Patates Böceği Nedir? Zararları Nelerdir?

Patates böceği, Leptinotarsa decemlineata adıyla literatürde yer alıyor. Patates ekinine önemli zararlar veren böcek, konukçu olduğu bitkiden beslenerek yaşamını sürdürüyor. Solanacaea familyasına ait başka ekinlerde de görülebilen zararlıya, yaban yasemini, köpek üzümü, marul, soğan bitkilerinde de rastlanıyor. Böcek, patatesin yanı sıra domates yetiştiriciliği, tütün, patlıcan, biber üretimi için sorun oluşturuyor. 

Böceklerin ana vatanının Güneybatı Amerika olduğu biliniyor. Ülkemizde ilk olarak Trakya bölgesinde rastlanan zararlının daha sonra İç Anadolu’ya doğru yayıldığı tespit ediliyor. Patates böceği üzerine yayımlanan resmi kaynaklara göre, zararlı Marmara Bölgesi ve çevresinde 3-4, Orta Anadolu koşullarında 1.5 döl veriyor. 

Patates Böceği Özellikleri Nelerdir?

Patates Böceği [Leptinotarsa decemlineata Say.(Coleoptera: Chrysomelidae)]’ninNevşehir İlinde Yaşamsal Etkileşim ve Çeşitliliği Üzerine Bir Ön Çalışma adlı makaleye göre, 

patates böceği, 30 gün kadar alan kışlama dönemi sonrası ergin bir birey olarak yaşam döngüsüne başlıyor. Patates böceği pupaları, oval ve turuncumsu oluyor. Pupa döneminden çıkan erginlerin gövdesi kubbe şeklinde bombeli olmasıyla fark yaratıyor. Ortalama uzunlukları 10-12 mm olan böcekler, sarımsı turuncu rengiyle ayırt ediliyor. Sert ve uzun iki kanadında beş siyah çizgi bulunduran zararlılar, özgün görünümleriyle rahatlıkla seçiliyor. Dişi ve erkek erginler arasında boyut ve şekil farkları dikkat çekiyor. Dişiler, daha iri ve açık renklerde çeşitleniyor. Patates böceği özellikleri arasında ayırt edici olan detaylardan biri ise dış kanat bulundurmaları. Bu böceklerde, elytra adı verilen dış kanatlar zırhı oluşturuyor. 9 mm boyundaki bu kanatların rengi sarı tonlarında görülüyor. Dış kanadın altında uçarken görülen alt kanatlar yer alıyor. Mercan rengi ve sarı damarlı olan alt kanatların uç kısımları grileşiyor. Yaşlandıkça dış kanatların rengi parlaklığını yitiriyor, öldükten sonra ise kararıyor.

Patates Böceği Zararları

Patates böceği erginleri, kışı toprak altın geçiriyor ve ilkbaharda toprak üstüne çıkıyor. Havaların ısınması ile beraber beslenmeye başlayan böcekler, ekinleri zayıflatarak verimi ciddi oranlarda düşürebiliyor.  Patates böceği zararları ekinlerde verimi ciddi oranda düşürüyor. Yapılan araştırmalar, zararlının patateste %70, %80 oranında ürün kaybına yol açabildiğini gösteriyor. 

• Leptinotarsa decemlineata zararlısının erginleri de larvaları da konukçu oldukları ekinlerin yapraklarından besleniyor. Yaprakları genellikle dıştan içe doğru yiyen zararlılar kemirerek yol alıyor. Zaman zaman yaprakta delik açtıkları da görülebiliyor. Önceleri yaprakların ana damarlarını bırakarak beslenen bu tür, sonraları o kısmı da yiyor ve ekinler yalnızca gövdeden ibaret kalıyor. 
• Larva ve erginlerin patates ve patlıcanların çiçeklerini de yediği kayıtlara geçiyor. Hatta patlıcan meyvesini kemirdikleri gözlemlenebiliyor. 
• Ayrıca, patates için önemli hastalıklar arasında sayılan patates kahverengi çürüklüğüne de neden oluyor. İğ yumru viroiddi, patates halkalı çürüklüğü gibi hastalıklar, ekinlerde bulunabiliyor. Böcek, hastalıklar, bakteri ve virüsler için taşıyıcı görevi görüyor.  

Patates Böceği Larvası

Patates böceği yumurtaları, parlak turuncu renklerde görülüyor ve futbol topuna benzetiliyor. 1.5 - 2.0 mm uzunluğunda ve 0.7 mm genişliğinde ölçülen yumurtalar, küme halinde bulunuyor. Dişiler, yumurtaları 49’a kadar sayıda, küme halinde yaprakların alt yüzeylerine saklıyor. Sarımsı yapışkan bir madde aracılığıyla yaprağa tutunan yumurtalar, larva çıkmadan 12 saat önce gözle görülebilir hale geliyor. Bir dişi, doğal arazide 200 ile 500 arasında yumurta bırakarak yayılma sağlayabiliyor. 

Leptinotarsa decemlineata larvası, küçük ve kırmızıya çalan renkte oluyor. Olgunlaştığında 10 mm boya erişiyor. Olgun larvalar, toprağın 4 ile 8 cm kadar içine giriyor ve ikinci günden sonra pupa halini almaya başlıyor. 5 - 8 gün arasında gelişim süreci yaşanıyor. İncelenen larvaların yumurtadan çıktığında açık sarı renkte olduğu ve üzerinde küçük siyah noktalar bulunduğu saptanıyor. Yumurtadan çıkan larvalar, yumurta kabukları ile besleniyor ve büyüdükçe, baş kısımları tamamen siyah, ayaklarının uç kısımları siyah, gövdeler vişne rengine dönüyor. Yumurtadan çıktığında 2 mm civarında olan larvalar, 3-10 günde gömlek değiştirerek parlak turuncu renk alıyor. Baştaki siyahlığın azaldığı, 9 boğumlu olan abdome boğumların netleştiği kaydediliyor. Bu dönemde larva boyları 8 mm’ye, eni ise 4.5 mm’ye uzanıyor. Yeniden gömlek değiştiren patates böceği larvası, daha açık, portakal kabuğu renk alıyor. Dördüncü dönemde ise 9.5 mm boya, 6.5 mm ene ulaşıyor. Karın bölgesinin yanlarındaki siyah noktaların iyice belirginleştiği ve çift sıra halinde olduğu dikkat çekiyor. 

Patates Böceği ile Nasıl Mücadele Edilir? 

Patates böceği ile mücadele için birçok farklı yoldan bahsedilebiliyor. Doğada çok sayıda doğal düşmanı (sığırcık, serçe, karga, bıldırcın, tavuk, hindi, ördek gibi kümes hayvanları) olsa da, hızlı üreme nedeniyle biyolojik düşmanlar kesin çözüm vermiyor. Patates böceklerinin besin zinciri içinde çayır ve otlaklarda yaşayan altın zemin böceği (Carabus auratus) olarak adlandırılan bir böcek bulunuyor, onun tarafından avlanarak tüketildiği biliniyor. 

Bu nedenle kültürel, kimyasal yöntemlere başvuruluyor. 

• Patates böceği ile kültürel mücadele için sonbaharda hasadın tamamlanmasıyla, tarlada yumru bırakılmamasına özen gösteriliyor. 
• İlkbahar geldiğinde, bir önceki yılın dikili alanları dolaşılarak kalan bitkiler ve üzerindeki böcekler alınıyor. 
• Küçük alanlarda larva ve erginler elle toplanabiliyor, yumurtaların ezilerek öldürülmesi belli oranda çözüm olabiliyor. 

İç Anadolu’da Dağılım Gösteren Patates Böceği, Leptinotarsa decemlineata, Say Populasyonlarında COI+COII (mtDNA) ve AChE2 (Nükleer) Geni DNA Dizi varyasyonları adlı çalışmaya göre, patates böceği kimyasal mücadele ile çok daha hızlı ortadan kaldırılabiliyor. Kimyasallar ile yeşil aksam ve tohumluk ilaçlaması yapılıyor. Patates böceğinin yoğunluğuna, bitkinin dönemine ve gelişim özelliklerine bağlı olarak ortalama %40 ürün kaybı tolere edilebiliyor. Birinci döle karşı ilaçlama ilk olgun larvalar görüldüğünde (dördüncü dönemde) yapılıyor. Yumurta açılımı tamamlandıktan sonra ikinci döle karşı ilaçlama gerçekleştiriliyor. Larvaların ilk gelişme döneminde yaprakların alt yüzeylerinin ilaçlanması büyük önem arz ediyor. Tohumluk ilaçlaması yapılırken ise, yumrular, ilaç etiketinde önerildiği şekilde ilaçlanarak ekime geçiliyor. İlaçlara karşı hızlı direnç gösterebilmesi nedeniyle mücadelesi zorlu böcekler arasında gösteriliyor. Bu nedenle ilaçların dönüşümlü uygulaması gibi öneriler getirilebiliyor, konu hakkında uzman desteği alabilir, dilerseniz satış noktalarımızdan yardım alarak patates böceği sorununuz konusunda yetkili isimlere danışabilirsiniz. En çok kullanılan insektisitler arasında organoklorin, piretroidler, karbamatlar, organofosfatlar sayılabiliyor. 

Tarfin Mobil, patates böceği ile olan mücadelenizde, ilaç ve tarım ürünü ihtiyaçlarınızda ilk adres oluyor. Mobil uygulama üzerinden fiyat karşılaştırma gibi avantajlar sunan Tarfin, peşin veya vadeli ödeme alternatifleri sağlamasıyla çiftçilerimizin tercihi oluyor. Siz de Tarfin avantajlarıyla tanışabilir, tarım ilacı gibi birçok gereksiniminizi kolaylıkla karşılayabilirsiniz. Tarfin’in çiftçilerimizin dostu olan yeni nesil sistemiyle tanışmak için hemen Tarfin Satış Noktaları adreslerini ziyaret edebilirsiniz.