Patates Toplama Makinesi Nedir? Nasıl Kullanılır?

Patates hasat makinesi olarak da bilinen toplama makineleri, topraktaki yumruları çıkararak yabancı maddelerden ayırmaya yarıyor. Patates yetiştiriciliği için en zahmetli işlemler arasında hasat yer alıyor. Hasadı kolaylaştıran makineler sayesinde emek ve zaman tasarrufu sağlanıyor. Siz de tarımda makineleşme sayesinde çiftçilerimizin hayatını kolaylaştıran birçok aletle Tarfin Blog aracılığıyla tanışabilirsiniz. Tarfin, çiftçilerimize, tarım ve hayvancılık alanındaki ihtiyaçlarında avantajlı alışveriş fırsatları yaratıyor. Bugüne dek on binlerce çiftçimize tarımsal ihtiyaçlarını karşılaması için destek olan Tarfin, Türkiye'nin dört bir yanındaki 900'ü aşkın yetkili satış noktasıyla yanı başınızda. Siz de hemen Tarfin Mobil uygulamasını indirerek, mobil uygulama üzerinden tarımsal girdi fiyatlarını anında karşılaştırabilir, yetkili satış noktaları aracılığıyla siparişinizi tamamlayabilirsiniz. Üstelik, alışverişlerinizde peşin veya hasat vadeli ödeme imkanı da sizinle. Toprağınızdan bereket eksilmesin, ülkemizde tarımsal ve hayvansal üretimde verim devam etsin diye hep yanınızda olan Tarfin ile zaman kaybetmeden tanışabilirsiniz.  

Patates toplama makinesi, yumruların topraktan zarar görmeden toplanmasına yardımcı olan bir araç. Yüksek manevra kabiliyeti bulunan ve zemin üzerinde fazla baskı yapmadan ilerleyen patates toplama makineleri, özel donanımıyla patates hasadını kolaylaştırıyor. 

Patates Toplama Makinesi Çeşitleri Nelerdir? 

Milli Eğitim Bakanlığı kaynaklarına göre, toprak altında yetişen patatesleri toplamak ve yabancı maddelerden ayırmak için tasarlanan makineler, hasatta çiftçilerimize yardımcı oluyor. Makinelerin verimli kullanımı için dikim derinliğinin ideal düzeyde ve ot mücadelesinin iyi olması gerekiyor. Patates toplama makinelerinin çalışma prensibi, sırtların bozulmasına ve söküme dayanıyor. Sonrasında yumrular ve yabancı maddeler ayrılıyor. Bir depoda muhafaza edilen yumrular ile işlem sona eriyor. Ancak bazı modellerde yumrular, toprağa dökülüyor. En sık rastlanan patates toplama makineleri arasında şu çeşitler yer alıyor: 

• Pulluk tipi patates hasat makineleri: En basit tipteki patates toplama makinelerinin traktörle veya hayvanlar tarafından çekilen çeşitleri bulunuyor. Makine, kulaklı pulluk gövdesi yerine sökücü alet yerleştirilerek, sıraların ortasından ilerliyor. Bu sırada iki tarafa devrilerek patatesleri yukarı itiyor. Ancak makinenin görevi burada bitiyor ve hasadın diğer işlemleri elle gerçekleştiriliyor. Ticari değeri olmayan küçük tarlalarda, kırsal yerlerde çiftçilerimiz hala bu tip basit  makineleri kullanıyor. 
• Santrifüjlü patates hasat makineleri: Gücünü traktörlerin kuyruk milinden alan alet, düşük hızda dönerek patatesleri etrafa saçıyor. Topraktan ayrılan yumrular, sıra halinde diziliyor, diğer işlemler yine elle gerçekleştiriliyor. Ancak bu makinelerle hasat sırasında bazı yumrular toprak altında kalabiliyor veya çarpma nedeniyle zarar görebiliyor. Bundan dolayı santrifüjlü makineler fazla yaygılaşamıyor.  

• Elekli tip makineler: Bugün en yaygın şekilde kullanılan patates toplama makineleri olarak elekli tipler karşımıza çıkıyor. Patates yumrularını temiz çıkması, zarar görmemesi, topraktaki tüm ürünlerin toplanabilmesi, elekli makinelerin avantajları arasında yer alıyor. Bu makineler kendi aralarında iki sınıfa ayrılıyor: 
  • Mahsulü tarlaya bırakan patates toplama makineleri: Ülkemizde yoğun olarak kullanılan mahsulü tarlada bırakan patates toplama makineleri, kuyruk miline bağlanarak çalışıyor. Topraktan sökülen yumrular ve toprak karışımı, elek salınımı ile eleniyor. Toprak altta kalırken, patatesler yana ve arkaya dökülüyor. Patateslerin ayıklanması, toplanması, çuvallanması ise elle gerçekleştiriliyor. Kullanılacak traktörlerin sökücü ağızlarının tek sefer halinde toplanacak sıra sayısına göre belirlenmesi gerekiyor. Genellikle 50 BC yeterli oluyor. 
  • Tam otomatik patates hasat makineleri: Patates yumrularını toplayan, eleyen ve deposuna alan tam otomatik makinelerin, kendinden depolu çeşitlerinin yanında römork takılan alternatifleri de bulunuyor. Son yıllarda özellikle geniş alanlarda patates yetiştiren işletmeler bu makineleri tercih ediyor. Ancak tam otomatik patates toplama makineleri, arazide taş varsa ve taş büyüklüğü patates yumrularıyla eşse, zaman zaman taşları da yumru zannedebiliyor: Bu da kimi zamanlarda manuel müdahaleye gerek olması anlamına geliyor.

Patates Toplama Makineleri Nasıl Çalışır? Nasıl Kullanılır? 

Patates toplama makinelerinin çalışma sistemi anlatılırken elemeli tip makineler temel alınıyor. Öncelikle, makineli hasadın kusursuz olması için sıra arası mesafe ile hasat makinesinin uyumlu olmasına dikkat etmelisiniz. Eğer yabancı ot kontrolünü ve sıra arası mesafe düzeyini tamamladıysanız hasat zamanı geldiğinde makine kullanabilirsiniz.

Patateslerin hasat zamanının geldiğini, kabuğunu kontrol ederek anlamanız mümkün. Yumru kabuğu yeterince olgunlaştığında, ideal renk ve kalınlığa geldiğinde hasada başlanıyor. Eğer doğru hasat zamanı geçerse, toprak altındaki yumrular çimlenmeye başlıyor. Erken hasat ise mahsulün depolama ömrünü oldukça kısaltıyor. 

Patates hasat makinesi kullanacağınız arazinin çok kuru veya nemli olmamasına  özen göstermelisiniz. Aşırı kuru toprakta makineler zorlanıyor ve temiz mahsul elde edilemiyor. Yoğun nem ise makineyi zorlayarak hareketi imkansızlaştırıyor ve ürünler çamura bulanıyor. Bu nedenle makineli patates hasadında, toprağın tavında olması gerekiyor. 

Patates hasat makinelerinin kullanımı: 

• Öncelikle, tek bir sırayı hasat edecek makinelerde, traktörün ön ve arka tekerleklerini sıra arasına denk getirmelisiniz. 
• Hasat derinliğini, tekerleklerin ayar civataları üzerinden yapmalısınız. Bu sırada ekim derinliğini göz önüne alabilirsiniz. Patates yetiştiriciliğinde boğaz doldurma yapıldığı için set yüksekliği değil ekim derinliği dikkate alınıyor. 
• Kuyruk mili 540 d/dk çalıştırılıyor. Bu değerin standart olduğunu aklınızda tutabilirsiniz. 
• İlerleme hızı ise toprağın çeşidine, nem oranına, söküm derinliğine göre değişiklik gösteriyor. Ancak ortalama bir değer öğrenmek isterseniz, yaklaşık 2-3 kilometre/saat hızla ilerleyerek hasadı gerçekleştirebilirsiniz. Eğer toprak kumlu ve hamsul verimsizse, hız saatte 5 kilometreye kadar çıkabiliyor. 
• Traktör ilerlemeye başladıktan sonra toprak yumrudan oluşan karışım, demir çubuklu götürücü elevatör aracılığıyla eleklere transfer ediliyor. 
• Aletteki elek, tek veya çift olabiliyor. Hareket etkisini kuyruk milinden alan elekler ile elenen topraklar, araziye dökülüyor. Patates yumruları ise modele göre bant sistemi ile depoya veya sıra halinde toprak yüzeyine bırakılıyor. 

Patates Toplama Makinelerinin Aksamı Nasıldır? 

Patates hasat makinelerinin parçaları modele göre değişse de temelde yedi aksamdan meydana geliyor. Traktörden alınan gücü makineye aktaran kısım şaft adını alıyor. Makinenin, sıradan sağa ve sola kaymamasını sağlayan parçaya, çizi açma tekeri deniyor. Çiftçilerin takibini kolaylaştıran bu parçanın yanında, patates hasat makinesinde sökücü ağızlar yer alıyor. 

Patatesleri topraktan söken parça, çok kısım halinde veya yekpare bulunabiliyor. Yedirici elevatör ise sökülen patatesleri eleklere iletiyor ve toprak temizliğini gerçekleştiriyor. Ayrıca makinelerde; ot toplama tırmığı, boşaltma elevatörü ve destek-derinlik ayar tekeri de yer alıyor. 

Patates Toplama Makinelerini Kullanırken Nelere Dikkat Edilmelidir? 

• Kuyruk mili şaftının muhafazasının takılı olduğundan emin olmalısınız.
• Tarla başında yapılan dönüşler sırasında, kuyruk mili bağlantısını muhakkak kontrol etmelisiniz.
• Patates hasat makineleri, çalışma sırasında yabancı otlar, çamurlar ve taşlar dolayısıyla sıklıkla tıkanıyor. Eğer tıkanma yaşarsanız, traktörü kuyruk milinden ayırmadan kesinlikle  müdahale etmemelisiniz.
• İlerleme hızını oldukça düşük tutmalısınız. Aksi takdirde, yeterli eleme yapamayabilir ve patateslerin topraklı kalmasına neden olabilirsiniz. 
• Makineleri, yağışsız havada ve toprak tavında olduğu zamanlarda kullanmalısınız. 
• Makine kullanmadan önce, arazide yoğun taş, yabancı ot bulunmadığından emin olmalı ve sıraların düzgünlüğüne özen göstermelisiniz. Ancak bu şekilde verimli bir hasat süreci ve güvenli makine kullanımı gerçekleşebiliyor.