Reoviruslardan bir Orbivirus’un etken olduğu hastalık, kan emen sinekler aracılığıyla bulaşıyor. Tarım Bakanlığı’nın paylaştığı bilgilere göre, sığırlarda ve geviş getiren hayvanlarda görülebiliyor. Enfeksiyöz bir hastalık olan mavi dil hastalığı, hayvandan hayvana veya hayvandan insana bulaşmıyor. Mavi dil hastalığına yakalanmış hayvanların et ve sütleri, insanlar için risk oluşturmuyor. Şimdiye dek tespit edilmiş 26 serotipi bulunan etkenin ülkemizde 4,9 ve 16 serotipleri bulunuyor.
Mavi dil hastalığı salgınları ılıman iklimlerde görülüyor. Soğuk Avrupa kıtası yıllarca hastalıktan uzak görülmesine rağmen, iklim değişiklikleri sebebiyle hastalığın kuzeye doğru yayıldığından bahsedilebiliyor. 1998 yılından bu yana her kıtada en az bir kez mavi dil hastalığı salgını yaşandığı belirtiliyor. 2006 yılında Hollandalı yetkililer, Kuzey Avrupa’nın ilk vakasını duyurdu. Takvimler 2007 yılını gösterdiğinde İngiltere de hastalıkla ilgili vaka rapor etti. Her geçen yıl farklı ülkelerde, iklim değişikliği sebebiyle, hastalığa neden olan sinekler görülüyor ve salgın ihtimali doğabiliyor.
Hemen uygulamayı indir, fiyatları karşılaştır.
Alışverişini hasada varan vadelerle Tarfin'den yap, uygun fiyata al, tasarrufun cebine kalsın!
Hemen uygulamayı indir, fiyatları karşılaştır.
Mavi Dil Hastalığı Belirtileri
Mavi dil hastalığının gösterdiği semptomların sayısı bir hayli fazla. Hastalık, koyunlarda belirgin bulgularla seyrediyor. Sığırlar genellikle hastalansa bile bulgu göstermiyor. Ayrıca keçilere, bufalo, geyik ve develere de hastalık virüsü bulaşabiliyor. Ayrıca Erciyes Üniversitesi tarafından yayımlanan makaleye göre, Kuzey Avrupa’da yayılan serotip 8 kaynaklı virüsün enfeksiyonunın sığır ve diğer tek tırnaklılarda patojen olduğuna dikkat çekiliyor. Bu tür henüz Türkiye’de varlık göstermiş değil.
- Yüksek ateş en yaygın görülen semptomların başında geliyor. (ateş 40-41 dereceye çıkıyor)
- Hayvanlarda fazla miktarda tükürük salgılanıyor ve salya akıntısı artıyor.
- Önce şeffaf sonra irinli burun akıntısı başlıyor.
- Solunum güçlüğü ve kesik kesik nefes alma fark ediliyor.
- Ağızda, dudaklar, yüz, göz kapağı ve kulaklarda hiperemi ve konjeksiyon meydana geliyor.
- Genç hayvanlar ishalden muzdarip olabiliyor.
- Ağız mukozasında ülser ve nekroz ortaya çıkabiliyor.
- Dil, hastalığın ilerleyen basamaklarında maviye dönebiliyor. Şişen dil bazen dışarı doğru sarkabiliyor.
- Tırnakların koroner bandında kırmızılaşma fark ediliyor. Hipedemi kızarmaya neden oluyor.
- Hiperemi kasıklara, koltuk altlarına kadar yayılabiliyor.
- Ayaklarda topallık ortaya çıkabiliyor. Tırnak aralarında çıkan, can yakan yaralar hayvanların topallamadan yürümesine sebep oluyor.
- Dalakta büyüme gerçekleşiyor.
- Deride kırmızılıklar dikkat çekiyor.
- Ciddi durumlarda boyunda kasılmalar ve bir tarafa doğru tutulma meydana geliyor.
- Yavru atma ve ölü kuzu doğumları öne çıkıyor.
- Hayvanlar kilo kaybediyor.
- Mavi dil hastalığına yakalanan hayvanlarda 8-10 gün arasında ölüm meydana gelebiliyor. Aynı süre zarfında, hayvanların tüylerinin dökülmesine, kısırlığına, büyüme geriliğine rastlanabiliyor. Hayvan bu sürede zorlu ve uzun sürede olsa da iyileşebiliyor.
Mavi Dil Hastalığı Nasıl Bulaşır?
Mavi dil hastalığı hayvandan bir diğerine direkt olarak bulaşmıyor. Bulaşım, culicoides cinsinden sinekler aracılığıyla oluyor. Sinekler, enfekte hayvandan kan emerek virüsü aldıktan sonra, bir hafta içinde virüsü başka hayvanlara bulaştırabilecek düzeye getiriyor. Sonrasında başka hayvanları sokan sinekler, onlara mavi dil hastalığa neden olan virüsü bulaştırabiliyor. Ayrıca hastalığın cinsel yolla da bulaşabildiğine dikkat çekiliyor.
Mavi Dil Hastalığı Nasıl Teşhis Edilir?
Mavi dil hastalığının teşhisi için ateşi olan, belirti gösteren hayvanlarda 10 ml kadar kan alınması yeterli oluyor. Ağız, burun ve göz akıntılarından örnek alınması da virüs tespitinde kullanılabiliyor. Eğer hasta hayvanlar hayatını kaybettiyse, lezyon gösteren organlardan örnekler alınarak soğuk zincir bozulmadan laboratuvarlara gönderilebiliyor. Dil, dudak, akciğer, dalak, karaciğer, böbrek ve lenflerden lezyon görüler parçalar, analizde kullanılabiliyor. Bunun yanında otopsi, tanıda belirleyici olabiliyor.
Eğer hastalığı atlatan veya aşılanan hayvanların bağışıklık durumu teşhis edilmek isteniyorsa kan testi yapılması yeterli oluyor.
Mavi dil hastalığı, bulaşıcı ektima, şap hastalığı, koyun çiçeği, bitki zehirlenmeleri, sığır vebası gibi hastalıklarla karıştırılabiliyor. Salya, ateş ile seyreden bazı vakalarda laboratuvar testleri olmadan hastalığın ayırt edilmesi imkansız oluyor. Bu nedenle tedavi için doğru teşhis yapılması öneriliyor.
Mavi Dil Hastalığından Korunmanın Yolları Nelerdir?
- Hastalığın önlenmesi için öncelikle bulaşmaya neden olan sineklerle mücadele gerçekleştiriliyor. Özellikle salgın görülen yerlerde, daha çok gebe hayvanların gebeliklerinin ilk zamanlarında, uygun bir püskürtme yöntemiyle sineklerden korunma tercih edilebiliyor.
- Koyunlarda koruma aşı ile sağlanıyor.
- Karantina uygulamaları ile hasta hayvanlar sağlıklı olanlardan ayrılıyor.
- Kontrollü hareket sağlama, hayvanların hastalık kapma olasılığını azaltıyor.
- Hastalığa karşı dezenfeksiyon yapılıyor.
- Sineklerin yuvalandıkları su birikintilerinin ve bataklıkların kurutulmasına özen gösteriliyor.
Mavi Dil Hastalığı Aşısı
Mavi dil hastalığı aşıları ilkbaharda ve kırkımdan yaklaşık 3-6 hafta önce yapılıyor. Böylelikle daha çok bağışıklık etkisi sağlanabiliyor. Yalnız, aşkı koçlarda geçici bir süre kısırlık yaptığı için koç katımından sonra aşılamaya geçilmesi tavsiye ediliyor. Mavi dil aşısı gebe hayvanlarda düşüğe veya anomali görülen kuzu doğumlarına sebep oluyor. Bu nedenle gebe hayvanlara mavi dil hastalığı aşısı yapılamıyor.
Ülkemizde Tarım Bakanlığı hastalık görülen mihraklarda, 3 yıl boyunca aşılama yapılmasını şart koşuyor. Bahar aylarında, enfeksiyon ihtimali olan dönemlerden en az 1 ay önce aşı yapılıyor ve 1 yıl aranın ardından tekrar aşı uygulanıyor. Hastalığa karşı ülkemizde canlı aşı kullanılıyor. Benzer bir şekilde Afrika’da da canlı aşı tercih edilirken Avrupa ülkelerinin birçoğunda inaktif aşı yapılıyor.
Ülkemizde, en sık görülen tür olan BT-4 serotipine karşı aşılama gerçekleştiriliyor.
Mavi Dil Hastalığının Tedavisi Nasıl Olur?
Mavi dil adı verilen hastalık için direkt bir tedaviden söz edilemiyor. Bu nedenle koruyucu önlemlere önem vermek tek çare gibi görünüyor. Mavi dil hastalığı, Hayvan Sağlığı Örgütü (OIE)’nün ve ülkemizde Tarım Bakanlığı’nın ihbarı mecburi hastalıklar listesinde yer alıyor. Hasta hayvanların imhası ve sineklerle mücadele sonucu salgının oluşması engellenebiliyor.
Mavi Dil hastalığı çıkan yerlerde önce Tarım Bakanlığı’na haber veriliyor, ilgili işletme ve hayvanlar tespit ediliyor. Ardından tüm duyarlı türden hayvanların yakılarak veya gömülerek imhası gerçekleştiriliyor. Gerekli önlemler, enfekte işletmelerin çevresindeki 20 kilometre yarıçaplı alanda gerçekleştiriliyor. Bakanlık tarafından belirlenen aşılama ve alternatif tedbirler hayata geçiriliyor.
Tarım ve hayvancılık ile uğraşan çiftçilerimiz için doğru ve kapsamlı bilgi, Tarfin Blog’da sunuluyor. Siz de Tarfin Blog’u takip edebilir, binlerce çiftçimizin güvenle alışverişlerinde kullandığı Tarfin Mobil uygulamasını indirerek tarım alışverişlerinde en uygun fiyatları bulabilirsiniz. Üstelik dilerseniz peşin dilerseniz taksitli ödeme imkanından yararlanabilir, tarım girdilerinizi sipariş verebilirsiniz. Tarfin ile tanışmak için Türkiye’nin dört bir yanındaki yüzlerce yetkili satış noktasından birini ziyaret edebilirsiniz.
