Cucurbitaceae familyasının citrullus türüne bağlı senelik bir kültür bitkisi olan karpuz, Citrullus colocynthis ve Citrullus vulgaris türleriyle ticari üretimde kullanılıyor. Citrullus colocynthis, yemeklik, küçük ve acımsı karpuzlar olarak biliniyor. Citrullus vulgaris ise ülkemizde bilinen ve hemen hemen her evde tüketilen karpuz türüne işaret ediyor.
Peki karpuz nasıl yetiştirilir? Karpuz kökleri, çoğunlukla 40-50 cm derinlikte ve yüzeye daha yakın şekilde bulunabiliyor. Toprak yüzeyine yayılı olarak yetişen karpuz ekimi, uygun şartlarda 3-4 metre uzunluğunda gövdeye sahip olabiliyor. Hafif tüylü dallarla ayırt edilen ekinin yaprakları ise dilimli ve hafif damarlı olması ile dikkat çekiyor. Beşli, sarı çiçekler bulunduran karpuz ekinleri, türlerine göre birbirinden ayrışan meyveler verebiliyor. Türe göre meyvenin iriliği, rengi, çekirdek oranı değişebiliyor.
Hemen uygulamayı indir, fiyatları karşılaştır.
Alışverişini hasada varan vadelerle Tarfin'den yap, uygun fiyata al, tasarrufun cebine kalsın!
Hemen uygulamayı indir, fiyatları karşılaştır.
Karpuz serinletici bir meyve olarak çiğ şekilde, dilimlenerek yenebiliyor. Ayrıca karpuz ekimi kabuklarından marmelat ve turşu yapılabiliyor. Meyvenin pekmez yapımında kullanılabildiği de vurgulanıyor. Karpuz tarımı, endüstriyel alanda ise şekerlemelere, sakızlara tat vermek için aroma şeklinde kullanılıyor. Karpuzlar, beslenme ve insan sağlığı için önemli bir yer sahibi. Adana Tarım İl Müdürlüğü’nün hazırladığı karpuz yetiştiriciliği belgesine göre, iştah açıcı özelliği bulunan meyve, özellikle sıcak havada serinletici özelliği ile sıklıkla tüketiliyor. B,C ve A vitaminleri açısından zengin olmakla beraber, içerisinde Ca, Fe, P ve Mg mineralleri de bulunduruyor. Ortalama %8 ile 14’ü şekerden oluşan karpuzlar protein, yağ ve kalori bakımından fakir olması nedeniyle diyet yapanlar tarafından da rahatlıkla tüketilebiliyor. Bu bilgiler sahilinde karpuz nasıl yetiştirilir sorunuza yanıt bulabilirsiniz.
Karpuz Nerede Yetişir?
Milli Eğitim Bakanlığı’nın Bahçelik bölümü, karpuz yetiştiriciliği ders notlarına göre, karpuzun anavatanının neresi olduğuyla ilgili birçok farklı bilgi bulunuyor. Bir grup çalışma Kuzey Afrika’yı Sudan’ı işaret ederken, kimi kaynaklarda ana kaynağın Hindistan olduğu belirtiliyor. Yabani karpuz üretimi bu bölgelerde bulunuyor. Kültür yetiştiriciliği söz konusu olduğunda ise takvimler bizleri 15. yüzyıla götürüyor.
Mısır, Suriye, Anadolu ve Balkanlar’dan Avrupa’ya yayılan karpuzlar, tohumlarının hızla dağıtılması ile birlikte dünyanın birçok yerinde severek tüketilir hale geliyor. Türkiye, karpuz yetiştiriciliğinde dünya tüketiminin yüzde 10’una yanıt veren geniş üretim kapasitesi ile karşımıza çıkıyor. Çin’den sonra, dünyanın en büyük karpuz üreticisi olan ülkemiz, tatlı ve sulu karpuzlarıyla hem yerli hem de yabancı tüketicilerin sofralarına misafir oluyor.
Ülkemizde karpuz yetiştiriciliğinin en çok yapıldığı bölgeler, Ege, Akdeniz, Güneydoğu Anadolu ve Marmara olarak sıralanıyor. Karpuz üreticisi iller arasında Adana başı çekiyor ve tek başına Adana, ülke üretiminin %20’sini karşılıyor. Ayrıca Diyarbakır da karpuz tarımı ile ünlü diğer bir ilimiz olarak tanınıyor.
Karpuz ekini, derin, iyi havalanan, su tutma kapasitesi yüksek, kumlu, kumlu - tınlı özellikteki topraklarda daha iyi verim gösteriyor. Karpuz yetiştiriciliği için toprak pH’ının 5-6.5 arasında olması tavsiye ediliyor. Toprak asitliğine dayanıklı bir bitki olmasıyla dikkat çeken karpuz üretimi, fazla asitli alanlarda ise kireçleme ile yetiştirilebiliyor.
Hastalık veya zararlı bulunduran, drenaj sorunu olan, taban suyu seviyesi 1 metreden fazla olan alanlar, karpuz yetiştiriciliği için önerilmiyor. Ilık iklim bitkisi olan karpuz, soğuklardan oldukça fazla etkileniyor. Bu nedenle ilkbahar ile sonbahar arasında, uygun koşullarda yetiştiriliyor. Tohum ekiminde toprak sıcaklığının en az 12 derece ve üstünde olması isteniyor. Havanın neminden hoşlanmayan karpuz tarımı, sıcak ve nemli bölgelerde çabuk hastalanabiliyor.
Karpuz Yetiştirme Yöntemleri Nelerdir?
Karpuz yetiştirme koşulları nelerdir sorusu için Karpuzlar, üç usulle yetiştiriliyor.
Sıra Usulü Karpuz Yetiştiriciliği: Kolay ve ekonomik bir yol olan sıra yani çizgi usulü yetiştiricilikte, toprağa 1.5 - 2 metre arayla, pullukla 5-6 cm derinliğinde çizgiler açılıyor. Sıra üzerinde 90 - 100 cm aralıkla, her ekim yerine 2-4 tohum bırakılarak ekim yapılıyor. Sonrasında arazi tırmıktan geçiriliyor ve çizgiler kapatılıyor. Toprak hafif bastırılarak sürgü çekiliyor. Tohumlar ortalama 10-12 gün içinde çimlenerek toprak üstünde belirmeye başlıyor.
Ocak Usulü Karpuz Yetiştiriciliği: 40-50 cm çapında ve 15-20 cm derinliğinde açılan çukurların dibine, 5-10 cm kalınlığında gübreli toprakla yataklık yapılıyor. Ardından 3 veya 4 adet tohum ekiliyor ve üzeri 2-3 cm derinlikte kalacak şekilde kapatılıp hafifçe bastırılıyor. İlk çapanın ardından her ocakta en fazla 2 fide bırakılıyor ve gerisi sökülüyor.
Çukur Usulü Karpuz Yetiştiriciliği: Diyarbakır karpuzlarının yetiştirilme şekli olan çukur usulünde, ilkbaharda, sular çekildikten sonra üçer metre ara ile 1 metre uzunluğunda, 50 cm genişliğinde ve 50 cm derinliğinde çukurlar açılıyor.
Çakıllar dışarı çıkarılarak çukurda sadece kum bırakılıyor. Ardından çürümüş güvercin gübresi konuluyor ve tekrar nemli kum ilave ediliyor. Çukurun iki başında oluşturulan bu yığın üzerine 3-4 karpuz tohumu ekiliyor. 10 gün içinde çimlenen tohumlar fideye dönüşmeye başlıyor. 3-4 yapraklı olduğunda, her yığında yalnızca 1 fide bırakılıyor. Ekimin 1 ay kadar sonrasında çukura ahır ve güvercin gübresi karışımı ekleniyor ve nemli ince milli toprakla dolum yapılıyor. Mayıs sonu gibi her çukura, yanmış ahır gübresi, güvercin gübresi ve mil veriliyor. Bu yöntemle her biri ortalama 40 - 50 kilogram olan karpuz üretimi yapılabiliyor.
Karpuz Yetiştiriciliğinde Budama Nasıl Olmalıdır?
Karpuz yetiştiriciliğinde kaliteli ürün almak için seyreltme yapılması gerekiyor. Çeşidin iriliğine göre, genellikle bir ekin üzerinde 1 ile 3 adet meyve bırakılıyor. Henüz küçükken koparılan karpuzlar sayesinde, diğer meyveler daha iyi olgunlaşıyor. Üzerinde meyve olmayan yan koltuklar ise dibinden koparılarak budanıyor. Ana sürgünlerin fazla uzamasının önlenmesi için uç alma işlemi yapılıyor. Boylanma yerine meyve yetişmesi bu şekilde güçlendiriliyor.
Karpuz Yetiştiriciliğinde Sulama Nasıl Yapılır?
Ülkemizde karpuz yetiştiriciliği genellikle susuz yapılıyor. Ancak çok kurak dönemlerde birkaç defa sulamaya ihtiyaç duyulabiliyor. Sıra aralarına su salınarak sızdırma şeklinde sulama yapmak, yağmurlama sulama veya damla sulama yöntemlerini kullanmak tercih ediliyor.
Karpuz Yetiştiriciliğinde Gübreleme Nasıl Yapılır?
Gelişme ve yayılma kuvveti oldukça fazla olan karpuz, besin maddelerine ihtiyaç duyuyor. Bu nedenle gübreleme, karpuz yetiştiriciliği için olmazsa olmaz görülüyor. Toprağın karakterine ve zenginliğine göre besin destekleri değişiyor. Ancak Milli Eğitim Bakanlığı’nın Bahçecilik bölümü, karpuz yetiştiriciliği ders notlarına göre ortalama, dekar başına 5-6 ton yanmış ahır gübresi, 15 kg azot gübresi, 30 kg fosforlu gübre, 20 kg potaslı gübre uygulanıyor.
Siz de karpuz yetiştiriciliği yaparken ihtiyacınız olan gübre çeşitleri, pestisit gereksinimleri için Tarfin Mobil ayrıcalıklarından yararlanabilirsiniz. Farklı markaların ürünlerini karşılaştırabileceğiniz, en uygun fiyatları bularak Tarfin ile tanışmak için satış noktalarımıza başvurabilirsiniz.
