Bulaşıcı hastalıklar arasında kategorize edilen şap hastalığı için aft humması ismi de kullanılabiliyor. Sığır, domuz, koyun, keçi gibi çiftlik hayvanlarının yanı sıra kirpi, fare, ceylanlarda da şap hastalığına rastlanabiliyor. Hızla yayılan ve salgınları zaman zaman baş gösteren rahatsızlığın, birbirinden farklı 7 tipi olduğundan bahsediliyor.
Ankara Tarım İl Müdürlüğü’nce hazırlanan bilgilere göre, şap hastalığının A, O, C Sat 1,Sat 2, Sat 3 ve Asya 1 tipleri bulunuyor. Her biri karakteristik özelliklere sahip olan türlerin farklı alt türleri olduğunu belirtmek de mümkün. Şap hastalığı konusunda yapılan ilaç ve aşı çalışmaları türlere göre hazırlanıyor. Şap çeşitlerini, hastalık faktörlerini ve alt türlerini tanımak mücadele için önem arz ediyor.
Hemen uygulamayı indir, fiyatları karşılaştır.
Alışverişini hasada varan vadelerle Tarfin'den yap, uygun fiyata al, tasarrufun cebine kalsın!
Hemen uygulamayı indir, fiyatları karşılaştır.
Süt veriminde azalmaya, hayvanlarda gelişim geriliğine, gebelerde yavru atmaya, küçükbaşlarda ölüme neden olduğu için şap hastalığıyla mücadele oldukça önemli görülüyor. Ayrıca süt ve süt ürünlerinin ticaretinin engellenmesi de ekonomik kayıpları artırıyor. Bu nedenle şap hastalığını yakından tanımalı, erken tanı, tedavi ve belirtiler konusunda bilgi sahibi olmalısınız.
Şap - Tabak Hastalığının Belirtileri Nelerdir?
Şap hastalığının hayvanlarda kuluçka süresi 2 ile 7 gün arasında değişiyor. Virüs vücuda girdikten sonra ortalama 2-7 gün arasında ilk belirtiler görünür hale geliyor. Şap hastalığının en sık rastlanan belirtileri:
- Hayvanlarda yüksek ateş.
- Ayakta veziküller (su dolu kabarcıklar) oluşması. Veziküllerin zamanla patlayarak yaraya dönüşmesi.
- İştahsızlık.
- Köpüklü ve uzayan salya oluşumu.
- Ağızda şapırdatma.
- Yaralarda yoğun iltihaplanma.
- Ağız, ayak, burun deliği ve memelerde vezikül meydana gelmesi.
- Buzağılarda kalp kasına tutulum sonucu ani ölüm.
- Gözlerde sulanma.
- Topallık.
- Sütten kesilme.
- Diş etlerinde aft benzeri kabarcıkların çıkması. Kabarcık büyüklüğü mercimek hatta fındık kadar olabiliyor.
- Boynuz diplerinde enfekte yaralar.
- Solunum güçlüğü.
Küçük ırk sığırlarda, körpe buzağılarda hastalık çok daha hızlı ilerliyor. Çoğunlukla yaz aylarında artan hastalık, hemen hemen her mevsimde görülebiliyor.
Şap Hastalığı Nasıl Bulaşır?
Şap hastalığının birincil bulaşma yolunun hayvanların vücut sıvıları üzerinden olduğu biliniyor. Salya, sümük, süt, dışkı ve idrarlarla şap hastalığı yayılıyor. Ayrıca ölü hayvanların bedenleri, kesilmiş etleri, sütleri, hastalığın salgın haline dönüşmesinde önemli rol oynuyor. Taşıyıcı olan hayvanların sağlıklılarla teması, hayvan nakilleri, dışarıdan sürüye yeni hayvan katılması, hastalığa davetiye çıkartıyor. Şap hastalığının yayılması için illa canlı temasına gerek bulunmuyor. Nakilde kullanılan kamyondan sağım makinesine, ahırdan, bakıcının kıyafet ve ayakkabılarına kadar birçok öge, şap hastalığını yayıyor. Keza, yakın bir bölgede şap hastalığı çıktığında, kemirgenler vasıtasıyla geniş alana yayılabildiği biliniyor.
Açık alanlarda haftalarca canlılığını koruyan virüs, rüzgarla ve kuşlar aracılığıyla dağılabiliyor. Öyle ki 60 kilometre uzağa bile taşınabildiği kayıtlarda yer alıyor. Virüsün direnci ve kolaylıkla salgın oluşturabilme kapasitesi, şap hastalığının ürkütücü boyutlarını gözler önüne seriyor. Buna rağmen, hastalığa neden olan virüsün, yoğun güneş altında etkisizleşmesi, 60-65 derecede 30 dakika, 85 derecede hemen ölmesi mücadeleye yön veriyor. Uzmanlar, şap hastalığı virüsünün, nemli, soğuk ve karanlık alanlarda daha çabuk yayıldığının altını çiziyor.
Belirtiler zaman zaman yavru atma hastalığı gibi diğer rahatsızlıklarla karıştırılabiliyor. Şap hastalığının teşhisi ancak klinik ortamda yapılabiliyor. Virüsün tipi, alınan numunelerle laboratuvarda netleştiriliyor.
Şap Hastalığı İnsana Geçer mi?
Evet, şap hastalığı insanlara da bulaşabiliyor. Özellikle hayvanlarla yakın temasta bulunan çiftçilerimiz, hayvan ticareti yapanlar, hayvanların bakıcılığını üstlenenler ve hayvancılık yapılan çiftliklerde çalışanlar temel risk grubunu oluşturuyor. Hastalık, hayvanların sütünü içen küçük çocuklarda, hayvanlarla teması olan kişilerde, bulaşık yerlerde olanlar ve eşyaları kullananlarda görülebiliyor. Şap hastalığına yakalanan insanların ağızlarında, göz ve parmak aralarında su keseleri meydana geliyor. İnsan için tehlikeli olmadığı düşünülen virüs, nezle tipi belirtiler yaratabiliyor. Şap hastalığının insandan insana bulaşmadığının da altı çiziliyor.
Şap Hastalığından Korunmak için Neler Yapılmalıdır?
- Şap hastalığının en önemli koruyucu önleminin aşı olduğu biliniyor. Bir yaşına kadar olan hayvanlara 4 ayda 1, 1 yaşın üstündekilere 6 ayda bir kombine aşı uygulanıyor. Soğuk zincir bozulmadan aşıların uzmanlar tarafından, uygun koşullarda uygulanması gerekiyor.
- Yeni alınan hayvanın sürüye katılmadan önce 21 gün boyunca karantinada tutulması gerekiyor.
- Ahırlara özel kıyafet ve çizmelerin giyilmesi, hayvan bakıcı sayısının kısıtlı tutulması önem arz ediyor.
- Sağım öncesi ve sonrasında malzemelerin sıcak su ile yıkanması ve ahırlarda hijyene dikkat edilmesi öneriliyor.
- Hastalık riski olan veya şüphe duyulan bölgelerde hayvan alınmaması tavsiye ediliyor.
- Ölen hayvanların yakılarak veya derin çukurlara, üzerine sönmemiş kireç dökülerek gömülmesi gerekiyor. Defin sırasında kullanılan malzemeler, işlem sonrası 80 derece sıcak suda kaynatılarak dezenfekte ediliyor.
- Sevk edilecek hayvanlara 15 gün önceden aşılama öneriliyor.
Şap Hastalığı Nasıl Tedavi Edilir?
Şap hastalığının etkenine direkt tedavi uygulanmıyor ancak yan etkilerden dolayı oluşan enfeksiyonların tedavisi gerçekleştiriliyor. Ölüm oranı düşük olan şap hastalığında, ağızdaki yaralar için karbonatlı, sodalı su ve sirkeyle ağız içi yıkanıyor. Ayaklara dezenfektan uygulanıyor. Hasta hayvanlara A vitamini açısından zengin besinler takviye ediliyor. Ayrıca ateşli dönemlerde antibiyotik kullanımına başvuruluyor.
Şap hastalığının tedavisinde geleneksel yöntemlerden de destek alınabiliyor. Halk veterinerliği kayıtlarına göre, şap hastalığına yakalanan hayvanlara şap ile müdahale edilebiliyor. Hayvanın ağzının içine dökülen şap ile masaj yapılıyor. Oluşan yaralara çeşitli yağlar tatbik ediliyor. Tırnaklarda yara oluşumu varsa, yaralı alana hamsi balığının suyu veya ezilmiş pancar dökülerek iyileşmesi için destek sunulabiliyor. Ancak günümüzde modern tıbbın ve veterinerliğin gelişmesi nedeniyle şap hastalığına dair herhangi bir şüphe durumunda Tarım Bakanlığı’na ve uzman veterinerlere ulaşmak gerekiyor.
Tarım ve Hayvancılık konusundaki girdi ihtiyaçlarınız için yanınızda olan Tarfin, Tarfin Blog ile sizleri bilgilendiriyor. Peşin veya vadeli ödeme seçenekleriyle çiftçilerimizin gereksinimlerini karşılamasına yardımcı olan Tarfin Mobil’i hemen indirebilirsiniz.
