Varroa Nedir ve Mücadelesi Nasıl Yapılmalıdır?

Tam adı varroa jacobsoni oudemans olan parazit, halk arasında varroa olarak biliniyor. Ülkemizde ilk kez 1978 yılında Ege Bölgesi içinde görülen arılarda varroa zararlısı, günümüzde arıcılıkta sıklıkla yaşanan sorunlardan birinin kaynağı. Arıdan arıya, koloniden koloniye geçen ve günümüzde çok sık görülen varroa etmeni, birçok farklı hastalığa da zemin hazırlıyor. Erken teşhis ve zaman kaybetmeden başlayan tedavi, problemin hızla çözülebilmesini sağlarken, geç kalınması durumunda varroa hastalığı koloni ölümlerine neden olabiliyor. Varroa miti veya paraziti olarak anılan atmeni, varroa hastalığını yakından tanımak için siz de Tarfin’in sizler için hazırladığı bilgilerden yararlanabilirsiniz. Tarfin yalnız tarım hakkında bilgiler sunarak sizleri bilgilendirmek için değil, tarımsal alışverişlerinizde de yanınızda. Peşin veya hasat vadeli ödeme imkanı sunan sistemi ile dikkat çeken Tarfin Mobil uygulama üzerinden anında fiyat karşılaştırmasına imkan tanıyor. Siz de şimdi Tarfin Mobil’i indirin, size en yakın Tarfin yetkili satış noktaları adreslerini görüntüleyin! 

Varroa Hastalığı ve Mücadelesi Hakkında Bilgi Sunan Başlıklarımız: 

• Arılarda Varroa Nedir?
• Varroa Hastalığı Nedir, Önemi 
• Varroa Zararı Nedir?
• Arı Varroa Hastalığı Nasıl Yayılır?
• Arıcılıkta Varroa Nasıl Anlaşılır? 
• Varroa Mücadelesi Nasıl Yapılır? 

Arılarda Varroa Nedir?

Önemli dış parazit hastalıklarından biri olan varroosis, arılarda varroa etmeninin neden olduğu hastalığa deniyor. Bal arılarında larva, pupa ve erginler üzerinde varlık gösteren ve onlardan beslenen parazit, hızla çoğalarak kayıplara neden oluyor. Arıların kanatlarında, bacaklarında deformasyona neden olan zararlı, kısa bacak ve karın gibi anomalilere neden oluyor. Ergin arılarda ise verim düşüklüğü oluşturuyor. Sönmeye başlayan kovanlarda hastalık tespit edilebilirken akarlar kısa sürede diğer kovanlara da yayılarak tüm koloniye zarar verebiliyor. Hem varroosis hem de etmenin neden olduğu diğer hastalıklar arıcılık için oldukça büyük zararlar meydana getiriyor. 

Varroa Hastalığı Nedir, Önemi 

Varroa hastalığı dünyada ilk kez 1904 yılında tespit edilmiştir. Güneydoğu Asya kökenli olduğuna inanılan parazitin önceleri önemli bir hastalık meydana getirdiği kaydedilse de farklı cinslerde ağır kayıplar oluşturmaya başladığı tarihi notlarda yer alıyor. Hollanda, Rusya, Çin, Filipinler, Hong Kong, Japonya ve Paraguay’da görülen varroa parazitinin ticaret yoluyla ülkelere taşındığı ve Amerika, Kanada gibi ülkelerde de görüldüğü kaydediliyor. 70’lı yıllarda Avrupa’ya yayılan hastalıklı kovanlar ile beraber, takvimler 70’li yılları gösterdiğinde ülkemizde de ilk kez varroa hastalığı tespit edilmiştir. Arılarda varroa hastalığı, arının tüm gelişme dönemlerinde zarar oluşturduğu için önem arz ediyor. Larva, pupa ve ergin dönemlerdeki arıların parazitlenmesi her dönemde benzer sorunlara ve uzun vadeli verim kayıplarına neden oluyor. Eğer etkili ve sistemli bir mücadele yapılmazsa, kesin çözüm imkansız görülüyor. 

80’li yıllarda epidemik olarak görülen arı varroa hastalığının 600.000 koloni, 7.000-7.500 ton ürün kaybı yarattığı tahmin ediliyor. Ekonomik kayıp, arılarda fiziki anomali ve verim düşüklüğüne neden olan sorun nedeniyle en yüksek ölüm oranı ise bahar aylarında görülüyor. (Kaynak)

Varroa Zararı Nedir?

Hastalığın kovanda yaptığı zararları şöyle sıralayabiliriz: 

• Parazit varlığında yavru arılarda gelişme engelleniyor, erginler güçsüzleşirken uçamayacak kadar kondisyon kaybedebiliyor. Parazitten kurtulmak için çırpınan arıların huzursuzlandığı görülüyor. 
• Erkek arı nüfusu belirgin oranda azalırken çiftleşme yeteneği azaldığından üreme hızında düşüş gözleniyor. 
• Kanatsızlık, tek kanatlılık, kısa uzuvlar parazit sonucu meydana geliyor. 
• İşçi arılarda yavru bakımı zayıflıyor. Dişilerin yumurtlama kapasitesi düşüyor. 
• Petek gözlerinde ölü larva sayısı artıyor. Arılar larvaları dışarı atmadığı için yavru çürüklüğüne benzer belirtiler gözleniyor. Petek gözlerinin çevresi beyazlıyor.
• Arılarda varroa parazitlerinin beslenmek için açtıkları yaralar diğer hastalıklara kapı aralıyor. Direnci azalan hayvanlar akut paralizis virüsüne karşı duyarlı oluyor. 
• Zayıf koloniler yağmalanmaya hazır hale geliyor. 
• Varroa zararı nedeniyle kış salkımı yapma oranı düşüyor. 

Arı Varroa Hastalığı Nasıl Yayılır?

Arı kolonilerinde yetişkin arılar genellikle varroa hastalığına neden olan akarlar için taşıyıcılar olarak görev yapıyor. Ayrıca arıların bulaşık bölgelere uçmaları, zararlının potansiyel olarak bulaşabileceği alanları oluşturuyor. Türkiye'de, gezginci arıcılığın hızla yayılmasının bu durumu büyük ölçüde kolaylaştırdığı biliniyor. Bununla birlikte, yurt içinde ve yurt dışında bulaşık bölgelerden getirilen ana arılar, oğullar veya kovan değişimleri gibi aktiviteler hastalığın yayılmasını hızlandırıyor. Kovan ticareti hastalığın günümüzde hemen hemen dünyanın dört bir yanında görülmesinin temel sebeplerinden biri. 

Yetişkin dişi akarlar, larvalar ve yetişkin arılar üzerinde yaşayabiliyor. Arıların tüm yaşam dönemlerinde onları konukçu yapabildikleri ve zarar verebildikleri için parazitler koloniden koloniye kolayca yayılabiliyor. Bu özellik, akarların arı kolonileri, ülkeler ve kıtalar arasında yayılmasına neden oluyor. 

Varroa hastalığının bulaşık kolonilerden sağlıklı kolonilere arı transferi, kontrolsüz birleştirme, yeni kovanların oluşturulması, bulaşık arıların diğer kovanlara girmesi, oğul kontrolü için gerekli önlemlerin alınmaması gibi nedenlerle kolaylıkla bulaştığı biliniyor. Bunun  yanında zayıf kolonilerde yağmacılık yapılması, etkisiz mücadele yöntemleri, kontrolsüz arı ve kovan alımı, denetimsiz gezginci arıcılık, iç karantina önlemlerinin alınmaması ve yeterli bilgi eksikliği gibi faktörler hastalığın yaygınlığını artırıyor. 

Arıcılıkta Varroa Nasıl Anlaşılır? 

Arıcılık sorunlarında varroa teşhisini koymak için arı kolonisindeki gelişme aşamaları gözlemleniyor. Yetişkin dişi varroa akarları, koyu kızıl-kahverengi veya koyu kahverengi renkte olup, düz ve oval yapıda bulunuyor. Ortalama boyutları, görünümleri ile arı bedenlerinde bulunan parazitler incelenerek varroa hastalığı teşhis edilebiliyor. Özellikle arı biti ile benzerlik gösteren parazitin teşhisi için kapsamlı tarama yapılması gerekebiliyor. 

Tanıda kullanılan yöntemler arasında arıların üreme gözlerinde, balmumu artıklarında ve polenlerde varroa akarlarının aranması ve mikroskop altında incelenmesi bulunuyor. Ayrıca hayvanlarda huzursuzluk, verim düşüklüğü gibi zararlar analiz edilerek parazit şüphesi destekleniyor. Hem laboratuvar muayenesi hem de klinik araştırmalar ile desteklenen şüpheler sonucu parazit ve hastalığa dair kesin sonuca varılabiliyor. 

Varroa Mücadelesi Nasıl Yapılır? 

Varroa mücadelesi için ilaç bir çözüm olsa da mümkün olduğunda kullanımdan kaçınılıyor. Öncelik arıları tedavi etmekten ziyade hastalıktan korunmak olduğu için kovan bakımlarının düzenli yapılması, koloni beslenmesinin yeterli olması, zayıf kolonilerin uçuş deliklerinin daraltılması alınacak ilk önlemlerden bazıları. Ayrıca kovan temizliğine önem verilmesi ve gezginci arıların kontrolü varroa için önleyici eylemler arasında sıralanıyor. 

Eğer kovanlarda salgın ve parazit istilası olduğu tespit edilirse, 3285 sayılı hayvan sağlığı ve zabıtası kanununun 9 ve 10. maddelerine göre il ve ilçe tarım müdürlüklerine haber verilmesi gerekiyor. Hükümet veteriner hekimi gözlemi altında petekler muayene edilirken, veteriner ulaşana kadar idari makamlar hastalıklı petekleri muhafaza ediyor. 

Hastalıkla mücadele için yasaların ve veterinerlerin öngördüğü üzere fiziksel, biyolojik ve kimyasal müdahaleler gerçekleştiriliyor. Fiziksel ve biyolojik mücadele yöntemleri arıların kovanlara bal nektarı getirdiği dönemlerde gerçekleştiriliyor. Kimyasal mücadele ise balın hasadının ardından, yavruların en az sayıda olduğu dönemlerde gerçekleştiriliyor.  

Robotik Arı Kovanları ve Arıcılığın Geleceği adlı yazımızı okumak için tıklayınız. 

Siz de parazit veya hastalık durumunda hemen yetkili mercilere başvurmalı ve idari otoritelerin önerilerini yerine getirmelisiniz. Yazımızda sunulan detaylar bilgilendirme amacı taşımaktadır. Kesinlikle teşhis veya tedavi için kullanılmamalıdır. Arılarda verim kaybı veya hastalık belirtileri gözlemliyorsanız zaman kaybetmeden uzmanlara danışmalısınız.