Turunçgil Çeşitleri Nelerdir? Turunçgil Yetiştiriciliği

Dünyada en çok yetiştirilen meyveler olarak tanınan turunçgiller, zengin çeşitleriyle dikkat çekiyor. Anavatanı Güneydoğu Asya olan meyveler, bugün dünyanın dört bir yanında yetiştiriliyor. Tropik, sıcak ve serin subtropik alanlarda turunçgil yetiştiriciliği yapılabiliyor. En kaliteli turunçgil yetiştiriciliği ise subtropik alanlarda gerçekleştiriliyor. Ülkemizde yetiştirilen ve yüksek ekonomik değere sahip olan turunçgillerin başında portakal geliyor. Limon, turunç, mandalina ve greyfurt da diğer türleri oluşturuyor. Ayrıca kumkuat, lime ve ağaç kavunu ekonomik önemiyle dikkat çekiyor. 

Sedef otugiller familyasında bulunan citrus cinsine narenciye veya turunçgil deniyor. Turuncu, sarı veya yeşil renklerde olabilen meyveler, bol sulu, keskin aromalı, lifli, dilimli ve kabuklu özellikleriyle ayırt ediliyor. Turunçgil çeşitleri arasında portakal, mandalina, greyfurt, limon, pomelo, kumkuat, lime, bergamot, ağaç kavunu ve turunç sayılıyor. Meyveler görünüşte birbirine benzese de aroma ve tatları birbirinden farklı oluyor. 

• Turunç: Mandalinaya benzer şekilde, portakal kadar iri olan, kabuğu kalın ve pürüzlü, tadı keskin meyvelere deniyor. 
• Portakal: Turuncun daha tatlı ve yumuşak aromalı olanları narenciye türünü oluşturuyor. 
• Mandalina: Küçük, ince kabuklu ve tatlı meyveler olarak tanınıyor. 
• Limon: Açık sarı renkte, ince kabuklu ve ekşi olan meyveler oval şekilleriyle ayrılıyor. 
• Greyfurt: İçi kırmızı olan ekşi ve keskin tada sahip olan greyfurtlar büyük boyutlarıyla tanınıyor. 
• Bergamot: Yeşil renkli, dış kabuğu pürüzlü olan bergamot aromasıyla kolaylıkla ayırt ediliyor. 
• Lime: Misket limonu adıyla da anılan meyve, limondan küçük, ekşi ve koyu yeşil renkte oluyor. 
• Kumkuat: Erik büyüklüğünde, oval şekilde, tatlı ekşi aromadaki meyve turuncu renk taşıyor. 
• Pomelo: Ağırlığı 2 kilograma kadar ulaşabilen en büyük turunçgil meyvesi, yeşil sarı renklerde oluyor. İçi ise kırmızı-pembe renk taşıyor. Greyfurttan daha düşük asitli ve tatlı olmasıyla biliniyor. 
• Ağaç Kavunu: Dışı sarı ve yeşil renklerde olan ağaç kavunu, kalın kabuğuyla tanınıyor. Acı ve ekşi tadıyla greyfurta benziyor. 

Turunçgil Yetiştiriciliği Nasıl Yapılır? 

Turunçgillerin sıra arası ve sıra üzeri mesafeleri meyve cinsine göre değişiyor. 

• Portakal 7x7 normal dikim aralıklarında 7x3.5 m sık dikim aralıklarında yetiştirilebiliyor. 
• Limon yetiştiriciliği için 8x8 metre, sık dikime 8x4 metre mesafeler bulunması gerekiyor. 
• Mandalina normal dikimde 55 veya 6x6 aralık korunarak yetiştiriliyor. Sık dikimde 5x2.5, 6x3 m tercih ediliyor. 
• Altıntopta 8x8 veya 8x4 aralıklarla turunçgil yetiştirilebiliyor. 

Uygun iklim ve toprak şartlarında, doğru sıra arası ve sıra üzeri mesafe korunarak turunçgil yetiştiriciliğine başlanabiliyor. Mesafeler ayarlanırken aletlerin kolaylıkla geçebilmesini de baz almalısınız. Ekim - kasım veya şubat - nisan aylarında dikilebilen turunçgiller, don tehlikesi olan yerlerde şubat - nisan aylarında toprakla buluşuyor. 

Turunçgil yetiştiriciliği için normal dikim veya sırta dikim usullerini tercih edebilirsiniz. Toprak derinliği az olan veya drenajı kötü olan ağır topraklar için sırta dikim daha doğru bir tercih oluyor. Eğer bu sorunlar yoksa normal dikimle devam edebilirsiniz. Sırt, toprağın aletlerle yükseltilmesiyle oluşturuluyor. Sırta dikimde, 60-120  sırt yüksekliği, 6-6.5 metre sıra arası mesafe korunuyor. 

Meyve bahçesi kurulumunda, çiftçilerimizin zaman kaybetmemesi için hazır fidan kullanması öneriliyor. Sertifikalı fidanlar, kökleri kıvrılmadan, çok derin şekilde konumlandırılmadan bahçedeki yerlerini alıyor. Tutma şansını artırdığı için dikimde tüplü fidan kullanımını seçebilirsiniz. 

Göbekli portakallar tohum içermediği için döllenmeye gerek duymuyor. Diğer portakallar tozlayıcı çeşit gerekmeden, yeterli meyve oluşturabiliyor. Ancak mandalina hibritlerinin birçoğu tozlayıcı çeşit istiyor. Limonlarda ve altıntoplarda da tozlanmaya gerek kalmıyor. Turunçgillerin tozlanması arı vasıtasıyla gerçekleşiyor, bu nedenle bahçede yeterli arı kovanı bulundurmalı, tozlayıcı çeşit sayısını 1/3 - 1/9 oranında tutmalısınız. Çeşide göre oranı belirlemeli, uyuşmazlık olmamasına özen göstermelisiniz. 

Turunçgillerin İklim ve Toprak İsteği Nasıldır? 

Düşük sıcaklıklara oldukça duyarlı olan turunçgiller, dondan zarar gördüğü için soğuk bölgelerde yetiştirilemiyor. Düşük sıcaklıklara duyarlı turunçgillerin başında limon ve lime geliyor. Lime limonlar -1 derecede zarar görüyor, limonlar -2, portakallar -3, mandalinalar -7 derecede zarara uğruyor. Sıcaklık derecesinin yanında rüzgar, bahçede kalma süresi de dayanıklılık üzerinde etki gösteriyor. Rüzgar şiddeti ciddi kayıplara yol açabiliyor. 

Hava 12.8 derece olduğunda büyümeye başlayan narenciyeler, 18-19 derecelerde hızla gelişme gösteriyor. En iyi büyüme sıcaklığının ise 26-28 derece olduğu biliniyor. Turunçgil yetiştiriciliği için %50 üzerinde hava nispi nemi gerekiyor. %70 üzerindeki  nemde, kalite ve verim artıyor. Ancak %85 üzerindeki nem mantar hastalıklarını artırdığı için çiftçilerimizin dikkatli olması gerekiyor. 

Turunçgil yetiştiriciliğinde toprak istekleri, toprağın havalanma özelliğiyle ilintili. Toprağın iyi havalanması gerekiyor. Oksijen isteyen ve havasızlığa duyarlı olan bitkiler, ağır ve havalanmayan topraklarda iyi yetişemiyor. Süzek topraklarda turunçgil yetiştiriciliği yapabilirsiniz. Turunçgillerin etkili kök derinliği 30-90 cm arasında değişiyor. Elverişli alanlarda, kök derinliği 5-7 metreye kadar ulaşabiliyor. Havalanma miktarı azaldıkça kökler yüzeye taşınıyor. Çok elverişli topraklarda, köklerin yatay yaygınlığı da 7.5 metreye kadar çıkabiliyor. Toprak ağırlaştıkça köklerin yayılma uzaklığı azalıyor.

Toprak pH değerinin hafif asitli olması tercih ediliyor. İdeal pH derecesi 6’yi gösteriyor. 5’in altında ve 7.5’un üstünde, turunçgil yetiştirilemiyor. pH değerine bağlı olarak mineral eksikliği veya fazlalığı baş gösterebiliyor. Fazla suyu sevmeyen turunçgiller için toprağın drenaj özelliğine sahip olması bekleniyor. Toprakta kil, mil ve kirecin belli oranlarda bulunması bekleniyor. Ayrıca topraktaki tuz miktarının %0 ile 0.15 arasında olması tercih ediliyor. 

Turunçgil Yetiştiriciliği için Bahçe Kurarken Dikkat Edilmesi Gerekenler 

• Bahçe kurmadan önce araziyi en az 1 yıl kadar dinlendirmelisiniz. Süre zarfında gübreleme yaparak toprağı besleyebilirsiniz. 
• Toprak analizi yaptırmalı ve farklı derinliklerden örnek alarak alanın turunçgillere uygun olup olmadığına bakmalısınız. 
• Alanın sıcaklık, yağış gibi bilgilerini almalı ve geçmişe dönük detaylı bilgi edinmelisiniz. 
• Sertifikalı fidanlar üzerinden resmi işlemleri başlatarak fidan temin etmelisiniz. 
• Yoğun rüzgar varsa rüzgar kıran tesis ettirmelisiniz. 
• Drenaj sorununu çözmeli, gerekli durumda kanallar veya sırtlar oluşturmalısınız. 
• Toprağı olabildiğince derin işlemelisiniz. 

Turunçgil Hasat Zamanı Ne Zamandır? 

Turunçgillerin hasat kriterleri meyvelere göre değişiklik gösteriyor. Hasat mutlaka olgun meyvelerde yapılıyor. Olgunluk ise meyvedeki usare oranına, şekere, asitliğe ve meyve kabuk rengi değişimlerine ve tada göre tespit ediliyor. TS34/2007 sayılı standartlar turunçgil hasadı konusunda çiftçilerimize yol gösteriyor. 

• Turunçgil hasadı, nemli ve 13 derecenin altındaki havalarda yapılmıyor. Soğuk ve nem meyvelere zarar verebiliyor. 
• Çok sıcak havada hasat yapılması doğru bulunmuyor. Sıcaklık 35 derecenin üzerinde olduğunda hasat yapılması meyveleri zarara uğratıyor. 

Turunçgil yetiştiriciliği ve turunçgil çeşitleri hakkında temel bilgileri Tarfin Blog’ta okudunuz. Turunçgil yetiştirirken de Tarfin’den destek alabilirsiniz. Tarfin Mobil uygulaması ile tarım girdisi alışverişlerinizi gerçekleştirebilir, peşin veya hasat vadeli ödeyebilirsiniz. Detaylı bilgi için Tarfin yetkili satış noktalarına başvurabilir, size en yakın merkezden siparişlerinizi teslim alabilirsiniz. Siz de hemen başvurarak, Tarfin ile alışveriş yapan binlerce mutlu çiftçimizden biri olabilirsiniz.