Havuç Yetiştiriciliği Nasıl Yapılır?

Ülkemizin mutfağında önemli yeri olan ve topraklarımızda oldukça fazla miktarlarda üretilen ve tüketilen havuç, dünyada özellikle kuzey yarım kürede yetiştiriliyor. Ülkemizde kışlık bir sebze olarak algılansa da, dünyanın birçok yerinde dört mevsim tüketilen ürünlerden biri. Havuç yetiştiriciliği genellikle turuncu havuçlar üzerinden gerçekleştiriliyor. Ancak dünyanın farklı yerlerinde yetiştirilen; kırmızı havuçlar, sarı havuçlar, beyaz, mor ve siyah havuçlar bulunuyor. Faydaları ile dikkatleri üzerine çeken ürünler, en besleyici kök sebzeler arasında gösteriliyor. Havuç yetiştiriciliği hakkında detaylı bilgiyi, Tarfin Blog yazımızda bulabilirsiniz. Tarımsal ve hayvansal ürün alışverişlerinde çiftçilerimizin yanında olan Tarfin, blog yazılarıyla da doğru bilgiye erişim kaynağı haline geliyor. Siz de havuç yetiştirirken ihtiyaç duyacağınız tarımsal girdileri ve hayvancılık faaliyetlerinizde kullanacağınız ürünleri, Tarfin Mobil uygulaması üzerinden satın alabilirsiniz. Ayrıca, fiyat karşılaştırması yaparak size en uygun ürünleri bulabilir, peşin veya hasat vadeli ödeme seçeneklerinden yararlanarak avantajlı alışverişi deneyebilirsiniz.
 

Yüksek oranda A vitamini, B,C, D ve E vitaminleri bulunduran havuç, özellikle beta-karoten içeriği ile yaşlanmaya karşı bedeni destekliyor. Bağırsak, göz ve kalp sağlığı için oldukça faydalı olan havuçlar, bağışıklık sisteminin güçlenmesine de yardımcı oluyor. Tarım ve Orman Bakanlığı kaynaklarına göre, oldukça yararlı olan havuç sebzesinin anavatanı Türkiye. Havuç için ideal toprak ve iklim sunan coğrafyamızda, hala çok geniş alanlarda havuç yetiştiriciliği yapılıyor. Havuç nasıl yetiştirilir diye merak ediyorsanız, sert kök sebzeye ulaşan yolculuğun tohumdan başladığını belirtmeliyiz. Çimlenme oranı düşük olduğu ve çevresel etkenlerden çok çabuk etkilendiği için bir hayli zahmetli görülen havuç bitkisi, doğrudan tohum ile yetiştiriliyor. Yabancı maddelerden ve zararlılardan arındırılmış temiz arazilerde yetiştirilen havuçlar için toprak, ekim öncesinde birkaç kez sürülüyor. Hatta gerektiği durumlarda, ekim öncesinde ilaçlama gerçekleştiriliyor.

Havuç Yetiştiriciliği için Uygun İklim ve Toprak Özellikleri Nelerdir? 

Serin iklimden hoşlanan havuç tohumları, 10-15 santigrat derece sıcaklıkta çimlenebiliyor. Havuçların gelişme döneminde ise 15-20 derece sıcaklık ideal görülüyor. Çiçeklenme döneminde, 20-30 derece sıcaklık yeterli oluyor. Eğer doğru sıcaklığı karşılamayan ortamlarda havuç yetiştiriciliği yapmaya çalışırsanız, havuçların turuncu renginde azalma görebilirsiniz. ideal sıcaklıktan düşük veya yüksek alanlarda havuç yetiştiriciliği yaptığınızda, rengin daha açık olduğunu fark etmeniz mümkün. Bunun yanında havuç yetiştirilen alanın yağış miktarı da ürün gelişimi için oldukça önemli. Kök gelişme döneminde, aşırı yağış olduğunda havuçlar su stresi yaşadığı için gelişim sorunları baş gösterebiliyor.

Havuç, toprak açısından seçici bir sebze. Köklerin düzgün bir şekilde yetişebilmesi, sebze yüzeyinin düzgün gelişebilmesi için toprağın hafif bünyeli olması önem taşıyor. Tınlı veya kumlu-tınlı topraklar havuç yetiştiriciliği için en iyi alternatifi oluşturuyor. Bunun yanında eğer yüksek verim almayı arzu ediyorsanız, killi ve killi tınlı toprakları da kullanabilirsiniz. Ancak kesinlikle, havuç yetiştiriciliği için ağır toprakları tercih etmemelisiniz. Zira ağır topraklar, toprakta bulunan taşlar, kesekler havuç köklerinin küçük ve kısa kalmasına, köklerde çatallaşmaya ve saçak kök oluşumuna zemin hazırlıyor. Yanlış toprak seçimi nedeniyle oluşan büzüşme, havuçların uç kısımlarının eğri gelişmesi ile sonuçlanabiliyor.

Havuç yetiştiriciliği için hafif bünyeli toprakları, güneşli alanları, taban suyu seviyesi yüksek olmayan ve iyi drenaj sahibi yerleri tercih etmelisiniz. Bunun yanında, arka arkaya havuç yetiştirmemeniz de oldukça önemli. Toprağın farklı bitkilerden beslenmiş olması ve organik maddece iyi durumda bulunması havuç yetiştiriciliğinde verimi artırıyor. Rejeneratif tarım ilkelerinden biri olan ekim nöbetini uyguladığımız alanlarda, rahatlıkla havuç yetiştirebilirsiniz.

Havuç Yetiştiriciliğinde Tohum Ekimi Nasıl Yapılır?

Havuç tohumlarını ekeceğiniz araziyi öncelikle derin bir şekilde sürmeli, ardından diskaro çekerek toprak keseklerini parçalamalısınız. Yazlık havuç yetiştiriciliği için şubat ayından nisan ayı ortalarına kadar tohum ekimi yapabilirsiniz. Eğer kışlık havuç yetiştirilecekse,  mayıs sonu ile temmuz ayı sonu arasında ekim gerçekleştiriliyor. Çiftçilerimiz 2-3 hafta arayla havuç tohumu ekerek hasatta sürekliliği sağlıyor.

Tohum ekmenin iki yolu var. Havuç tohumlarını yastıklara bırakabilir veya serpme yoluyla toprakla buluşturabilirsiniz. Ayrıca, pnomatik ekim makinesi ile havuç tohumlarını bırakmanız  mümkün. 

Ekimde bırakacağınız sıra arası ve sıra üzeri mesafe, çeşidin kök iriliğine bağlı olarak değişiyor. Sıra arası 10-12 santimetre, sıra üzeri mesafe ise 4-6 santimetre arasında belirleniyor. Tohumların toprak yüzeyinden 2-3 santimetre derine ekildiğinden emin olmalısınız. Eğer tohumları çok fazla derine ekerseniz, köklerin çok daha kısa ve kalın olduğunu, çok yüzeye bırakırsanız ince ve uzun havuçlar hasat edeceğinizi aklınızda tutmalısınız.1000 metrekarelik yani 1 dekarlık alana 200-300 gram havuç tohumu ekmek yeterli.

Havuç yetiştiriciliğinde, tohum ekimi sonrasında, düzgün bir çıkışın sağlanması amaçlanıyor. Bunun için toprak sıcaklığının, nemin önemi büyük. Eğer ideal ortam sağlanamazsa tohumun canlılık oranı ciddi oranda düşüyor, ürünün iriliği ve kalitesi etkileniyor. Ekim sonrasında toprağın bir 2 santimetrelik kısmının kuru kalmamasına özellikle dikkat etmelisiniz. Ekim öncesinde toprak temizliğine özen göstermeli ve yabancı ot ilaçlarından yararlanmalısınız. Havuç bitkileri yabancı ota karşı çok duyarlı olduğu için zirai ilaçlama makineleri ile ilaçlama neredeyse şart. Hatta gerekli durumlarda, çıkış sonrası da yabancı ot ilaçlaması gerekebiliyor. Ayrıca bitkilerin üç-dört yapraklı hale geldiği dönemde seyreltilmesi öneriliyor.

Havuç Yetiştiriciliğinde Gübreleme Nasıl Yapılır?

Havuç organik madde açısından zengin topraklarda daha iyi yetişiyor. Bunun yanında kışlık ekimlerde gübrelemeye daha fazla özen göstermek gerekiyor. Havuç yetiştirirken ne kadar gübre kullanacağınızı hesaplamak için mutlaka toprak analizi yaptırmalısınız. Topraktaki organik madde miktarını dikkate alarak, dekar için ortalama 2-4 ton olgunlaştırılmış organik gübre kullanabilirsiniz. Eğer toprak besin açısından yeterli değilse, kök şeklinde bozulma ve çatallanma meydana geliyor. Olgunlaştırılmış gübre kullandığınızda ise havuç sineği zararının arttığına şahit olabilirsiniz.

Ekimle birlikte kullanacağınız kimyasal gübreleri, bant şeklinde veya çizilere vererek uygulayabilirsiniz. Çizilerin, tohumdan ortalama 2.5-7.5 santimetre uzaklıkta olması gerekiyor. Toprak analizi sonuçlarına göre dekara ortalama 15-20 kilogram saf azotlu gübre, 10-12 kilogram kadar fosforlu gübre, 10 ile 30 kilogram arasında potasyumlu gübre verebilirsiniz. Azot, havucun renginin istenen tonda olmasına yardımcı oluyor ancak fazla azotlu gübre kullanımı kök veriminin önüne geçiyor. Fosfor, verim arttırırken potasyum, kalite ve muhafaza üzerinde etki gösteriyor. Çiftçilerimizin alışık olduğu üzere, azotlu gübrelerin yarısı ekimle beraber, yarısı kök gelişim aşamasında tatbik ediliyor. Ülkemizin toprak yapısına bağlı olarak, bazı bölgelerde bor ve manganez yoksunluğu etkili olduğundan birkaç yılda bir noksanlık gidermek üzere ek gübreler uygulanabiliyor.