Ispanak Yetiştiriciliği Nasıl Yapılır?

Anavatanı Asya olan ıspanak sebzesi, yeşil yaprakları ile tanınan amaranth familyasından bir ot. Ortalama 30 cm boyutlarına kadar ulaşabilen ıspanakların hem kökleri hem de yaprakları tüketilebiliyor. Siz de tek yıllık bir bitki olan ıspanak hakkında detaylı bilgiye yazımızdan ulaşabilir, ıspanak yetiştiriciliği yaparken kullanacağınız girdileri Tarfin avantajları ile satın alabilirsiniz. Ayrıca Tarfin Mobil üzerinden anında girdi fiyatlarını karşılaştırabilirsiniz. Üstelik siparişlerinizi Tarfin yetkili satış noktaları üzerinden vererek peşin veya hasat vadeli ödeme imkanına da sahip olmanız mümkün. Siz de Tarfin ayrıcalıklarını keşfetmek için Türkiye’nin dört bir yanındaki Tarfin yetkili satış noktalarından hemen bilgi alın! 

“Ispanak yetiştiriciliği nasıl yapılır?” başlıklı yazımızda yanıtını bulacağınız sorular: 

• Ispanak Çeşitleri Nelerdir? 
• Ispanak Yetiştiriciliği için İklim ve Toprak Nasıl Olmalı?
• Ispanak Nasıl Ekilir? 
• Ispanak Yetiştiriciliğinde Gübreleme Nasıl Olur? 
• Ispanak Yetiştiriciliğinde Sulama Yapılır mı? 
• Ispanak Hastalık ve Zararlıları Nelerdir?
• Ispanak Hasadı Nasıl Yapılır? 

Ispanak Çeşitleri Nelerdir? 

Ülkemizde ıspanak yetiştiriciliği için kullanılan çeşit çeşit ıspanak var. Ancak verim ve uyum açısından en sık yetiştirilen iki ıspanak çeşidinden söz etmek mümkün: 

• Matador ıspanak: Sık yapısı ve kuvvetli bünyesi ile tanınan matador ıspanaklar, kabarcıklı yaprağa sahip oluyor. Koyu yeşil renkteki sebzelerin tohumları hafifçe basık, iri ve pürüzlü görülüyor. Toprak açısından pek fazla seçici olmayan türde, erkek bitkiye de az rastlanıyor. Ayrıca cins, tohumculuk için oldukça uygun.  
• Üniversal ıspanak: Açık yeşil renk yaprakları bulunan üniversal ıspanak çeşidi, düz ve uçları sivri olan yaprakları ile tanınıyor. Sapı uzun olan, çabuk gelişen bu çeşitte erkek bitki oranı hemen hemen dişi ile aynı oluyor. Yuvarlak tohumlu bitkiler, toprak bakımından da pek seçici olmaması ile ayırt ediliyor. Ancak tınlı toprakta verim yükseliyor. 

Ayrıca ülkemizde spalding F1, renegade F1, rebmrandt F1 türleri de ekim için tavsiye ediliyor. 

Ispanak Yetiştiriciliği için İklim ve Toprak Nasıl Olmalı? 

Serin iklim sebzesi olan ıspanak, kış ve ilkbahar aylarında yetiştiriliyor. Ülkemizin aşırı yağış alan Doğu Karadeniz bölgesi dışında tüm bölgelerimizde ıspanak yetiştiriciliği yapılabiliyor. Fazla miktarda üretilen ve ülkemizde sıklıkla tüketilen ıspanaklar, sıcak bölgelerde yaz sonlarında ve kış aylarında, soğuk alanlarda ise kışın ve ilkbahar dönemlerinde yetiştiriyor. Tüketimi dört mevsim devam ederken, özellikle kışın mevsimlik ıspanakların tüketimi artıyor.

Ispanak yetiştiriciliği için kireç oranı yüksek olan, nemli, organik maddece zengin, gevşek yapılı ve hafif killi olan topraklar tercih ediliyor. Killi topraklarda verim ve kalite oldukça artıyor. Bunun yanında genellikle ikinci ürün olarak yetiştirilen ıspanak kuru tarlaya ekilmiyor. Tarlaya önce salma sulama yapılıyor ve tava gelmesi bekleniyor. 

Ispanak Nasıl Ekilir? 

Ispanak ekimi için sürümden önce toprağa çiftlik gübresi sermelisiniz. Sonrasında 20 ile 25 cm derinliğinde toprağı sürebilirsiniz. Ardından diskaro ile toprağı 8 ile 12 cm derinliğinde karıştırmanız gerekiyor. Sonrasında gübreleme ile beraber ıspanak ekimi adımına geçebilirsiniz. 
 

İyi hazırlanmış, tavlı durumdaki toprağa ortalama 1 ile 1.5 kilogram tohum verebilirsiniz. İkiye ayrılan tohumların bir kısmı alanın tamamına bir yönde ekiliyor. Diğer yarısı ise ekim yönünün dikine serpiliyor. Ardından sürgü çekilerek toprağın tohumla teması garanti altına alınıyor. Eğer mibzer yardımıyla ekim yapacaksanız sıra arası mesafeyi 20-25 cm kadar, sıra üzeri aralığı ise 3-5 cm kadar bırakabilirsiniz. Bu bağlamda dekara ortalama 0,7-1 kilogram tohum kullanmak yeterli oluyor. Elle ekimde daha fazla (iki kat kadar fazla) tohum kullanabilirsiniz. Ekim derinliğinin ise 3-4 cm olmasına dikkat etmelisiniz. 

Ispanak Yetiştiriciliğinde Gübreleme Nasıl Olur? 

Ispanak yetiştiriciliğinde sürüm öncesi çiftlik gübresi veriliyor. Ticari gübreler ise sürümden sonra uygulanıyor. Genel olarak dekar başına 10 ile 12 kilogram kadar azot, 8-10 kilogram kadar fosfor ve gerekli durumlarda potasyum veriliyor. Fosfor ve potasyumun tamamı ve azotun yarısı ekim öncesinde, kalan diğer yarısı ise hasattan en az 1 ay kadar önce toprağa uygulanıyor. Ispanak yetiştiriciliğinde gübreleme miktarının ne olacağı toprak analizi üzerinden belirlenmeli. Zira ıspanak genellikle ikinci ürün olarak yetiştiriliyor ve ilk ürünün ne olduğu, toprak içeriğini önemli oranda etkiliyor. 

Ispanak Yetiştiriciliğinde Sulama Yapılır mı? 

Sulama, ıspanakların sağlıklı gelişim göstermesi için büyük önem taşıyor. Öyle ki büyüme döneminde haftada 1-2 kez sulama yapmak gerekiyor. Örneğin kumlu toprak türünde 2 sulama daha uygun görülüyor. Bunun yanında ilkbahar ve sonbahar yağışları sulama miktarının daha az yapılmasına gerekçe oluyor. Bu dönemlerde sulamaya ara verebilirsiniz. Ancak ıspanağın sudan hoşlanan bir bitki olduğunu aklınızdan çıkarmadan çok suyun onlara zarar verebileceğini bilmelisiniz. Halihazırda bu nedenle Doğu Karadeniz’de ıspanak yetiştiriciliği yapılamıyor. Çok fazla sulamadan kaçınarak, dilediğiniz yöntemle (salma, yağmurlama veya damlama sulama) sulama yapabilirsiniz. 

Ispanak Hastalık ve Zararlıları Nelerdir?

Tüm sebzelerde yüksek kalitede ve verimli ürün almak için hastalık ve zararlılardan korunmak gerekiyor. Bunun için zamanında ve doğru müdahaleler önem taşıyor. Peki ıspanak hastalık ve zararlıları nelerdir biliyor musunuz? Ispanakta en çok görülen bakteriyel hastalık bakteriyel yumuşak çürüklük oluyor. Mantar hastalıklarında ise mildiyö başı çekiyor. Ispanak zararlıları arasında; pancar sineği, yaprak bitleri, yaprak delici, tırtıllar, doway küfü bulunuyor. 

Ispanak hastalık ve zararlıları ile mücadele edebilmenin yolları oldukça tanıdık. 

• İlk olarak yabancı ot kontrolü önem taşıyor. Ekim sonrası mekanik yollarda yabancı ot kontrolü mümkün olmadığı için ıspanağın temiz bir tohum yatağı üzerinde yetiştirmelisiniz. Ekim öncesinde ise mekanik ve kimyasal yolları kullanabilirsiniz. 
• Ayrıca ilaçlama da ıspanak bitkisinin hastalık ve zararlılardan korunması için tavsiye ediliyor. Fakat ilaçlamanın kimyasal içeriklerle olmaması önem taşıyor. Zira ıspanak yapraklarında kalan ilaç artıkları yıkamayla çıkmadığı için zararlı olabiliyor. 
• Onun yerine yaprak bitlerine karşı yaprakları sabunlu suyla silebilirsiniz. 
• Ek olarak salyangozlardan korunma için fidelerin etrafına meşe odunu külü serpebilirsiniz. 
• Ispanağı patates ve meyve ağaçlarından uzağa ekmelisiniz. 
• Sık ekim hastalıkların yayılmasını kolaylaştırdığı için daha seyrek ekim yapmalısınız. 
• Sulamaya dikkat etmelisiniz. Aşırı sulama, ıspanakta mantar hastalıklarının riskini artırıyor. 
• Kaliteli ve sağlıklı tohum kullanmalısınız. Bilmediğiniz tohumlarla ekim yapmamalısınız. 

Ispanak Hasadı Nasıl Yapılır? 

Erkenci ıspanak mahsulleri yaklaşık 3 ay içinde hasat ediliyor. Bitkiler 15-18 cm boy alarak 5-6 yaprak oluşturduğunda hasat başlayabiliyor ancak en iyi hasat döneminin bitkinin 8-10 yaprak yaptığı zaman olarak görülüyor. Eğer geniş alanlarda ıspanak yetiştiriciliği yapıyorsanız makine kullanabilirsiniz. Özellikle universal ıspanak çeşitleri makineyle hasada uygun. Bu tür dikine büyüdüğü için makineyle kolaylıkla alınıyor. Küçük alanlar söz konusu olduğunda ise elle ve bıçakla hasat tercih ediliyor. Bu yöntemde, ıspanakların kökleri 2-3 cm derinliğinde kesiliyor. Sık yapılan bu işlem seyreltme işlevi de görüyor. 
 

Hasadın ardından alttaki sararmış yapraklar ayrılıyor, kökler temizleniyor ve demetler bağlanarak pazara sunuluyor. Havadar yerlerde bekletilen ıspanakların uzun süre üst üste bekletilmesinden kaçınmalısınız. Ayrıca kesinlikle ıspanakları havasız kaplarda, poşetlerde muhafaza etmemelisiniz.