Badem Yetiştiriciliği Nasıl Yapılır?

Anadolu’da yetiştirilen en eski meyvelerden biri olan badem, dünyada en çok Amerika Birleşik Devletleri, İspanya, İran ve Fas’ta üretiliyor. Acı ve tatlı bademler olarak ikiye ayrılan ekin, farklı pomolojik özelliklere göre sınıflandırılıyor. Acı bademler siyanidrik asit içerdiği için daha acı oluyor ve yağ üretiminde kullanılıyor. Tatlı olan bademler ise yiyecek olarak tüketiliyor. Badem bitkisini daha yakından tanımak ve badem yetiştiriciliği hakkında detaylı bilgi edinmek için Tarfin Blog yazımız sizlerle. Ayrıca Tarfin ayrıcalıklarını alışverişlerinizde de yaşayabilirsiniz. Tarfin Mobil uygulamasını hemen indirebilir, girdi fiyatlarını anında görüntüleyerek karşılaştırabilirsiniz. Üstelik, Tarfin yetkili satış noktaları aracılığıyla yapacağınız alışverişlerde peşin veya hasat vadeli ödeme seçenekleri de sizinle. Detaylı bilgi için size en yakın Tarfin yetkili satış noktasını ziyaret edebilirsiniz. 

Peki badem yetiştiriciliği nasıl yapılıyor? Adana Tarım İl Müdürlüğü’nün derlediği bilgilere göre, badem yetiştirmenin iki farklı yolu var. Doğrudan araziye tohum ekerek veya aşılı fidanlarla dikim yaparak badem yetiştirebilirsiniz. Tohum ekimi genellikle sulama imkanları daha kısıtlı olan bölgelerde badem yetiştiriciliği için tercih ediliyor. Aşılı tohumlarla dikim ise sulama imkanı bulunan bahçe ve araziler için daha uygun. Ancak badem yetiştiriciliğinde kalem aşılar verimli olmuyor. Bu nedenle, durgun T göz aşısı metodunu kullanarak bademlere hayat verebilirsiniz. 

Bademlerin dikim mesafesi anaca, badem çeşidine, toprak durumuna ve bakım şartlarına göre değişiyor. Fakat toprak zayıf ve az derinse, genellikle 5x6 m, kuvvetliyse 7x9 m civarında mesafe alınması tercih ediliyor. 

Badem bitkisi yer değiştirmeye karşı oldukça hassas olduğundan, söküm esnasında dikkat edilmezse kökler toprakta kalabiliyor. Bunun yanında kök alınsa dahi zedelenebiliyor. Bu nedenle, söküm esnasında kökü nemli tutmalı, rüzgarda, açıkta bırakmamalısınız. Ayrıca, badem fidanlarını dikime kadar korumalı bir yerde hendeklemeniz gerekiyor. Güneşin zarar vermesini önlemek için sık ve tepe kısımları güneye meyilli şekilde hendeklemeyi tercih etmelisiniz. Eğer dikim mümkün değilse, hendeklemeyi soğuk alanlarda yapmalı ve fidanları mutlaka soğuk hava depolarında bekletmelisiniz. Eğer kışı soğuk olan bölgelerde badem yetiştirecekseniz, gözler kabarmadan, ilkbahar başında dikim yapmanız önemli. Kışı ılık geçen yerlerde ise sonbahar ve kış başında fidan dikmeyi seçebilirsiniz. 

Badem Yetiştiriciliği için İklim Nasıl Olmalı?

Sıcak, ılıman iklim bitkisi olan bademi yetiştirmek için kışların ılık ve yağışlı, yazların sıcak ve kurak olduğu alanları seçmelisiniz. Akdeniz ikliminin hüküm sürdüğü yerlerde badem yetiştiriciliği yapabilirsiniz. Ancak kış soğuklarının -25 derecenin altına düştü yerlerde ekinin, -18 derecenin altına düştüğü alanlarda ise gözlerin zarar gördüğünü aklınızda tutmalısınız. Bunun yanında, bademin soğuklama ihtiyacı -7.2 derecenin altında 300 ile 500 saati buluyor. Diğer yandan olgunlaşma için yüksek sıcaklığa ihtiyaç bulunuyor. 
 

Ayrıca, badem yetiştirirken ilkbahar geç donlarına dikkat etmelisiniz. Birçok meyve ağacından daha önce çiçek açan badem, bu donlardan zarar görebiliyor. Bu nedenle, ilkbahar donlarının sık görüldüğü yerlere kesinlikle badem bahçesi kurmamalısınız. Hatta, önlem almak için eğimli arazilere bahçe tesis etmeli, don olduğunda soğuk hava akımı olmasını sağlamalısınız. 

Badem Yetiştiriciliği için Hangi Anaçlar Kullanılabilir? 

Badem için badem, şeftali, badem şeftali melezleri veya erik kullanılabiliyor. Anaç özellikleri şöyle sıralanıyor: 

• Badem anacı, kireçli, kurak ve sulamaya uygun olmayan araziler için en iyi seçeneği oluşturuyor. Çeşitlerle uyuşması iyi oluyor. Ayrıca, aşılı olan ağaçlar uzun ömürlü ve kuvvetli oldukları için dayanıklılık gösteriyor. Buna karşın, kök ur nametodu, kök kanseri ve armillariaya karşı duyarlılık riski bulunuyor. Diğer yandan, acı badem çöğürleri de kıraç şartlara uyum gösteriyor. Yüksek dayanıklılık sayesinde kemirgen zararı en aza iniyor. 
• Şeftali anaçları, sulanması mümkün ve nametod problemi olan yerler için daha avantajlı. Fakat, uyuşması iyi olmadığı için ortalama 10-12 yaşlardan itibaren verim azalıyor. Bu nedenle sadece şeftali anacı kullanmak yerine melez kullanım tercih ediliyor. Ayrıca, şeftali çöğürleri virüslere karşı duyarlı olmasıyla tanınıyor. 
• Badem ve şeftali melezleri, farklı toprak şartlarına uyum gösteriyor. Çok kuvvetli ve kök sistemleri iyi tutunur olduğu için badem yetiştiriciliğinde tercih ediliyor. 
• Su tutan ve kök çürüklüğü ile bulaşık olan topraklarda erik anacı tercih ediliyor. Lakin, iyi uyuşma göstermediği için verim ve kalite düşük oluyor. Bu nedenle, ticari badem yetiştiriciliğinde erik anacı pek fazla tercih edilmiyor. 

Badem Yetiştiriciliği için Gübreleme Nasıl Olmalıdır? 

Badem ağaçlarının gelişmesi, kalite ve veriminin artması için gerekli besinin sağlanması önemli. Birçok element toprak ve havadan alınmasına rağmen gerekli miktarda azot, toprakta depolanamıyor. Bu nedenle, badem yetiştiriciliğinde her yıl azotlu gübre takviyesi yapmak gerekiyor. Miktar ise toprak analizine göre belirleniyor. Ancak ortalama dekara 12,5 kilogram saf azot verilmesi gerektiğini aklınızda tutabilirsiniz. Eğer toprak orta ağırlıkta ve sulanmayacak bölgedeyse, gübreleme 1 kez yapılıyor. Sulanan veya iyi yağış alabilen alanlarda ise 2-3 kez gübreleme tercih edilebiliyor. 

Badem Yetiştiriciliğinde Hasat Nasıl Yapılır? 

Bademler, genellikle silkeleme şeklinde yere düşürülerek toplanıyor. Meyveler olgunlaştıktan ve dış kabukları kavladıktan sonra hasada geçiliyor. Meyvenin dış yeşil kabuğunun çatlamasından ve renk değiştirmesinden hasat zamanının geldiğini anlayabilirsiniz. 

Kesinlikle, ağacın iç kısımlarında yer alan meyve kabukları çatlamadan hasada başlamamalısınız. Ayrıca, dış kabuktan ayrılmayan bademleri, en kısa sürede kavlatmalısınız. Bu aşamada bademleri soymak için badem soyma makinesi kullanabilirsiniz.