Latince adı Chenopodium album L olan yabani ot sirken, hem tarım hem de gastronomi alanında sıklıkla anılan bitkiler arasında yer alıyor. Leziz tadıyla Anadolu mutfak kültürünün bir parçası olan sirken otu, azot bulunan topraklarda yetişiyor. Dünyanın dört bir yanında görülen sirken otunun, kendiliğinden biten yabani bir ot olduğu kayıtlara geçiyor. Sebze yetiştiriciliğinde, mahsulün topraktan aldığı besine ortak olması ve ekinlerin büyümesini engellemesi nedeniyle istenmeyen yabani otlar, farklı hastalıklara ve zararlılara konakçılık yapabiliyor. Hem verim hem de kalite açısından çiftçilerimize zarar veren yabancı otların yarattığı kaybın, bir hasatta ortalama %10 oranında olduğu tahmin ediliyor. Tarlanın otsuz tutulması en iyi verimin alınması ve kaliteli ekinin hasat edilmesi için şart görülüyor.
Sirken Otu Çeşitleri Nelerdir?
Chenopodium album L bitkisi, ülkemizde ak kaz ayağı, ak pazı, sirken veya yabani ıspanak isimleriyle anılabiliyor. Hem büyük hem de küçük çeşitleri doğada görülüyor. Ankara Büyükşehir Belediyesi, Çevre Koruma ve Kontrol Dairesi Başkanlığı tarafından hazırlanan Adım Adım Yabancı Otlarla Mücadele raporuna göre, tek yıllık bitkilerden olan sirkenin tohumunun çimlenmesinden ölmesine dek geçen zaman ortalama 1 yıl alıyor. Kültür ekinlerinin en büyük sorununun tek yıllık bitkiler olduğu belirtiliyor. İlkbaharda çimlenen, yazın gelişen ve çoğunlukla sonbaharda ölen yazlık tek yıllık bitkilerden olan sirken otu, dicotyledoneae yani çift çenekliler, geniş yapraklılar içinde sınıflandırılıyor.
2 metreye kadar büyüyebiliyor. Şartlar uygun değilse boyları 10 cm ile kısıtlı kalıyor. Koyu yeşil renkte, bol dallı, oval ya da mekik şeklinde yapraklar taşıyan sirkenler, yapraklarının farklı büyüklüklerde olması ile ayırt ediliyor. Alt yapraklar genellikle oval görülürken üst yaprakların daha dar olduğu kayıtlara geçiyor. Çukurova Bölgesi Buğday-Pamuk Ekim
Sistemindeki Önemli Yabancı Otların Tanımı adlı yayında yer alan bilgilere göre, yuvarlak siyah tohumları bulunan bitki, nitrat depoluyor ve bünyesinde yüksek konsantrasyonda oxalat yer alıyor.
Sirken Otu Bitkisinin Zararları
Bitki köklerinden onlarca farklı bileşen salgılanıyor. Bu bileşenlerin bazıları diğer ekinler için toksik etki yapabiliyor. Bingöl Üniversitesi tarafından yayımlanan Yabancı Otlar ve Mücadelesi makalesinde yer alan bilgiye göre, sirken otu çiçeklenme döneminde toprağa toksik düzeyde akzalit asit veriyor. Yulaf ekininde N (azot), P (fosfor), K (potasyum) kullanımını düşüren sirken yabani otu, büyümeyi de baskı altında tutuyor. Mısır, soya, patates, pamuk ve buğday ekinlerinin gelişimini engelliyor. Bitkilerin çimlenmesini, kök gelişimini ve koleoptil büyümesini baskılıyor. Sirken otu zararları değerlendirildiğinde, otun yayılmasının önlenmesi gerektiği ortaya çıkıyor.
Sirken Otu Yayılması Nasıl Önlenebilir?
Ankara Büyükşehir Belediyesi, Çevre Koruma ve Kontrol Dairesi Başkanlığı tarafından hazırlanan Adım Adım Yabancı Otlarla Mücadele raporunda yabancı otların çoğalma yeteneklerinin kültür bitkilerinden fazla olduğunun altı çiziliyor. Yabancı otlar tohumla,
kökleriyle, yumrularıyla, rhizomlarıyla veya bunların kombinasyonu ile çoğalabiliyor. Bu nedenle yayılmalarının sıkı tedbirlerle önlenmesi büyük önem taşıyor. Sirken otu bitki başına 72 bin tohum üretebiliyor. Regenerasyon yeteneği yüksek olduğu için zarar gördüğünde kendini hızla onarabiliyor ve üremeye devam edebiliyor.
Sirken otu ile mücadele edebilmek için önce yayılma yollarının detaylarıyla incelenmesi gerekiyor.
- Rüzgarla yayılma: Sirken otlarının tohumları, özel yapıları sayesinde esintiyle beraber uzak mesafelere taşınabiliyor. Yalnız küçük boyutları değil, taşınmayı kolaylaştıran şekil değişiklikleri de bulunuyor. Tüylü yapı tohumların uzaklardaki topraklara ulaşmasına destek veriyor.
- Su yoluyla: Sulama yolu, dereler ve seller, yabancı otların tohumlarının yayılmasına imkan veriyor. Su ile yayılabilen tohumlar arasında sirken otu da sayılıyor.
- Hayvanlar vasıtasıyla: Kuşlar, beslenme sırasında bazı yabancı otların tohumlarını taşıyabiliyor. Küçükbaş ve büyükbaş hayvanlar, üzerine yapışan tohumları yayabildiği gibi dışkılarıyla da uzak yerlere iletilmesine yardımcı olabiliyor. Yemle alınan, sindirilemeyen tohumlar, dışkıyla dışarı atılıp toprağa erişiyor. Eğer dışkıların fermantasyonu, yanması yeterli olmazsa bulaşık gübreler ile tohumlar, tarlalarda kalabiliyor.
- Tohumlarla: Yabani otların tohumları, kültür bitkilerinin tohumlarıyla zaman zaman karışıyor. Bu şekilde yanlışlıkla ekilerek tarlada sirken çıkabiliyor.
- Tarım aletleri üzerinden: Toprak işlenirken kullanılan aletler, traktörler tohumları başka arazilere götürebiliyor. Hatta çiftçilerimizin üzerindeki kıyafetler bile zaman zaman tohumun taşınmasına neden oluyor.
Sirken Otu Mücadelesi ve İlacı
Sirken otu ile mücadele için kültürel ve kimyasal öneriler veriliyor. Emek ve zaman gerektiren mücadele yöntemlerinin başarılı olabilmesi için zaman kaybetmemek, sorun fark edildiğinde bir an önce uygulamalara başlamak tavsiye ediliyor.
Sirken otu için alınabilecek kültürel önlemler şöyle sıralanıyor:
- Tarlaya atılan çiftlik gübresinin iyice yanmış yani fermente olması gerekiyor.
- Zamanında yapılan çapa önlemlerin en önemlilerinden birini oluşturuyor. Yabani otlar çıktığında, tohum dökülmeden otların çapalanması önem arz ediyor. Ayrıca çapa aletlerinin temiz tutulması tavsiye ediliyor.
- Tarlayı derin sürmek, yabancı ot kontrolüne yardım ediyor.
- Temiz tohumluk kullanımı önleme yardımcı oluyor.
- Sulama kanallarının temiz tutulması gerekiyor.
- Ekim nöbeti uygulaması yabani otların çıkmasını azaltıyor.
Sirken otuyla kimyasal mücadele ilaçlarla yapılıyor. İlaçlı müdahalenin üç dönemde uygulanması öneriliyor. Tarım Kütüphanesi’nde yer alan bilgilere göre, dikim öncesinde, ekim sonrasında ve dikimin ardından ilaç kullanılabiliyor. İlaçların nasıl, hangi oranda, ekimin hangi aşamasında kullanılacağı ilaca göre değişiyor. Dikim sonrası ilaçlama yapılıyorsa ilaçlar, 5 - 7 cm toprak derinliğine karıştırılıyor. Düz ve keseksiz tarlalarda dikim öncesi ilaçlama yapılıyor. Araziye homojen bir şekilde ve doğru dozda uygulanan ilaçlar, yabani otlar ile mücadele edilmesini sağlıyor. Ekim sonrası uygulanan ilaçlar söz konusu olduğunda, tarla yüzeyi işlenmiyor. Dikim sonrası kullanılan ilaçlar, boğaz doldurma işleminin ardından uygulanıyor.
Tarfin satış noktaları, sirken otuyla mücadele için yapabileceğiniz mücadelede yanınızda. Tüm gübre, tohum, yem, tarım ekipmanı ve ilaç ihtiyaçlarınızı Tarfin Mobil aracılığıyla alabilir, satış noktalarının uzman desteği ile toprağınızı sirken otundan arındırabilirsiniz. Peşin veya hasatta ödeme imkanı, kefilsiz, ipoteksiz alışveriş avantajı sunan Tarfin ile hemen tanışabilirsiniz.
