Dar Alanda Dikey Tarım Nedir Nasıl Yapılır?

Kentleşme, nüfus artışı, toprakta süren verimsizleşme ve tarım alanlarında azalma, insanlığı yeni çözüm arayışlarına itiyor. Dar alanda verimli tarımsal üretim yapmak için dikey tarım yöntemleri her geçen gün popülerleşiyor. Gökyüzüne uzanan dikey tarlalar, gelecekte artacak nüfusun besin ihtiyaçlarını karşılamak için şimdi en iyi çözümlerden biri gibi görünüyor. Dünyanın dört bir yanında devletler ve çiftçiler, dikey tarım yöntemlerine yöneliyor. Gelişen teknoloji sayesinde değişen tarım yöntemleri sayesinde toprak olmadan da ekim yapılabiliyor.  

Dikey Tarım Nedir?

Takvimler 1999 yılını gösterdiğinde, Dickson Despommier tarafından ilk kez dile getirilen dikey tarım kavramı, yıllar içinde geliştirilerek bugün hayatımızın gerçeği halini alıyor. Dikey tarım, kapalı bir alanda, güneşe veya toprağa ihtiyaç duyulmadan yapılan yenilikçi bir yöntem olarak tanımlanabiliyor. Yatay bir alan ihtiyacına bağlı kalmaksızın, dikey şekilde konumlandırılan özel basamaklı yapılarla tarımsal üretim yapmak mümkün oluyor. Birim alanda daha verimli üretim sağlayan dikey tarımda, su, ışık, nem, sıcaklık ve rüzgar gibi faktörlerin tamamı üreticiler tarafından kontrol ediliyor. Geliştirilen teknolojilerle, ekinlerin ideal düzeyde ışık alması, su ve besin kavuşması sağlanıyor. Çimlenmeden filizlenmeye, gelişmeden hasada kadar tarımsal yetiştiriciliğin her aşaması kontrol altında tutuluyor. 

Güvenli, besleyici mahsul yetiştirmeye imkan veren dikey tarım yöntemi, daha az atık ile daha yüksek verim sağlıyor. Bu nedenle de stratejik önem taşıyor. Ayrıca bu yöntemle, organik meyve ve sebze yetiştirmek mümkün. Sağladığı birçok faydayla geleceğin tarım uygulamalarını işaret eden dikey tarımın ortalama 20 yıl içinde çok daha fazla rağbet görmesi bekleniyor. 

Dikey Tarım Sistemleri Nelerdir?

Dikey tarım hidroponik, aquaponik ve aeroponik uygulamalarla hayata geçiyor. Kontrollü ortamlarda yapılan tarım, kimi zaman geniş depolarda kimi zaman ise dar nakliye konteynırlarında hayata geçiyor. Özel LED ışıklarla, kontrollü ortamda yetiştirilen kimi bitkilerin 10 kat daha fazla verim sağladığı yapılan akademik çalışmalarda ispatlanıyor. Bu nedenle dünyanın birçok farklı ülkesinde dikey tarım sistemi uygulamaları hız kazanıyor. 

Suda dikey tarım yapılabiliyor. Diğer adıyla hidroponik topraksız bitki yetiştirme yönteminin kullanıldığı sistemde, ekinlerin kökleri azot, fosfor, kükürt, potasyum, kalsiyum ve magnezyum solüsyonuna temas ediyor. Toprak yerine çakıl, kum, testere talaşı gibi ikame malzemeler kullanılarak kökler destekleniyor. Su kullanımının topraklı tarıma göre çok daha az olduğu sistemde, akademik çalışmaya göre marul verimi yaklaşık 11 kat artıyor. 

Aquaponik yöntemde, balıklar kullanılıyor. Karasal bitki üretimi su ürünleri yetiştiriciliği ile entegre edilerek çifte fayda sağlanıyor. Suda dikey tarımın bir adım daha ilerisi olan üretim sisteminde, balık tanklarının atıkları filtrelenerek nitrata dönüştürülüyor. Bitkiler bu besinlerle beslenirken bir yandan da balıkların ürettiği karbondioksiti tüketiyor. Yaygın olarak kullanılmayan bu yöntem, sağladığı tasarrufla geleceğin dünyasında yer alacak gibi görünüyor. 

Aeroponik yetiştiricillik için NASA tarafından geliştirilen sistemlerden ilham alınıyor.  Yöntemin Mars’ta tarım için üzerinde çalışılıyor. Progressive Plant Growing Has Business Blooming adlı yayında çalışmaların detayları bulunuyor. Bir yandan da dünyada kullanılarak verim elde ediliyor. Katı veya sıvı herhangi bir ortam gerektirmeyen yetiştiricilikte, hava odalarına asılan bitkiler sıvı bir çözelti ile sislenerek besleniyor. En sürdürülebilir dikey tarım yöntemi olan aeroponik yetiştiricilikte, geleneksel hidroponik sistemlerden %90 daha az su kullanılıyor. 

Controlled Environment Agriculture adlı makaleye göre, kontrollü çevrede tarım dikey tarım için sıklıkla kullanılıyor. Bina temelli dikey çiftlikler kurutulurken eski çiftlikler ve terk edilmiş binalar kullanılıyor. Ayrıca nakliye konteynırları, eski maden kuyuları ve yeraltı tünelleri de dikey tarım için tercih edilebiliyor. Topraksız tarım hakkında detaylı bilgi almak için yazımıza başvurabilirsiniz.

Dikey Tarımda Hangi Ürünler Yetişir?

Dikey tarım ile birçok sebze üretilebiliyor ancak şimdilik daha çok mikro yeşilliklerin yetiştirilmesi tercih ediliyor. Özellikle çilek yetiştiriciliği, marul gibi kısa boylu yeşillik üretimi için dikey tarım sistemleri kullanılıyor. Nane, ıspanak, fesleğen, fasulye gibi ekinlerin üretimi dikey tarım ile yapılabiliyor. 

Dikey Tarımın Avantajları Nelerdir?

• Üretim sırasında iklime bağımlılık ortadan kalkıyor. Böylelikle dört mevsim her ekinin yetiştirilmesi mümkün hale geliyor. Dolaylı olarak mevsimi olmayan sebzelerin fiyatlarında düşüş sağlanmasını ön görebilirsiniz. 
• Yapılan çalışmalar dikey tarım ile 10 kadar daha fazla verim alınabileceğini gösteriyor. Dış etkenler kontrollü olarak sağlandığı için ekinler sadece büyümeye odaklanabiliyor, böylelikle verim yükseliyor. 
• Dikey tarım yaparken geleneksel yöntemlere göre %90 daha az su kullanılıyor. Kuraklık sorunu yaşayan ve çözüm arayanlar, dikey tarım uygulamalarını araştırabilirsiniz. 
• Hastalık ve zararlı riski kontrollü alanda minimuma iniyor. Yabancı o sorunu tamamen ortadan kalkıyor. Bu yolla daha az pestisit kullanılıyor. 
• Optimum koşullarda bitkiler daha az stres yaşıyor. Böylece, hasat süresi oldukça kısalıyor. Çiftçilerimiz yıl içinde daha çok sayıda üretim yapabiliyor. 
• Traktör, sulama pompası ve ekipman kullanımı olmadan tarım yapılabildiği için çevre kirliliği azalıyor. 
• İşçilik maliyetinin bir hayli düşük olduğunu fark edebilirsiniz. 

Dikey Tarımın Dezavantajları Nelerdir? 

• Maliyet ilk dezavantajı oluşturuyor. 
• Geleneksel tarımda daha çok ürün çeşidinde üretim yapılabiliyor. oysa henüz dikey tarım için kısıtlı ürün çeşitlerinden bahsedebiliyoruz. 
• Aydınlatma için daha çok enerjiye ihtiyaç duyuluyor. Gün ışığı yerine led ışıklar kullanılıyor. Tarımda güneş enerjisi kullanımı yaygınlaştığında, yenilenebilir enerji kaynakları kurulduğunda sistemin çevre dostu özelliğinde bahsedilebilecek gibi görünüyor. 
• Enerji sistemlerindeki sorunlar üretimi direkt etkiliyor, enerji verimliliği üst düzeyde bulunuyor. 
• Yüksek teknoloji ve teknik yetkinlik gereken yöntem, birçok çiftçimiz için karmaşık olarak niteleniyor. 
• Düşük iş gücü gerektiren dikey tarım, tarım alanında istihdamı azaltacağı için işsizlik sorunu ortaya çıkıyor. 
• Doğadaki tozlanma gibi doğal süreçlere müdahale olduğu için dikey tarım eleştirilerin odağında yer alıyor. 

Siz de dikey tarım hakkında detaylı bilgiye ulaşarak tarımsal üretimi daha verimli kılmak için çalışmalara başlayabilirsiniz. Tarım alanındaki yenilikleri Tarfin Blog üzerinden takip edebilir, tarımsal ürün ihtiyaçlarınız için Tarfin Mobil uygulamasını tercih edebilirsiniz. Yeni nesil tarımsal alışverişin avantajlarını keşfetmek için en yakın Tarfin satış noktasına ulaşabilirsiniz.