Shetland Koyunu Nedir? Özellikleri Nelerdir?

Yünü ile ünlü olan koyun türü shetland, adını Shetland Adaları’ndan alıyor. İskoçya’ya bağlı olan adalardan çıkan bu koyun türü, ikonik görünümüyle hemen diğer koyunlardan ayırt edilebiliyor. Irkın kökeninin Norveç’e dayandığı rivayetler arasında… Kuzey Avrupa kısa kuyruklu koyun türleri arasında sınıflandırılan shetland koyunu, bugün dünyanın birçok yerinde yetiştiriliyor. Cinsin soyu, günümüzde örneği kalmayan Scottish dunface türüne dayanıyor. Islah edilmemiş bir arazi koyunu olan shetland hakkında detaylı birçok bilgiye Tarfin Blog yazımızdan ulaşabilirsiniz. Tarfin’in koyun ırkları, tarım ve hayvancılık hakkında sizler için özenle hazırladığı yazıları inceleyerek çiftçilik dünyasını keşfetmeniz mümkün. Üstelik Tarfin’in sizler için sunduğu tek avantaj doğru bilgi değil. Buna ek olarak Tarfin’in hazırladığı Tarfin Mobil uygulaması üzerinden, tarım ve hayvancılık girdilerinin fiyatlarını anında görüntüleyebilir, karşılaştırabilirsiniz. Dilerseniz Tarfin yetkili satış noktalarını ziyaret ederek Tarfin üzerinden sipariş verebilir, tarım girdisi alışverişlerinde peşin veya hasat vadeli ödeme seçeneklerine sahip olabilirsiniz. Bini aşkın bayi arasından, size en yakın Tarfin yetkili satış noktasına gelin, Türkiye’de Tarfin ayrıcalıklarını yaşayan on binlerce mutlu çiftçimiz arasında yerinizi alın. 

Shetland Koyunu Özellikleri Nelerdir? 

Ticari ırklara göre daha yavaş gelişim gösteren shetland koyunları, uzun ömürlü olmasıyla tanınıyor. Ayrıca, dayanıklılık, kolay kuzulama ve kısmen yetiştirmenin tasarruflu olması gibi avantajlar da sunuyor. Shetland cinsinin zor koşullara ve kötü beslenmeye rağmen yıllarca dayandığı biliniyor. Cinsin hala sahip olduğu ilkel hayatta kalma dürtüsü, onları bugün bile çok daha dayanıklı kılmaya yardımcı oluyor. 

• Shetland koyunları en küçük Britanya ırklarından biri. 
• Çoğunlukla boynuz bulundurmuyorlar. Ancak zaman zaman koçlarda boynuz yer alabiliyor. 
• Yün kalitesiyle tanınan koyunların yünü yumuşak, ince olduğu için pazarda tercih ediliyor. 
• Hayvan boyutlarının küçük olması, onları et pazarı için elverişsiz kılıyor. 
• Küçük gövdeli olan hayvanların yüzlerinde, burunlarında ve bacaklarında az miktarda yün yer alıyor.
• Orta uzunlukta bacaklara sahip olan koyunların bacaklarının ince kemikli olması dikkat çekiyor. 
• Kulakları dik ve küçük oluyor. 
• Kısa, rastgele şekilli, dibi geniş kuyruklar bulunduruyor. 
• Farklı renklerde bulunabilen koyunların beyaz, kahverengi ve siyah çeşitlerini görmek mümkün. 
• Shetland koyunların sinek saldırılarına, ayak rahatsızlıklarına, parazitlere karşı dirençli olduğu biliniyor. 
• İlkel bir tür olmasına rağmen son derece uysal, sakin ve anaç olan shetland koyunları, bu özellikleriyle küçük yetiştiricilerin bile tercihi olabiliyor. Ayrıca, bu koyunlar insanlarla etkileşime girme, iletişim sırasında kuyruk sallama ve insanların ilgisinden hoşlanma özelliklerine de sahip. 

Shetland Yünü Nedir, Nasıldır? 

Farklı yün renklerinde koyun bulunduğu için shetland yününün de renkleri çeşit çeşit oluyor. Eski zamanlarda yünün boyanmadan kullanılabilmesi nedeniyle, shetland yününe olan talep de daha fazla oluyordu. Hem endüstriyel alanda hem de ticari bir meta olarak oldukça kıymet gören yün çeşidi, farklı örgü yöntemleriyle işlenerek kumaş oluyordu. Yünün ince yapıda olması sayesinde, son derece hafif, incecik kumaşlar yapmanın mümkün olması, shetland yününün namının tarih boyunca yayılmasına neden oldu. Koyunların yünü öyle kıymetli ki 2011 yılında coğrafi statü ile ödüllendirildi. Hatta bu yün, gıda dışı ürünlerde coğrafi işaret alan ilk ticari ürün olarak kayıtlara geçiyor. Yapağıların ağırlığı 1 ile 1.5 kilogram arasında olurken lif uzunluğu ise 10 cm ölçülüyor. 

Shetland koyunlarının hiçbir zaman kırpılmadığı not düşülüyor. İlkbaharda doğal olarak yapağı gevşiyor ve yolunuyor. Türe özgü olan bu özellik sayesinde sonra tüyler yeniden tüy çıkıyor. Hayvanlara acı vermeyen bu işlem, birçok koyun için tercih edilen kırpmadan daha iyi görülüyor. Çünkü kırpma sırasında, yapağıda yer almaması gereken tüyler de alınıyor. 

Shetland Koyununun Önemi Nedir? 

Yirminci yüzyıl başlarında yapılan melezleme çalışmaları nedeniyle shetland ırkının yün kalitesinin düşmeye başladığı kayıtlara geçiyor. Bu nedenle, melezleme bir tehdit olarak görülüyor ve cins özelliklerinin korunması için resmi kurumlar oluşturuluyor. Ancak bu çabalar yeterli olmadığı için 20. yüzyılın ikinci yarısında shetland koyunları nadir bulunan bir cins konumuna düşüyor ve tehlike altındaki ırklar arasında listeleniyor. O günden bu yana, küçük çiftlikler arasında popülerleşen shetland koyunlarının nüfusu, günümüz İngiltere’sinde 3000’in üzerinde bulunuyor. Türün yetiştirilmesi, korunmasına dair çalışmalar hala sivil toplum örgütlerince kontrol ediliyor. 

Shetland Koyunlarının Kuzulama Takvimi Nedir? 

İlkel koyun türlerinde olduğu gibi shetland koyunlarında da kuzulama mevsimsel olarak gerçekleşiyor. Kuzey yarım kürede ekim ve kasım aylarında veya ilkbahar ve yaz dönemlerinde kuzulama oluyor. Ancak bakım ve yemleme eksikliği, kuzulama oranı bir hayli düşüyor. Sağlıklı meralarda otlatma olduğunda, koyunlar iyi bakıldığında ikiz yavrulama çok sık görülüyor. Koyunların kuzu reddetme oranı ise bir hayli düşük. Dayanıklı, kolay kuzulayan ve anaç bir tür olduğu için, doğan kuzularda canlılık oranı da yüksek çıkıyor. Ayrıca shetland koyunlarının yüksek miktarda süt ürettiği kayıtlara geçiyor. Shetland koyunları 12 yaşına dek kuzulayabiliyor. Kuzulama oranı %150 ile %160 arasında değişiyor. 

Shetland Koyunları Kaç Kilo Olur? 

Shetland kuzuların doğduğunda 2-3 kilogram civarında olmasına ise bir hayli yaygın rastlanıyor. Yavaş gelişen shetland kuzuları, yetişkin olduklarında dahi birçok koyun türünden daha düşük kilolarda kalıyor. Shetland koyunlarının erkekleri 41 ile 57 kilo arasında tartılıyor. Dişilerin ağırlığı ise 34 ile 45 kilogram arasında değişiyor.

Shetland Koyununun Eti Nasıldır? 

Küçük bir koyun cinsi olan shetland koyunlarının eti oldukça sınırlı olduğu için genellikle et için yetiştirilmelerine rastlanmıyor. Ancak koyunların eti oldukça az yağ içeriyor ve özellikle yağsız et tüketenlerin tercihi oluyor. Ayrıca, lezzetiyle nam salan shetland koyunlarının etinin oldukça değerli olduğunu bilmelisiniz.