Latince adı Capnodis Spp. olan fidan dip kurdu, larvası ve erişkin böcek haliyle ağaçlara, fidanlara zarar veriyor. Özellikle kapama bahçelerdeki olgunlaşmış ağaçlarda görülen zararlı, görünüşüyle sık sık manas ve haziran böceği ile karıştırılıyor. Halk arasında kök kurdu veya ağaç kök kurdu adlarıyla da anılan zararlılar, asıl zararı larva döneminde veriyor. Köklerin içine kolaylıkla gizlenebildiği için kimyasalların işe yaramamasına neden olabiliyor. Bu nedenle ilaçlamanın aksatmadan, düzenli olarak, tam iyileşme sağlanana kadar devamı önem arz ediyor. İnatla ve sabırla mücadele gerektiren tür, ağaçlarda sararma ve kurumaya neden olmasıyla biliniyor.
Fidan Dip Kurdu
Türkiye’nin tüm bölgelerinde görülen fidan dip kurtları, özellikle erik, kayısı, Antep fıstığı, şeftali, badem ve elma ağaçlarında zarara yol açıyor. İklime ve bölgeye göre değişse de çoğunlukla ilkbaharda larvaları aktifleşiyor. Beslenme aktiviteleri kışa kadar devam ediyor. Ağaçların köklerini yiyen kurtlar, ağaçların ölümüne sebep verebiliyor. Toprak altı zararlıları arasında kategorize edilen zararlılar, 2-5 yıl arasında erişkin bir ağacı öldürebiliyor. Fidanların ölümü ise çok daha kısa sürede gerçekleşiyor.
Fidan Dip Kurdu Türleri Nelerdir?
Tarım ve Köyişleri Bakanlığı bünyesinde yayımlanan Antepfıstığı Alanlarında Zararlı Olan Fidan Dip Kurdu Capnodis Cariosa Hauseri’nin Mücadelesine Esas Bazı Biyolojik Kriterlerin Belirlenmesi adlı araştırmaya göre, zararlı Buprestidae familyasına bağlı. 1992 yılında yapılan çalışmalar, bu familyadan 35 cinsin ve 386 türün Türkiye’de olduğunu ifade ediyor. Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü tarafından hazırlanan Zirai Mücadele Teknik Talimatları yayınının Meyve Dip Kurtları bölümünde ise temel olarak şu türlerden bahsediliyor; erik dipkurdu (Capnodis Carbonaria Klug), Antepfıstığı dipkurdu (C. cariosa Pall), kavak dipkurdu (C. Miliaris Klug), fidan dipkurdu (C. porosa Klug), küçük dipkurdu (C. Tenebricosa Oliv), kiraz dipkurdu (C. Tenebrionis L.)
Erginleri siyah veya bronz renkte olan zararlılar, tür özelliklerine göre gri/beyaz noktalı zemin üzerinde siyah desenler bulunduruyor. Kabarık olan çeşitli desenlerin yanında kın kanatlarının üzerinde beyaz çukurcuklar ve farklı şekiller yer alıyor. Üst kanatların sertliği dikkat çekiyor. Sıcak havalarda gürültülü bir şekilde, düz bir hattı seyrederek uçan böcekler, 12-36 mm boylarında ölçülüyor. Yumurtaları 1 mm boylarında ve oval şekilli oluyor. Larva boyutu 70 mm’ye kadar çıkabiliyor. Sarımsı renkte olan yassı larvalar, yumuşak ve sarı renkteyken zaman içinde süt beyaza dönüyor.
Fidan Dip Kurdu (Capnodis) Bitkilere Nasıl Zarar Verir?
Ağaçların kök kabuklarının altında larvaların ve zararlıların olması, kök boğazı çevresinde oval deliklerden anlaşılıyor. Delikler toprakta da yer alabiliyor, taze yenmiş yapraklar bulunması, taze sürgünlerin kemirilmesi yine zararlıların varlığını gösteriyor. Genç larvalar daima toprak yüzeyinin altında bulunuyor. Kambiyal tabakasını kemiriyor. Kök kabuğu altında galeri açan larva, beslenmeye engel olarak galerinin içini talaş ve dışkısı ile dolduruyor. Ağaçlara büyük zarar veren fidan dip kurdu, büyümeyi durduruyor. Larva sayısı arttıkça ağaç güçten düşerek zayıflıyor. Zayıflayan ağaçlar yazıcı böcekler ve hastalıklara karşı da çok daha savunmasız ve hassas hale geliyor.
Bir dişinin ortalama 1000-2000 yumurta bıraktığı kayıtlara geçiyor. Ankara Üniversitesi bünyesinde yayımlanan Geniş Yapraklı Çok Yıllık Süs Bitkisi Zararlıları notlarına göre, dişiler kuru ortamı seviyor. Yumurtalarını çoğunlukla kabuk veya çatlaklar arasına, kuru toprağa veya taş altına yerleştirdiği biliniyor. Bir larva, gelişimi ortalama 6 ile 18 ay arasında tamamlanıyor. Larvaların zayıflattığı ağaçların kabukları, sonrasında erginlerin yumurta koymak için tercihi oluyor.
Fidan Dip Kurdu (Capnodis) ile Nasıl Mücadele Edilir?
Capnodis ile nasıl mücadele edilir? merak ediyorsanız uzun süreli bir savaşa girmek zorunda kalabileceğinizi bilmelisiniz. Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü tarafından hazırlanan Zirai Mücadele Teknik Talimatları yayınının Meyve Dip Kurtları bölümüne göre, çiftçilerimiz, fidan dip kurdunun doğal düşmanlarından yararlanarak önlem alabiliyor. Hindi, tavuk, serçe, karga gibi hayvanlar, fidan dip kurdunun doğal düşmanları arasında yer alıyor. Sorunun kültürel, mekanik ve kimyasal mücadele yöntemleri de bulunuyor.
Kültürel önlemler arasında temizlik ilk sırada yer alıyor Ağaçların altında erginlerin saklanabileceği yüksek boylu otların, çalıların bulunmaması öneriliyor. Arazide sulama ve gübrelemenin özenle yapılması, yabani otlara fırsat verilmemesi gerektiğinin altı çiziliyor. Kabuklu bit sorunu yoksa, fidan dip kurduna karşı ağaçların gövdesine kireç badanası yapılabiliyor. Yumurta konmasını güçleştiren bu işlemin, kabuklu bit varsa kesinlikle uygulanmaması gerektiğinin altı çiziliyor.
Mekanik mücadele için sabah ve akşam üzeri saatlerinde, gövde ve kök boğazından erginler toplanıyor. Elle, tek tek alınarak öldürülen zararlıların ölü taklidi yapabildiği, saklandığı belirtilirken oldukça titiz davranılması öneriliyor. Erginlerin verdiği zarar nedeniyle ağaç dibine dökülen sapların, yaprakların toplanması gerekiyor.
Fidan dip kurdu ilacı kullanmak ise kimyasal mücadele adımı oluyor. Ağaçta zarar olmadan ilaç yapılamıyor, eğer bir zarar veya zararlı varsa ilaçlama yapabilirsiniz. Çiftçilerimizin Mayıs ayı itibarıyla ağaçları gözlemlemesi ve zarar/zararlı varsa zaman kaybetmeden fidan dip kurdu ilacı kullanması tavsiye ediliyor. Kimyasal mücadele, haziran, temmuz ve ağustos aylarında kök boğazı civarına, her 15 günde bir yapılıyor. Kullanılacak bitki koruma ürünlerinin Bakanlık onaylı olması, sırt pülverizatörü ile ilaçlama yapılması önem arz ediyor. Ağaçların 1 metre yüksekliğe kadar tüm gövdesi ve 1 metre çapa kadar olan kök boğazı çevresi tamamıyla ilaçlanıyor. Fidan dip kurdu ilaçları, su ve çapadan sonra, toprak yüzeyi kurumaya başladıktan sonra yapılıyor. Günün serin saatleri ilaçlama için ideal görülüyor. Zararlı ile mücadele ortalama 2 yıl sürüyor, sonuçların hemen görülmesi mümkün olmuyor. İlaçlamanın ortalama 15-20 gün sonrasında larva ölümleri başlıyor. Gözle görülür sonuçlar ortalama 1 yılda alınıyor. Seçilen ilaca, ilacın düzenli uygulanmasına, doğru tatbike bağlı olarak daha kısa sürelerde sonuçlar elde edilebiliyor.
Tarfin Mobil, fidan dip kurdu ile yaşadığınız mücadelede en iyi yardımcınız oluyor. Tarım ilacından gübreye, yeme dek birçok tarımsal ürünü en ekonomik fiyatlarla alabilmenizi sağlayan Tarfin satış noktaları Türkiye’nin dört bir yanında bulunuyor.
