliyor. Damla sulama sistemi nedir diye soranlar, tekniğin nasıl bir altyapıyla gerçekleştirildiğini merak ediyor. Bir adet dağıtıcı damlalık, su deposu, daha kısa damla sulama sistemi borusu, sulama suyu filtreleri gibi bölümler yardımıyla gerçekleşen sulama işleminde, insan emeği, enerji, basınç ve su en az düzeyde kullanılıyor. 

Damla Sulama Sisteminin Avantajları Nelerdir?

Damla sulama sistemi avantajları, dezavantajları ile kıyaslandığında oldukça fazla. Verim ve tasarruf getirileri ile her geçen gün daha fazla çiftçimizin topraklarımızda kullandığı damla sulamanın en önemli avantajları: 

• Zaman ayarlı damla sulama sistemi, günün herhangi bir saatinde sulama yapılmasını sağlıyor. Rüzgar hızına bağlı olmayan sistem sayesinde çiftçilerimiz büyük kolaylık elde ediyor. 
• Daha az su sayesinde ekinde stres oluşturmadan gelişme sağlanıyor. 
• Düşük basınçlı kullanım sayesinde enerji tasarrufu gerçekleşiyor. 
• Damla sulama kullanılan topraklarımızda, mahsuller ortalama 2-3 hafta erken olgunlaşıyor. 
• Damla sulama iş gücü gereksinimini azaltıyor. İşçilik gereksinimi büyük oranda düştüğü için çiftçinin gideri azalıyor. 
• Buharlaşma ile su kaybı en aza indiği için su kullanımında %50’ye varan azalma kayda geçiyor. 
• Sulama ile birlikte gübreleme, ilaçlama yapıldığında etkin maddelerden daha yüksek verim elde ediliyor. Gübre ve ilaç kullanımında yaklaşık %60 tasarruf ediliyor. 
• Topraklar havalanıyor. 
• Tüm alan sulanmadığı için çevrede yabancı ot bitme ihtimali azalıyor. Çapalama gereği düşüyor. 
• Erozyon ve toprak kaybının önüne geçen sistem, ekosistem için fayda sağlıyor. Daha az toprak sertleşmesi görülüyor. 
• Düşük debili su ile geniş alanlar sulanabiliyor. Kurulması, kaldırılması kolay olduğu için avantaj sunuyor. 
• Ekin kalitesi artıyor, kullanılabilir toprak suyundan daha iyi yararlanılıyor. 
• Kısa aralıklı sulama sayesinde ekin büyümesi düzenli şekilde gerçekleşiyor. 
• Tuz oranı yüksek sular bile sulamada kullanılabiliyor. 
• Su ve gübre dağılımı eşit şekilde yapılabiliyor. Tek elde hasat olanağı artıyor. 
• Bitki suya ulaşabilmek için fazla kök salmak zorunda kalmıyor. Besin kök değil ekinin kendisini besliyor. 
• Sulamanın ekine, iklime, özel ihtiyaçlara ve gelişme dönemine göre özelleştirilmesi kolaylaşıyor. 
• Toprak altı damla sulama sistemlerinde boruların serilip toplanması gerekmediği için işçilik maliyetleri düşüyor. 
• %100 homojen sulama hayal olmaktan çıkıyor. 

Damla Sulama Sistemi Ekipmanları Nelerdir?

Sulama sisteminin temel kısımları şöyle açıklanıyor: 

• Kontrol ünitesi: suyun ve gübrenin süzgeçleri (kaba süzgeç, kum çakıl filtre, elek süzgeç), basınç ölçerler, vana ve gübreleme tankı bu kısımda yer alıyor. 
• Ana boru hattı: Kontrol ünitesinden geçen boru hattı, suyu yan ana boru hatlarına iletiyor. Ana boruda damla sulama sistemi malzemeler ve materyalleri, pvc, polietilen, galvanizli çelik, asbestli borular olabiliyor. 
• Yan ana boru hattı, ana borudan suyu alarak laterallere geçiriyor. Bazen toprak yüzeyi üstünden giden kısımda, polietilen boru kullanılabiliyor. Toprak altından giden döşemelerde ise pvc veya galvaniz malzeme tercih ediliyor. 
• Lateraller, damlatıcıların bağlandığı boru hattına lateral adı veriliyor. Daha çok toprak yüzeyinden giden lateraller, plastikten yapılan damlatıcılara bağlanıyor. Lateral, 12 ile 32 cm çapındaki borulara monte ediliyor.

Damla sulama sistemi kurulumuna, arazinin konumu, toprak özellikleri ve su kapasitesi incelenerek başlanıyor. Bu incelemeye göre kurulum ve sistem özellikleri belirleniyor. Örneğin, toprak altı damlama sulama sistemi, her arazide kullanılamıyor. Kaya zeminlerdeki sığ topraklarda lateral derinlik kısalıyor ve toprak altı sulama için sistem kurulamıyor. Su analizi vasıtasıyla suyun kireç ve kükürt oranları çıkarılıyor. Sonraki adımda, uzmanlar; arazinin eğimine, su kaynağının yerine bakarak gerekli giriş ve çıkış basınçlarını, damla sulama sisteminin ayrıntılarını, vana çaplarını, parsel başına kullanılaca basıncı hesaplıyor. 

Damla sulama sisteminin oldukça fazla ekipmandan oluşması bazı dezavantajları da beraberinde getiriyor. Damla sulama sisteminin kurulum maliyeti sisteminin ilk dezavantajı oluyor, belli bir yatırım gerektiren sistem, çiftçilerimizin ilk aşamada zorluk yaşamasına neden olabiliyor. Ayrıca, uzman desteğinin yetersiz ve ekipmanların kalitesiz olduğu durumlarda damla sulamadan yeterli verim alınamayabiliyor. Bu nedenle profesyonel destekle sürecin tamamlanması büyük önem taşıyor. Kalitesiz borular seçildiğinde, borular zamanla tıkanabiliyor. Ayrıca, çiftçilerimiz bazen borular için yeterli özeni gösterse de filtrasyon konusunda o kadar titiz davranmayabiliyor. Bu durumda filtre problemleri sık sık görülüyor ve onarım maliyetleri zorluk yaratabiliyor. Damla sulama sisteminin yanlış kurulduğu, bitkilerin su stresi yaşadığı zaman kökler damlatıcılara doğru genişleyerek damlatıcıya girmeye çalışabiliyor. Bu da tıkanmalara neden oluyor. Eğimli arazide damla sulama deposu, arazinin en yüksek yerinde olduğunda, su yalnızca en tazyikli haliyle eğimi en az olan bölüme yöneliyor. Su deposuna yakın yüksek yerlerdeki damlatıcılar daha az su damlatabiliyor. Bu nedenle döşeme ve basınç ayarı sırasında tüm etkenlerin göz önüne alınması doğru malzemelerin seçilmesi gerekiyor. Toprak altındaki damlatıcılar gözle görülemediği için bir su kaçağını veya tıkanmayı takip etmek dikkat gerektiriyor. Su sayaçlarının takibi erken müdahale, herhangi bir kayıp yaşanmaması için büyük önem kazanıyor. Doğru malzeme ve özenli işçilik seçildiğinde damla sulama ile ilgili yaşanabilecek dezavantajlar büyük oranda ortadan kalkıyor. Ayrıca sistemin düzgün işlemesi ve ömrünün uzun olması için düzenli aralıklarla bakım yapılması öneriliyor. 

Damlama Sulama Nasıl Yapılır?

Damla sulama yapmak için öncelikle boru sistemini döşemek üzere hazırlık yapmalısınız. Hazırlık sırasında arazi durumunu, su kaynağını, toprağın fiziksel yapısını ve bitki türü ile sıra arası/sıra üzeri mesafeyi değerlendirmeye almalısınız. Bu bilgiler üzerinden, proje birimi ile proje dizaynı yaptıktan sonra montaj aşamasına geçmelisiniz. 

Bu aşama birkaç adımda gerçekleşiyor: 

• Damla sulama borularının serilmesi (Sulama borularının metal kısımlarının sürtünmemesine, yıpranmamasına dikkat edilmesi gerekiyor. Ayrıca borular serilirken kıvrılmaması veya kırılmaması önem arz ediyor. Bunun yanında borular kesinlikle toprak üstünde sürüklenerek serilmiyor. Elbette damlama boruları ile damlatıcı ve boru askıları arasındaki mesafeye dikkat edilerek sistem kuruluyor.)
• Filtre sistemlerinin kurulması (Yosun, kil, silt, ağır metaller, bakteri ve çamurlar sistemi tıkayabileceğinden, sistemlere filtre dahil ediliyor.)
• Eğer toprak altı sulama yapılacaksa kazı işleri ve vana gruplarının yapılması 
• Ana hat ve submain boru montajı (Montaj esnasında boruların hat sonlarını kapalı tutmayı unutmamalısınız.)
• Sisteme suyun verilmesi ve kontrol edilmesi (Montaj sonrasında ise tüm sistemi su ile temizlemeli ve ilk kullanımı sadece su ile yapmalısınız.)

Sistem kurulumu tamamlandıktan ve kontroller yapıldıktan sonra damla sulama yapılmasına geçiliyor. Sulama suyu alana verilmeden önce tüm vanalar açılıyor. Sonrasında sulama yapılacak alandaki vanalar açık bırakılarak diğerleri kapatılıyor. Basınç kontrolünün ardından basınç yüksekse ana hat vanası kısılarak önce basınç ayarlanıyor. Gerekli durumlarda sulama suyuna ilgili kimyasallar, iyileştiriciler ekleniyor. Ancak gübreleme sonrasında damlama sulama sistemi en az 30 dakika süreyle su verilerek temizleniyor. 

Damla Sulama Sistemlerini Kullanırken Dikkat Edilmesi Gerekenler

Damla sulama sistemlerinin verimli kullanımı için dikkat edilmesi gereken noktalar var. Öncelikle sistemin düzenli temizliği, bakımı, filtrelerinin kontrolü önem taşıyor. Eğer filtrasyon sistemi yoksa veya uygun bir şekilde çalışmıyorsa borular tıkanabiliyor. Düzenli olarak yıkanması gereken boruları takarken de temiz olduğundan emin olmalı ve açıklığını kontrol etmelisiniz. 

Eğer damlama sulama ile gübreleme yapıyorsanız, suda tamamenn ve kolaylıkla eriyen gübreleri seçmelisiniz. Buna rağmen işlemin ardından en az yarım saat boyunca sulama yaparak sistemi temizlemeyi ihmal etmemelisiniz. Eğer kalsiyum veya magnezyum gibi yüksek konsantrasyonu iyon bulunduran sert sular varsa, bu akış miktarını azaltıyor. Bu durumda mevsim boyunca periyodik olarak HCI enjeksiyonu yaptırmalısınız. Eğer kalsiyum ve magnezyum konsantrasyonu az ise bu durumda da yılda birkaç kez HCI vermeniz gerekiyor. 

Eğer damla sulama sistemi tıkanmışsa veya değiştirmeniz gerekiyor, nipel veya redüksiyon ile ek yapıp tıkanmış damlatıcıları değiştirmelisiniz. 

Son olarak hasat sırasında kullandığınız ekipmanların, makinelerin ve kasa/sandıkların damlama borularına zarar vermemesine özen göstermelisiniz. Boruları korumak için hiçbir ekipmanın boruya temas etmemesine dikkat etmeniz gerekiyor.  

Tarfin, yenilikçi teknolojileri, çiftçimizin verimini artıracak gelişmeleri paylaşmaya devam ediyor. Siz de Tarfin’den haberleri takip ederek tarımın nabzını tutabilirsiniz. Tarfin mobil uygulaması da çiftçimizin ihtiyaçlarını en uygun fiyatlarla karşılamasına, fiyatları karşılaştırmasına yardımcı oluyor. Üstelik ister peşin ister hasat vadeli ödeme imkanıyla çiftçilerimiz rahat bir nefes alıyor. Siz de Tarfin Mobil uygulamasını hemen indirerek Tarfin avantajlarını keşfedebilirsiniz.