Merinos Koyunu Nedir? Özellikleri Nelerdir?

Kıvırcık ve Alman yapağı et merinosunun melezlenmesi sonucu elde edilen ve yüzde 90’ın üzerinde merinos genotipine sahip olan yerli Karacabey merinos koyunlarımız, dolgun ve derin butlarıyla ayırt ediliyor. Siz de türle ve diğer merinos koyunlarla ilgili detaylı bilgiye Tarfin Blog için hazırladığımız yazımızdan ulaşabilirsiniz. Ayrıca Tarfin, tarım ve hayvancılık alanında yapacağınız girdi alışverişlerinde de avantaj sağlıyor. Örneğin, Tarfin tarafından hayata getirilen Tarfin Mobil uygulaması ile siz de girdi fiyatlarını hemen karşılaştırabilirsiniz. Üstelik, Tarfin’in Türkiye’nin dört bir yanında bini aşkın yetkili satış noktası bulunuyor. Bu adreslerden size en yakın olanı ziyaret ederek siparişinizi oluşturabilir, peşin veya hasat vadeli ödeme imkanlarından yararlanabilirsiniz. Siz de Tarfin ile girdi alışverişlerinizi ertelemeyin, Tarfin avantajlarından yararlanan on binlerce mutlu çiftçimiz arasında yerinizi alın!

Peki merinos koyunu nedir? Merinos koyununun tarihçesi günümüzden 800 yıl öncesine dayanıyor. Frikya adı verilen Batı Anadolu bölgesine yerleşen koyunlar, kaliteli yünleriyle ile nam salıyor. Yünlü kumaşlarıyla meşhur olan şehirlerde yoğun rağbet gören merinos koyunları, Yunanistan’dan İtalya’ya, İspanya’ya kadar dünyanın birçok farklı ülkesine götürülüyor. Merinos ırkının ilk ithalatı ise 1843 yılını tarih göstererek kayıtlara geçiyor. Bursa Karacabey çiftliğinde yetiştirilmeye başlanan ve nüfusu hızla artan koyunlar, günümüzde hala varlığını sürdürüyor. 

Ülkemizde merinos koyununun verimi için ıslah çalışmalarına Cumhuriyet döneminde başlanıyor. Islah edici koyun ırkı olarak Alman yapağı-et merinosu kullanılıyor. Melezleme sonucu seleksiyonla farklı merinos koyunu tipleri elde ediliyor. En yüksek genotipe sahip olan ise %90’dan fazla genotip taşıyan Karacabey merinosu oluyor. Ülkemizde merinos koyunu dendiğinde akla Karacabey merinosu geliyor. Sizlerle önce Karacabey Merinosu özelliklerini paylaşıyoruz, sonrasında diğer merinos koyunları hakkında bilgiyi yazımızda bulabilirsiniz. 

Merinos Koyunu Özellikleri Nelerdir? 

Karacabey merinos koyunları, karakteristik fiziksel özellikleri ve yüksek verimleriyle diğer koyun türlerinden kolaylıkla ayırt ediliyor. 

• Karacabey merinoslarının vücudu geniş, derin ve yuvarlak yapılı oluyor. Düzgün ve geniş sırta sahip olan merinosların bacakları orta irilikte ve uzunlukta görülüyor. 
• Başlarının yüzü ve bacakları tüy bulundurmuyor. 
• Beyaz renk olan merinos koyunların kuyruklarının yağsız, uzun ve ince olması dikkat çekiyor. 
• Erkeklerinin %10-15 kadarı boynuzlu olan merinos koyunlarının dişilerinde ise boynuz bulunmuyor. 
• Yapağıları ince ve bir örnek görülüyor. Tekstil endüstrisinde kullanılabilecek kalitede yapağı veriyor. 

Merinos koyunlarının ırka özgü ayırıcı özellikleri de var. Bu nitelikleri inceleyerek merinos koyunlarını teşhis edebilirsiniz: 

• Merinosların yaşama gücü oldukça fazla oluyor. Bölgelere kolay uyum sağlayan koyunlar, hastalıklara direnç gösteriyor. 
• Hemen hemen tüm yıl kızgınlık göstermeleriyle tanınıyorlar. 
• Kuzuları çok hızlı büyüyor. 
• İyi huylu, sürü içgüdüsü yüksek ve yönetilmesi kolay hayvanlar arasındalar. 
• Merinoslar sağım ve kırkmaya olumsuz tepki vermiyor. 
• Annelik içgüdüleri oldukça fazla olan merinoslar, yavrularına sahip çıkıyor. Koruma güdüleri nedeniyle yavrularda ölüm daha az görülüyor. 
• Engebesi az, ovalık alanlarda daha çok yetiştiriliyor. 

Merinos Koyunlarının Verimi Nasıldır? 

Karacabey merinoslarının canlı ağırlığı 60 ile 90 kilogram arasında değişiyor. Koyunlar bir batında 1.5 kuzu veriyor. Ayrıca doğum ağırlığı 4.5 - 5 kilogram arasında olan kuzular, hızla büyüyerek olgunlaşıyor. 

Merinosların süt verimi de oldukça iyi. Laktasyon süt verimi 70 ile 80 litre arasında değişiyor. Laktasyon süresi ise 140 günü gösteriyor. 

Koyunların kirli yapağısı 3.9 ile 4.5 kilo arasında değişiyor. Temiz yapağı oranı ise %48 ile 54 arasında hesaplanıyor. 

Diğer Merinos Koyunu Türleri Nelerdir? 

Ülkemizde varlık gösteren merinos koyunlarının başında; Karacabey Merinosu, Malya koyunu, Anadolu Merinosu ve Konya Merinosu geliyor. Yapağı verimi yüksek olan merinoslar, gerek nicelik gerekse nitelik bakımından diğer yerli koyunlardan üstün. Malya koyunu dışında diğer merinoslar ince ve uzun kuyruklu oluyor.

Yerli ırklardan daha hızlı gelişen merinosların canlı ağırlıkları da daha yüksek oluyor. Yine Malya koyunu dışında yağlı kuyruklu ırklar ile doğal olarak aşma yeteneğine sahip bulunmuyorlar. Ayrıca bu tiplerde, Orta Anadolu koşullarında uyum zorlukları meydana geliyor. Yüksek merinos genotipi bulunduran Karacabey merinosunun özelliklerinden daha önce bahsettik, şimdi diğer merinos koyunları hakkında detay paylaşabiliriz. 

• Malya Koyunu: Alman et merinoslarının Akkaraman koyunlarıyla birleştirme melezleme yöntemiyle çiftleştirilmesi sonucu oluşan tür, %35-40 merinos genotipi taşıyor. Malya koyunlarının vücudu beyaz olmasına rağmen başlarında ve bacaklarında siyah lekeler bulunabiliyor. Yarım yağlı kuyruk yapısına sahip olan malya koyunları, yapağı verimi açısından Akkaraman koyunlarından daha verimli görülüyor. İnce vücudu, 45-50 kg canlı ağırlığı ile ayırt ediliyor. Malya koyunlarının doğumda kuzu sayısı 1.10 ortalamaya ulaşıyor. Akkaraman’dan daha hızlı gelişen malya koyunlarının kirli yapağı verimi, 2.4 ile 2.8 kilogram arasında oluyor. Yapağı inceliği ise 26 ile 28 mikron hesaplanıyor. 
• Anadolu Merinosu: Alman et merinosları ile Akkaraman koyunlarının melezlenmesiyle elde edilen Anadolu merinosunda %75 ile 80 arasında merinos genotipi yer alıyor. Vücutları, baş ve bacakları beyaz olan türde, lekelilik istenmiyor. Uzun, sık yapağıya sahip türler, boyunsuz olmalarıyla ayırt ediliyor. İri, derin ve geniş vücut yapısına rastlanıyor. Kuyruklar ise ince ve kısa oluyor. Ayrıca Anadolu merinoslarının canlı ağırlıkları 55 ile 60 kilogram arasında hesaplanıyor. Anadolu merinosunun doğumda kuzu sayısı 1.20. Ayrıca doğum ağırlığının 4.5 ile 4.7 kilogram aralığında olması bekleniyor. Sütten kesim ağırlığı 19.3 ile 19.6 arasında değişiyor. Anadolu merinoslarının laktasyon süresi 120 gün civarında. Laktasyon verimi ise ortalama 70 kilo çıkıyor. Bu miktar yer yer 30’a kadar düşebiliyor veya 100 kilograma kadar çıkabiliyor. Hayvanların kirli yapağı verimi 3-3.5 kg düzeyinde. Yapağı inceliği 22 mikrona ulaşıyor. 
• Konya Merinosu (Orta Anadolu Merinosu): G2,G3 düzeyindeki Alman et merinosu ile Akkaraman melezi koyun/koçların çiftleştirilmesiyle elde edilen tipin merinos genotipi %85’in üzerinde bulunuyor. Vücudu, başı ve bacakları beyaz olan koyunların kuyrukları ince ve uzun görülüyor. Hem koyunlar hem de koçlar boynuz taşımıyor. Yapağı örtüsü bir örnek ve ince olan tür, akkaramana göre daha iri, derin ve geniş yapılı vücutla dikkat çekiyor. Canlı ağırlıkları ise 55 ile 60 kilograma kadar ulaşıyor. Buna ek olarak doğumda kuzu sayısı 1.45. Doğum ağırlığı 4.5 - 5 kilo arasında gözleniyor. Laktasyon süt verimi 40 ile 50 kilo arasında değişirken laktasyon süresi 140-150 gün oluyor. Kirli yapağı verimi ise ortalama 3.7, lüle uzunluğu 7 - 9 cm arasında, sortimanı 60-64S ölçülüyor. 

Siz de ülkemizdeki merinos koyunlarını inceleyerek verim beklentinize, yaşadığınız bölgeye uygun bir cins seçebilir ve koyun yetiştirmeye başlayabilirsiniz. Koyun yetiştiriciliği, türler, çiftçilik, tarımsal üretim gibi diğer konularda da Tarfin bilgilerini referans alabilirsiniz.